In 2014 overleed op 95-jarige leeftijd Maria Lassnig. In Essen is een niet al te groot retrospectief van 40 schilderijen te zien. De keuze van de schilderijen vind ik wat teleurstellend. Er zijn veel zelfportretten te zien en weinig werken waar de figuren ten voeten uit op staan. Van de indrukwekkende werken die ze tussen haar tachtigste en negentigste (!) maakte zijn er maar een paar te zien. Er zijn wel animatiefilms uit de jaren zeventig te zien, en ook de begeleidende documentaire is prachtig: Maria Lassnig was een vlotte prater en het is interessant te zien hoe zij met naaktmodellen in de weer is.
(een bericht van Frans van Tartwijk)
- Dubbelportret met camera, 1971.
- Zelfportret expressief, 1945.
De expositie laat zien hoe zij van 1940 tot 2014 eigenlijk altijd met dezelfde thema’s bezig was. Natuurlijk kun je invloeden terugzien van de heersende stijlen in de jaren 50, 60, 70 en 80, maar Lassnig was vooral altijd zichzelf.
“Ik ben een realist die niet tevreden is met het realisme” . Lassnig schilderde niet alleen het lichaam, maar probeerde ook te schilderen hoe we ons eigen lichaam waarnemen: het lichaamsbewustzijn. Iedereen neemt de binnenkant van zijn lichaam waar. Ook wanneer je er geen pijn aan hebt, voel je bij voorbeeld je grote teen. Je zou het lichaamsbewustzijn als een zintuig kunnen zien. Lassnig probeerde dat te schilderen. In een series schilderijen uit de vroege jaren 60, die een beetje doen denken aan het soort werk dat Willem de Kooning 20 jaar later maakte, gaf ze met gekleurde lijnen op het doek de plekken aan waar ze haar lichaam waarnam. Deze schilderijen zien er abstract uit, maar zijn gebaseerd op de waarneming van haar eigen lichaam.
- Voorstel voor een sculptuur, 1966/67.
Haar schilderijen lijken vrijwel altijd in een keer gemaakt te zijn: een tekening in verf waar kleurvlakken tegenaan zijn gezet.
In de jaren vijftig was ze in Parijs, in de jaren zeventig in New York. Ze was dus altijd op juiste plek op het juiste moment, toch werd ze pas in de jaren tachtig echt succesvol.
- Leunstoel zelfportret, 1963.
In dit zelfportret als leunstoel lijkt de grens tussen lichaam en leunstoel te vervagen.
- Chairs, 1971.
In de vroege jaren zeventig begon ze met het maken van animatiefilms. Het motief van de stoel die lichaam wordt komt hier weer terug.
- Zelfportret, 1971.
Nog een mooie animatie uit 1971.
- Rood hoofd tegen een groene achtergrond, 1996.
Vanaf de jaren tachtig worden haar schilderijen feller van kleur. Gifgroen, knalrood, roze, soms intens gele achtergronden…
- Keukenbruid, 1988.
Een zelfportret als keukenrasp. Het is emotioneel en soms bijna hysterisch, maar vaak ook heel grappig.
- Dame met hersens, 1990.
Altijd weer het lichaam, van buiten en van binnen.
- Sensenmann, 1991.
Ook wel bekend als Magere Hein.
Nog tot 21 mei.
Museum-folkwang.de/nl/aktuelles/ausstellungen/aktuell/maria-lassnig.html
Leave a Reply