Tintoretto & Manet in Duitsland

Tintoretto & Manet in Duitsland

    Jorge R. Pombo, variatie op Jacopo Tintoretto’s Miracle of Saint Mark freeing the slave (2013).

In het Wallraf-Richartz Museum opende begin deze maand de tentoonstelling A Star was Born als de opening van de vieringen rond de 500ste verjaardag van schilder Jacopo Tintoretto (Venetië 1518 – 1594).

In de tentoonstelling vooral vroeg werk van de kunstenaar, religieuze en erotische schilderijen. Als je er anno 2017 naar kijkt zou je het niet als zodanig herkennen maar anno 1535 is de jonge ambitieuze Tintoretto die zich geen zorgen hoeft te maken over financiën en daardoor de vrijheid heeft te schilderen wat hij wil, het toppunt van moderniteit. Hij is gefascineerd door ruimte en perspectief en zijn schilderijen zijn “luid” je hoort als het waren waar je naar kijkt de figuren, de verhalen ze laten zich niet wegzetten.

Tintoretto maakt allerlei referenties en leent van derden waarop hij dan weer verder borduurt zo zien we in de tentoonstelling Bartolomeo Ammanati’s beeldhouwwerk “Female Allegory” met daarnaast Tintoretto’s bewerkte werk “Saint Louis, Saint George en the Princess”. Terwijl de opdracht is heiligen Ludwig en George te vereeuwigen plaats hij de vrouwelijke figuur dusdanig dat zij nu de hoofdrol speelt met een draak die tussen haar benen kruipt. Haar schaduw zien we opnieuw vereeuwigd in het harnas van een van de heiligen (ik heb mijn heiligen niet helemaal onder de knie dus ik kan je niet echt vertellen of dat nou George of Ludwig is…)
Tintoretto & Manet in Duitsland

    Der heilige Ludwig, der heilige Georg und die Prinzessin, 1551, Öl auf Leinwand, 230 x 150 cm, Gallerie dell’Accademia, Venedig. Foto: © bpk / Scala – courtesy of the Ministero Beni e Att. Culturali.

Tintoretto & Manet in Duitsland

    Der Sündenfall, um 1551/52, Öl auf Leinwand, 150 x 220 cm, Gallerie dell’Accademia, Venedig. Foto: © bpk / Alinari Archives / Magliani, Mauro for Alinari.

Er zijn allemaal kleine grapjes als het ware die hij in zijn schilderijen bracht zoals in het bovenstaande schilderij waarin je als je goed kijkt ontdekt dat de mannelijke figuur een bruine nek heeft vergeleken bij de rest van zijn lijf. Hierdoor weten we dat Tintoretto werklieden die buiten werk deden gebruikte als model en anders dan zijn tijdgenoten, bracht hij dit soort menselijke details aan in zijn werken.

Tintoretto & Manet in Duitsland

    Liebeslabyrinth, um 1538 und um 1552, Öl auf Leinwand, 147 x 200 cm, Royal Collection Trust/© Her Majesty Queen Elizabeth II. Foto: © Her Majesty Queen Elizabeth II.

Curator Roland Krischel heeft voor deze tentoonstelling met de moderne technieken van deze tijd ontdekt dat bovenstaand schilderij “Liefdes Labyrint” uit de collectie van de Engelse koningin niet gemaakt is door een Vlaamse schilder zoals tot nu toe gedacht werd maar door Tintoretto.

Tintoretto & Manet in Duitsland

    Das Gemälde „Jupiter und Semele“ (foto: Rolf Vennenbernd).

Ongehoord voor die tijd schilderde Tintorette bovenstaand erotisch schilderij van een vrouw in extase. Hij werd verder bekend door de verschillen in perspectief die hij liet zien. Zo lijkt het alsof de figuren in zijn plafondschilderingen als door een opening naar beneden komen vallen en ineens tussen ons aardelingen zouden kunnen zijn.

Het was een volledige nieuwe manier van iets laten zien en niemand begreep echt hoe hij dat deed. Het onderstaande schilderij geeft ons het inzicht dat hij hiervoor gebruik maakte van sculpturen die hij analyseerde vanaf een laag standpunt.

