EYE Filmmuseum is de volgende culturele instelling volop in de media vanwege benarde financiële situatie en daaruit volgende reorganisatie en 30 ontslagen. Journalisten duiken weer op het vinden van ‘de schuldige’ en smullen van het citeren van naar elkaar wijzende geïnterviewden met de gebruikelijke opmerkingen over wangedrag, slecht management en beleid, ik wist van niets, zwarte dozen, niet transparant zijn enzovoort.
Beetje vermoeiend bedenk ik me de volgende kopie lezend van een 6 pagina lang artikel wat ik krijg toegestuurd. Heeft de media niets anders om zich druk over te maken, is er niets aan de hand in de wereld wat consequenties heeft voor onze toekomst?
Wat zeggen die artikelen nou eigenlijk? Kosten zijn enorm gestegen, inkomsten zijn hetzelfde gebleven of verlaagd. Niet zo heel veel anders als mijn huishoudboekje door veranderende politieke en sociale regelgeving en beleid 2 decennia geleden ingezet door de VVD van Rutte die van grote invloed zijn op werk, welvaart en welzijn. Als we het er niet mee eens zijn mogen we het ons allemaal aanrekenen dat we ons in de afgelopen 20 jaar hebben laten verleiden om mee te gaan rennen met de rat race in het kapitalisme. Ondernemen, diversificatie van inkomsten, risico’s nemen, hoge salarissen en uurtarieven, veel welvaart zonder na te denken dat de keerzijde is dat dit welzijn verminderd. Er zijn consequenties aan het veranderen van kunst en cultuur naar een commerciële industrie in plaats van een veld dat van belang is voor het sociale weefsel van de gemeenschap. Die consequenties ervaren we nu…
Het vraagt om realiteitszin en veranderingen, soms is dat wat ik lees dat EYE deed, deels wat opvangen met je reserves, of daarmee een gok nemen en iets (horeca/Swinton) gaan doen om te zien of je daardoor meer inkomsten kan realiseren. Dat heeft bij EYE terugkijkend op de afgelopen 5 jaar blijkbaar niet goed uitgepakt en heeft een groot deel van hun reserves opgeslokt (voor de duidelijkheid er is dus geen tekort!). Men zit nu op de blaren en bind in om niet alle reserves kwijt te raken. Dat heet ondernemen en dat is wat de VVD van Rutte als opdracht meegaf aan het culturele veld, culturele instellingen moesten bedrijven worden en daar dealen we dus nu mee. Dit is het resultaat van 20 jaar veranderd beleid voor het culturele veld naar de anno 2025 culturele industrie. Soms groeit een bedrijf, soms krimpt het en soms gaat het ter ziele. Bedrijven krijgen nieuw management die gooien dan alles overhoop dat gaat soms goed en soms niet, er komen altijd lijken uit de kast dat is lullig, maar te verwachten.
De reorganisatie is in gang gezet. Zullen we ze gewoon tijd en ruimte geven om het op te lossen en wachten op zomer 2027 als de jaarrekening en financiële verantwoording en evaluatie over 2026 gepresenteerd wordt? Aan de hand daarvan kunnen ze met de nodige zelfreflectie hun volgende kunstenplan 2029- 2032 aanvraag schrijven. Hierin dan ter beoordeling aansprekende voorbeelden en wapenfeiten 2025-2028 waaruit het belang van EYE kan blijken en ook in de toekomst nog ondersteuning verdient.
Ondertussen is de kerstvakantie begonnen en kan eenieder die EYE en wat daar gebeurd een warm hart toedraagt de TILDA SWINTON tentoonstelling en filmprogramma gaan bezoeken. SWINTON is een uitgebreid programma met een tentoonstelling, performances, talks, events, en een filmprogramma met films door haar gekozen en/of gemaakt door makers die allemaal onderdeel zijn van ‘haar gemeenschap’, ‘haar tribe’.
