Denemarken Deel 2: de kunstenaars

Eistrup “Wild as the Wind”, 2012.

Op uitnodiging van de Danish Art Foundation (het Deense Mondriaan Fonds) ging ik in maart voor het eerst naar Denemarken. In deel 1 schreef ik al over de instellingen die ik daar bezocht heb. Naast de instellingen deed ik een serie studiobezoeken bij Deense kunstenaars.

Michelle Eistrup

Eistrup is een fotograaf die vooral film, fotografie en performance gebruikt in haar praktijk. Haar inspiratie komt uit haar rotsvaste overtuiging dat je als collectief van kunstenaars en kunstprofessionals in de creatieve industrie (musea, beleid, politiek, onderwijs, media en academisch onderzoek) verandering teweeg kan brengen. De focus in haar werk ligt op het gebied van spiritualiteit: riten en rituelen, Afrikaanse diaspora en geheugen, postkolonialisme en erkenning met haar eigen Deens / Jamaicaanse / Amerikaanse achtergrond als vertrekpunt. In de jaren negentig werkte ze samen met kunstenaar Marika Seidler in het collectief Housing Spirits. Ze waren pioniers in Denemarken in het nemen van performancekunst als uitgangspunt waar ze hun proces documenteerden met fotografie, video en geluid. De werken die daar uit ontstonden konden op latere momenten tentoongesteld worden. Een gebied dat Jeannette Ehlers tien jaren later zowel inhoudelijk als qua media ook met succes tot haar praktijk maakte. In 2012 ontmoette ik Ehlers bij het ISCP in New York en nodigde haar uit naar Amsterdam voor 3 maanden residentie en tentoonstelling waarin ze samenwerkte met Nederlandse kunstenaar Patricia Kaersenhout.

Eistrup dacht verder na over hoe ze het veld kan mobiliseren om verandering teweeg te brengen. Naast haar kunstenaarschap ging ze ook werken als onafhankelijk curator. Zo was ze een drijvende kracht en co-curator voor het notaboutkarenblixen en Bridge Art and Text (BAT) projecten voor het Karen Blixen Museum (zie artikel Denemarken deel 1).

Momenteel werkt Eistrup samen met Annemari Brogaard Clausen aan het afronden van de publicatie van Bridge Art and Text (BAT) die dit jaar uitkomt en aan een nieuw project over de relatie tussen Europa, Afrika en Amerika: “Reuniting Us” (werktitel) met het Museum voor Etnografie en de Botkyrka Residency in Stockholm, Zweden.

Mocht je in Oslo Noorwegen zijn: 22 april opent daar de tentoonstelling Nordic Delights met werk van Eistrup: “This Particular Masquerade, unmasked”.

Eistrup/Seidler/Abadagan/Housing Spirits: LE SOLEIL de Minuit installation, 2002.

Museum voor Etnografie, Muzidi, Bembe, DRC.

Eistrup: This Particular Masquerade, Unmasked, 2013.

Eistrup: This Particular Masquerade, Unmasked, 2013.

Vladimir Tomic

Tomic was 12 toen hij in 1992 samen met zijn moeder en oudere broer als vluchteling uit Sarajevo, het voormalig Joegoslavië, in Denemarken aankwam. Hij maakte vorig jaar furore op de Berlinale en IDFA met zijn documentaire Flotel Europa (2015). Maar zijn werk gaat veel verder dan zijn ervaringen als vluchteling. Tomic laat zien hoe het verder gaat, hoe verwerk je een trauma? Hoe kijkt een andere samenleving naar je? Hoe kijk jij naar je nieuwe omgeving en zijn bewoners? Hoe ga je om met je verleden? Welke ruimte is er om je geschiedenis en cultuur mee te nemen naar een nieuwe locatie? Sinds 2014 werkt Tomic regelmatig samen met kunstenaar Ana Pavlovic. Pavlovic immigreerde pas een decennium later naar Denemarken. De oorlog was voorbij en ze geeft aan dat zij kwam voor “persoonlijk en economisch gewin”. Het is fascinerend te zien dat beide kunstenaars om totaal andere redenen in Denemarken terecht gekomen zijn maar dat lijkt uiteindelijk in hoe Denemarken naar hen kijkt en/of vice versa niets uit te maken.

Tomic – Remembering the Nowhere, foto Galleri Image Aarhus (2016).

Tomic – Remembering the Nowhere, installatie Galleri Image Aarhus (2016).

Tomic/Pavlovic – Dreamland, video, 2016.

Pavlovic, Transitie (2010) installatie, 200x200x220, hout, olieverf, verzamelde objecten, video, geluid.