Tintoretto & Manet in Duitsland

    Deukalion und Pyrrha beten vor der Statue der Göttin Themis, 1541/42, Öl auf Holz, 127 x 124 cm, Gallerie Estensi, Modena. Foto: © Paolo Terzi.

Nog te zien t/m 28 januari 2018

Tintoretto
Wallraf-Richartz Museum & Foundation Corboud
Obenmarspforten 40
50667 Keulen
Duitsland

Wallraf.museum/ausstellungen/aktuell/2017-10-06-tintoretto/

In het Von der Heydt Museum in Wuppertal opende twee weken geleden de tentoonstelling Edouard Manet met 45 werken die hem in een tijdsbeeld plaatsen te midden van bevriende schrijvers als Emile Zola, Charles Baudelaire en collega schilders als Renoir, Degas en Monet.

Tintoretto & Manet in Duitsland

    Schoonzus en collega Berthe Morisot.

De jonge Manet zou oorspronkelijk zeeman worden maar zakte tot twee keer toe voor het examen. Hij reisde vervolgens 6 maanden af per schip naar Rio en merkte dat hij het leven op een schip uitermate saai en monotoon vond. Gelukkig maar voor ons legde hij zich volledig toe op de schilderkunst. In zijn werk zie je zijn liefde voor de zee nog veelvuldig terugkomen.

Tintoretto & Manet in Duitsland

De fotografie die net was uitgevonden had zijn invloed op Manet en op de kunsten in het algemeen. Manet verzamelde foto’s van zijn vrienden en vrienden fotografeerden hem, hij gebruikte foto’s ook als referentie in zijn werken. Foto’s werden in die tijd gebruikt zoals wij visite kaartjes gebruiken. De tentoonstelling heeft een kamer vol foto’s van Manet en zijn vrienden, zo is er bijv. een foto van Leon Gambetta die in 1881-1882 president van Frankrijk is, maar ook foto’s van de executie van Keizer Maximimilian in Mexico. Manet zag fotografie nooit als competitie maar meer als een hulpmiddel bij waar het uiteindelijke toch om gaat: het schilderij!

Tintoretto & Manet in Duitsland

    (rechts Leon Gambetta)

Manet was een republikein en felle tegenstander van Napoleon III, in zijn werk vertaalt zich dat in dat hij liever geen simpele plezierige mooie schilderijen wil maken ter goedkeuring van de keizer maar juist hedendaagse taferelen voor het volk (nou ja laten we zeggen de middenstand hahaha).

Tintoretto & Manet in Duitsland

Dit werk, Beeltenis van een kind, deed me onmiddellijk aan de hedendaagse Lynette Yiadom-Boakye denken. Het had haar werk had kunnen zijn, ze noemt Manet naast Degas ook als een inspiratiebron. Het kleurgebruik, de blik naar de kijker, maar raar genoeg hebben Yiadom-Boakye en Manet allebei blijkbaar iets tegen handen en voeten schilderen. Ook hier in het Van der Heydt bij een heel aantal schilderijen van Manet waar we handen moeten zien, zie je eigenlijk gewoon een hoop geknoei, of er is niets meer dan wat vage penseel streken en het feit dat wij als kijker weten dat daar handen of voeten moeten zitten dus die zien we dan maar eigenlijk zijn er helemaal niet.

Manet bleef zijn hele leven controversieel en op een beetje afstand van het impressionisme omdat hij vond dat ze niet genoeg experimenteerden, niet radicaal genoeg waren. Hij deed eigenlijk alles een beetje anders, schilderde een naakte vrouw die het publiek recht aanstaarde (Olympia) wat totaal schandalig was in die tijd. Bij Manet geen helden van oorlog die statig worden weergegeven, nodeloze zinloosheid is wat we zien in de Granaat en het voelt alsof we het vanaf de overkant van de straat meemaken. Zijn stillevens als de Citroen zijn niet een perfecte weergave van het object maar laten je als het ware de ziel zien, de citroen is zo fris en sappig dat je de limonade al kan proeven op je tong.

Tintoretto & Manet in Duitsland

Tintoretto & Manet in Duitsland

Nog te zien t/m 25 februari 2018

Edouard Manet
Von der Heydt-Museum
Turmhof 8
42103 Wuppertal
Duitsland

Vdh.netgate1.net/Edouard_Manet.html

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*