Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Fabrica Bhering Art Spaces – foto: Fabrica Bhering

Broedplaats is het nieuwe toverwoord waarmee kunstenaars verleid worden om in “moeilijke wijken” betaalbaar ateliers en werkplaatsen te huren in oude leegstaande grote gebouwen of fabrieken. Renovatie gebeurt vaker wel dan niet door de kunstenaars zelf. Zijn broedplaatsen goed voor kunstenaars of vooral goed voor de gemeentelijke overheden en project ontwikkelaars?

Ook Rio de Janeiro is niet wars van het fenomeen broedplaats. Ik ga op bezoek bij Fabrica Bhering Art Spaces een oude chocoladefabriek (1934) in Santo Cristo op de grens met Centro.

Gabriela Maciel (Rio, 1977) een van de kunstenaars en bestuurslid Bhering zit op me te wachten bij de ingang. Maciel studeerde aan St. Martins University of Art & Design in Londen. Maciel gebruikt diverse media: schilderen, beeldhouwen, installatie, video en fotografie. Maciel werkt ook als curator en is oprichter van TAL een multimedia collectief waarmee ze ook kunst evenementen produceert. Haar eigen werk is internationaal te zien in diverse tentoonstellingen en kunstbeurzen.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Gabriela Maciel – Foto: Fabrica Bhering

Maciel geeft me een rondleiding door het gebouw, introduceert me bij de kunstenaars die aanwezig zijn en vertelt me de geschiedenis van het pand. De fabriek werd na leegstand in gebruik genomen door ongeveer 50 kunstenaars die er tegen lage huurprijzen hun ateliers en werkplaatsen in maakten. Verbouwingen waren op eigen kosten van de kunstenaars. In 2011 probeerde de eigenaar het pand te verkopen, de kunstenaars werd verteld dat ze het pand moesten verlaten.

De kunstenaars verenigden zich in een officiële organisatie met een bestuur en gingen de strijd aan met de eigenaar. Met tussenkomst van de gemeente wonnen de kunstenaars de zaak. Het gebouw werd op de monumentenlijst gezet en de gemeente gaf de locatie een culturele bestemming en stelde het per decreet per direct ter beschikking aan de kunstenaars. De kunstenaars kregen officiële huurcontracten.

Trend-Bhering-meubelzaak

    Meubelwinkel in Bhering – Foto: Nathan Kunagami

Zonder enige renovatie ging de vierkante meter prijs wel per onmiddellijk omhoog van 10 tot 30 reals. Vele kunstenaars konden zich hun ruimtes niet langer veroorloven en verlieten alsnog het pand. Vandaag de dag zie je een mix van meer gevestigde kunstenaars met beter verdienende designers, grafisch- en mode ontwerpers, meubelmakers en een hippe lounge voor koffie en broodjes met gratis wi-fi.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Café Fabrica – Foto: Daeliana

Andere kunstenaars van het eerste uur die ik ontmoet zijn Barrão (Rio, 1959) een beeldhouwer en kunstenaar in het multimedia collectief Chelpa Ferro. Het atelier van Barrão staat vol met porselein en keramiek gebruiksvoorwerpen die hij krijgt van mensen of vind bij het struinen op vuilnisbelt, vlooienmarkt en tweedehandszaken.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Studio Barrão – Foto: Fabrica Bhering

Met fragmenten van de oude kitschvoorwerpen maakt hij vrolijke grote, en kleine sprookjesachtige, magische sculpturen waar je uren naar kunt zitten kijken. De fragmenten worden met zorg, ironie en humor geselecteerd, gebroken en bij elkaar gezocht. Een ratjetoe met intentie. De aan elkaar geplakte stukjes en beetjes worden omgetoverd tot een nieuwe vorm die totaal in balans is. De herkenbare oude functie en betekenis van de voorwerpen worden geherinterpreteerd en de nieuwe entiteit krijgt een eigen identiteit.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Barrão – Totem – 2013 – Foto: Fabio Szwarcwald

Als laatste ontmoet ik Beatriz Carneiro (Rio, 1964). Ze studeerde aan de Hautes School of Art and Design in Zwitserland. Carneiro werkt met diverse media: installaties, schilderen, beeldhouwen, fotografie, video en combineert natuurlijke en industriële materialen.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Beatriz Carneiro in haar atelier – Foto: Fabrica Bhering

Carneiro laat zich voor de inhoud van haar werk inspireren door haar omgeving. Ze werd bekend door haar werk met koeienhuid, een fascinatie die ze kreeg toen ze in Zwitserland woonde. Ze maakte installaties met koeienhuid die ze zelf liet looien, foto’s, tekeningen en prints. In onderstaande foto worden de gedetailleerde tekeningen geprint op plexiglas en los in de ruimte geëxposeerd.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

Terug in Brazilië werkt ze momenteel 2 nieuwe series. Een serie over de ongelijke samenleving in Brazilië waar een klein percentage rijke Brazilianen nog steeds inwonende bediendes heeft en de huizen aparte dienstingangen en kamers hebben.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

Het afgelopen jaar is een wet aangenomen die het niet langer toestaat om bedienden 24/7 in dienst te hebben tegen kost en inwoning en handgeld. Vanaf 2014 moeten iedereen die meer dan 3 uur per week bij eenzelfde opdrachtgever werkt, officieel in vaste dienst genomen worden. Dit alles binnen de geldende regels van de arbeidswet en er moeten premies en belasting afgedragen worden door de opdrachtgever. De serie waar Carneiro aan werkt heeft een van de bedienden van haar grootmoeder als hoofdpersoon.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

De vrouw was een armatuur in het leven van Carneiro toen ze opgroeide. De vrouw kwam bij haar groetmoeder in dienst als tiener en bleef daar wonen en werken tot ze overleed toen ze in de tachtig was. Carneiro werkt aan een installatie waar ze de kamer van een bediende na bouwt en een serie schilderijen, foto’s en collages waarin ze oude foto negatieven van de vrouw in kwestie uit het familiearchief opnieuw afdrukt en bewerkt.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Rio Vermelho – video still – 2012-2014

Naast dit eigen werk werkt ze samen met Bhering Kunstenaar Elisa Pessoa aan de serie Rio Vermelho*. Beide kunstenaars gingen meerdere malen voor langere tijd naar het Amazone gebied en kwamen terug met een schat aan foto’s en videomateriaal. In de video installaties en foto’s bewerken de kunstenaars de omgeving en ook de specifieke gebruiken en rituelen tot abstractie.

Fabrica Bhering Art Spaces, Rio de Janeiro

    Rio Vermelho – video still – 2012-2014

Na het bezoek aan Bhering geeft Beatriz me een lift naar Zona Zul (Rio Zuid). In de auto laat ze me zien hoe de wijken Centro en Santo Cristo in snel tempo aan het veranderen zijn en de gentrification in volle gang is. Op loopafstand van Bhering zijn bij de haven alle oude panden neergehaald. Beatriz wijst me op een serie torenflats in aanbouw aan de waterkant. Een project van Amerikaanse projectontwikkelaar Donald Trump..

* The name comes from a Portuguese twisting of the indigenous Tupí name “Camarajibe” or “River of the Camarás” — camarás being small red flowers which in earlier times grew in abundance.

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*