Pavlovic, Logical Hexagon (2014) installatie, hout, pillen afvoer, steenwol, boxen en geluid.

Yvette Brackman

Brackman is geboren en getogen in New York, het was de liefde die haar naar Denemarken bracht. Brackman is een kunstenaar die geen medium onbenut laat. Ze gebuikt installaties, foto’s, video, textiel, sculpturen, geluid, performance, ze schrijft (ook scenario’s) en al haar werk komt voort uit lang, gedetailleerd en gedegen onderzoek. Haar werken staan dan ook bijna nooit op zichzelf maar zijn onderdeel van een totaal waarin verschillende media samenkomen die al onze zintuigen prikkelen. Brackman vindt haar inspiratie voor de thema’s die ze bespreekt zoals afkomst, geheugen, representatie, trauma, overleving van cultuur en ontworteling in haar familiegeschiedenis. Haar opa kwam om in een nazi concentratiekamp. De ouders van Brackman zijn Russisch Joodse immigranten. Haar vader was een Russische intellectueel die gevangen zat tijdens het regime van Stalin. Hoe ondoorgrondelijk trauma’s kunnen zijn blijkt als Brackman vertelt over haar vader en de minachting en boosheid die haar vader tot de dag van vandaag voelt voor zijn vader, een zwakkeling die zijn vrouw en kinderen alleen met niets achterliet, zich liet afvoeren om ook nog eens het concentratiekamp niet weten te overleven…

Brackman, Agit flight, 2015, installatie (foto Anders Sune Berg).

Brackman, Agit flight, 2015, Performance (foto Anders Sune Berg).

Jane Jin Kaisen

Ook Kaisen is een kunstenaar wiens werk gebaseerd is op onderzoek. Ik zocht haar op in haar studio bij de universiteit waar ze haar PhD aan het afronden is. Kaisen is geboren in Zuid Korea maar is als baby geadopteerd en groeide op in een dorp op het platteland in Denemarken. In Kopenhagen waar ze ging studeren werd ze direct geconfronteerd met het feit dat ze blijkbaar niet zo Deens was als haar ouders haar hadden meegegeven. Ze werd totaal onverwacht onmiddellijk verantwoordelijk gehouden voor een afkomst en geschiedenis waar ze absoluut niets van wist of had meegekregen. Als het ware gedwongen door haar omgeving moest ze op onderzoek. De focus van haar werk kwam te liggen op verborgen geschiedenissen, persoonlijk en collectief geheugen, ervaringen met anders zijn en de relatie tussen macht, vertegenwoordiging en het produceren en vastleggen van definities.

Kaisen: Light and Shadow 2011, installatie (foto: Tate Liverpool).

Kaisen: A textual basis, 2011, menselijk haar op schuim ingelijst, 82 x 123 cm.

Kaisen werkt in haar videowerk regelmatig met haar echtgenoot, de kunstenaar Guston Sondin-Kung, als cameraman. Ze ontmoetten elkaar in Amerika waar Kaisen haar MFA behaalde en het Whitney Curatorial Program volgde en besloten Denemarken hun thuisbasis te maken. Sondin Kung onderzoekt in zijn werk hoe je met een nieuw/ander perspectief alternatieven kan creëren op bestaande kennissystemen gebaseerd op omstreden geschiedenissen.

Sondin Kung: Time Dead Time Alive, a meditation on the legacy of Elfriede Mahler.

Stuxnet in Denmark.

Miriam Haile

Haile is een jonge net afgestuurde videokunstenaar (2015). Ze vluchtte met haar grootmoeder uit Ethiopië, uit een gebied dat tijdens haar afwezigheid Eritrea werd, naar Italië. Uiteindelijk werden ze doorgestuurd naar Noorwegen waar ze opgroeide en de Noorse nationaliteit kreeg (die haar grootmoeder overigens geweigerd werd). Haile vestigde zich in Denemarken toen ze ging studeren. Door in het publieke domein en Italiaanse en Ethiopische televisie archieven te zoeken naar beeldmateriaal over Eritrea probeert ze haar werkelijke geschiedenis en die van het land van herkomst te herleiden.

Mdree-Bahree Land of the Sea.

De selectie kunstenaars waren specifiek voor mij gekozen omdat hun werk passend zou kunnen zijn voor mijn komende tentoonstelling UNLAND. Werken van Vladimir Tomic & Ana Pavlovic en Jane Jin Kaisen zullen te zien zijn in de tentoonstelling die opent op donderdag 8 september en loopt t/m zaterdag 22 oktober in CBK Zuidoost, Amsterdam.

Met dank aan: Michelle Eistrup en Danish Art Foundation.