Het is weer lijstentijd. Op verzoek van Niels denk ik na over de beste kunst van 2016. Ik ben niet zo van de lijstjes, maar meer van een terugblik met hoogte- en dieptepunten. Het is ook ieder jaar weer hetzelfde: meer niet dan wel gezien, en altijd die vraag die je dan dus niet goed kunt beantwoorden: waar was het beter? Thuis of ver weg? Ik zal wat hoogtepunten noemen.
Voor mij stond het jaar vooral in het teken van het ‘maken’ van kunst en gesprekken daarover, van hoe kunstenaars de dingen doen en ervaren, materiaalonderzoek, uitvinden, tegen een muur op lopen soms. Met lastige mensen en situaties dealen ook.
Ik was vanwege mijn werk bij Plaatsmaken weer bijzonder geprivilegieerd om een heleboel atelierbezoeken af te leggen. Het blijft altijd mooi, en ook als het gesprek niet wil vlotten is het fijn dat je mocht komen. Wat ik wel wil onderstrepen is dat het duidelijk voor veel kunstenaars steeds moeilijker wordt hun werk te maken. Die hele marktwerking gaat bepaald niet vanzelf, helemaal niet als de ene na de andere galerie ermee ophoudt. Ik houd mijn hart vast voor de komende jaren, en ik ben vast niet de enige.
Atelierbezoeken
Het bezoek aan het atelier van Kees Goudzwaard in Reusel was het mooist. Het was vanaf station Eindhoven nog een hele rit er naar toe. In de twee reusachtige ruimtes met wapperend plastic tegen de kou lagen hoopjes papier schijnbaar achteloos bij elkaar, aan de wand de nieuwe schilderijen waar hij aan werkte voor de tentoonstelling bij Zeno X.
Ik voelde me opgelaten in zoveel intimiteit, ook al ken ik de kunstenaar al lang. Ik had het gevoel dat er misschien wel nooit bezoek kwam daar op die eenzame plek. We spraken over het werk en over de kou en over hoe die verzamelingen papier dan hun weg vinden naar een doek. En hoe een doek dan weer soms vertaald wordt naar een zeefdruk en soms ook niet. Hier zijn twee foto’s die ik maakte.
Tentoonstelling
Een paar weken geleden schreef ik over de tentoonstelling waar de schilderijen van toen in terecht waren gekomen, een show die voor mij absoluut bij de beste van 2016 hoort:
trendbeheer.com/2016/12/10/juwelen-in-borgerhout-mark-manders-en-kees-goudzwaard-bij-zeno-x
In de zomer bezocht ik de tentoonstelling van Zoro Feigl bij de Verbeke Foundation in Kemzeke. Echt, pure poëzie wat die man doet. Aantrekkelijk gevaarlijk ook. Ik vond mezelf gehypnotiseerd terug in de uitgestrekte tuin van het museum, terwijl ik wat stond te mijmeren bij een kudde roestende zwarte paarden van een andere kunstenaar.
Beste kunstwerk in Arnhem:
Het bakhuisje dat Alphons ter Avest maakte voor Sonsbeek was een prachtige gedachte die werkelijkheid werd. De oven werd gedurende de honderd dagen van Sonsbeek lustig opgestookt, en taarten, pizza’s en andere heerlijkheden gul uitgedeeld. Ik schreef erover op Trendbeheer:
trendbeheer.com/2016/06/03/sonsbeek-16-transaction
Boek
De meeste boeken die ik dit jaar las zijn eerder geschreven dus die tellen niet mee. Twee titels wil ik noemen:
‘The Girls’ van de jonge schrijfster Emma Cline. Denk 1969, California. Zon, LSD, viezige details. Over een meisje dat in de ban raakt van een sekte die aan Charles Manson doet denken. Buitengewoon goed geschreven met weinig woorden, broeierig en intuïtief.
Daarnaast was ik blij met de nieuwe poëzie bloemlezing van de twintigste en eenentwintigste eeuw van Ilja Leonard Pfeijffer. Handig ook die ruime aandacht voor het nieuwe millennium, ik bedoel: ga al die nieuwe dichtbundels maar lezen. Soms is het fijn als iemand al voorselecteert.
Film
‘One more time with feeling’ van Nick Cave. Het verhaal: tijdens het schrijven van zijn nieuwe CD overlijdt plotseling de 15 jarige zoon van Cave. Op verzoek van Cave wordt er daarna een documentaire gemaakt over de verdere making of van Skeleton Tree. In stemmig zwart wit en in 3d. Het is onbarmhartig met tijden, als je de missende schoenen ziet in de hal, en als de camera dicht op zijn gezicht staat voel je je een voyeur. Maar Cave doet het en hij zingt alsnog de zere longen uit zijn lijf.
Dit zijn maar een paar voorbeelden van de dingen die me bij zijn gebleven. Ik heb natuurlijk veel meer gezien wat de moeite waard was. Ik slenterde ook door het Noordbrabants museum om Bosch te zien en vond het prachtig. Op de donkerste dag van het jaar was ik op bezoek bij Erik Mattijssen in Amsterdam, die in zijn kleurige werk heel andere uitdrukkingen vindt voor weerloosheid en vergaan. Ik werd er vrolijk van. En eind oktober beleefde ik een paar mooie dagen in Eindhoven op de Dutch Design Week waar alles ook in het teken stond van het maken. Met de slogan op de tas die ik daar kocht sluit ik af en wens jullie allemaal het allerbeste voor het nieuwe jaar.
Leave a Reply