In de wereld waar het individualisme hoogtij viert, probeert SWINTON het tegenovergestelde te laten zien. Langdurige en intense samenwerkingen en vriendschappen, dat is waar het om draait in deze tentoonstelling door en om SWINTON heen. Het laat zien, voelen en maakt duidelijk waar ik zelf ook rotsvast in geloof en op vertrouw, alles draait om gedrevenheid, passie en… mensen. Zorgvuldig opgebouwde langdurige samenwerkingen, onvoorwaardelijke vriendschappen.
Een groep mensen, een hechte gemeenschap, die elkaar ondersteunen, kritisch bevragen, vertrouwen, aanvullen, tegenhouden, voortduwen, lachen, huilen en boos kunnen zijn, en er altijd zijn voor elkaar ook als ze er niet zijn. Door en met elkaar zijn ze hun beste zelf, samen ‘zijn’ ze. Vertalen ze hun artistieke urgentie in kunst. Zijn ze de personen van projecten die we kennen en waarvan we een aantal hier zien. Projecten die we wellicht nooit gezien hadden was het niet voor hun samenwerking waar ze elkaar uitdaagden, ruimte gaven voor experiment, onderzoek, ‘trial en fail’ opnieuw en opnieuw, en waar ze elkaar blijven inspireren om grenzen op te zoeken en elkaar voortstuwen.
Natuurlijk komen de opmerkingen: ‘ze heeft makkelijk praten met haar commerciële succes’ en in het gesprek tijdens de persconferentie merk je dat SWINTON zich ook realiseert dat het voor haar en wat ze vertegenwoordigt, anno 2025, moeilijk is om geloofwaardig te zijn dat haar succes en de waarde van het leven en haar carrière in haar vriendschappen en in haar hart volgen zit. Je voelt haar frustratie daarover maar ook haar passie om het wel duidelijk te maken dat ze wil inspireren en ons uitnodigt om in navolging van hen hetzelfde te doen, het individualisme en competitie los te laten en te investeren in menselijkheid, langdurige intense samenwerkingen en vriendschappen, dat daar de werkelijke waarde van het leven zit.
Wij als publiek kennen vaak (en willen vaak ook) alleen maar de successen zien / horen / weten. Iedereen kent pijn en mislukkingen in het leven, wie beweert van niet die heeft geen hart en ziel, of heeft niet geleefd, en daar zal geen tentoonstelling aan gewijd worden.
‘TILDA SWINTON’ in EYE viert de halve eeuw lange samenwerkingen en vriendschappen van een groep creatieven die de wereld, wanneer we hen ontmoeten door/in hun projecten, op dat moment een beetje beter maken door hun kunst. Ons aan te spreken, te beroeren, te bevragen, en na te laten denken! En ja, in dit geval zijn er een aantal (incluis Swinton) die daar zeer goed uitgekomen zijn, maar we zien ook Derek Jarman, de filmmaker waar ze mee begon, die ze (samen met vele andere vrienden) op jonge leeftijd verloren is aan AIDS.
Tilda Swinton, Apichatpong Weerasethakul
Tilda Swinton, Derek Jarman
Tilda Swinton, Jim Jarmusch
Tilda Swinton, Joanna Hogg
Tilda Swinton, Olivier Saillard
Tilda Swinton, Pero Almodovar
Tilda Swinton, Sandro Kopp
- Tilda Swinton, The Maybe
DEELNEMENDE VRIENDEN:
Apichatpong Weerasethakil, Derek Jarman, Jim Jarmusch, Joanna Hogg, Luca Guadagnino, Olivier Saillard, Pedro Almodovar, Sandro Kopp, Tilda Swinton en Tim Walker.
NOG TE ZIEN/ERVAREN TOT EN MET 8 FEBRUARI
Tilda Swinton: Tentoonstelling, Performances, Films, Talks & Events
EYE Filmmuseum, IJpromenade 1, Amsterdam
W: https://www.eyefilm.nl/en/programme/tilda-swinton/1473850
Leave a Reply