St. Maarten/St. Martin – Instituten

St. Maarten/St. Martin - Instituten

St. Maarten / St. Martin is een klein eiland. Er wonen 40.000 bewoners in St. Maarten, het is 87 km2 groot is en heeft Engels als voertaal. Na de orkanen Irma en Maria is het land wat een eigen staat is in het Koninkrijk der Nederlanden onder curatele van de Nederlandse Staat gesteld. In St. Martin, “aan de Franse kant”, (53 km2) wonen 78.000 bewoners. Het heeft Frans als voertaal en is bestuurlijk een provincie van Frankrijk. Als je om het gehele eiland heen rijd duurt dat als er geen files zijn een uurtje. Voor een klein eiland zijn de bestuurlijke constructies een ramp die vooral vleugellam maken zeker in deze periode na de vernietigende stormen.

Het Ministerie van Buitenlandse zaken in Nederland is ook verantwoordelijk voor de eilanden in het Koninkrijk en zetelt dus in Nederland. Contacten met andere landen kunnen formeel alleen ingeleid worden door Ministers van BUZA. Het ministerie van Cultuur (Onderwijs) is een eigen ministerie op de eilanden en deze zetelt dus in dit geval in St. Maarten. In St. Martin zetelt alles in Frankrijk. Na nieuwe verkiezingen moeten de verschillende Ministers eerst elkaar ontmoeten en formeel een samenwerking in gang zetten voordat departementen met elkaar kunnen gaan werken.

De huidige hoofden cultuur (midden management) van beide kanten besloten dit jaar gewoon maar eens koffie te gaan drinken. Informeel, om te bespreken wat de situatie op het eiland nu is een jaar na Irma en Maria en wat ze gezamenlijk zouden kunnen doen voor hun kunstenaars. Kunst en cultuur zijn de ultieme middelen om een getraumatiseerd eiland weer op de been te brengen. Samenwerking is altijd een goed idee maar nu na Irma & Maria nog eens extra. Maar nee, dat werd dus een politiek relletje en goed voor formele reprimandes aan beide zijdes…

St. Maarten/St. Martin - Instituten

    Met Clara Reyes, Hoofd Cultuur en Shermina Powell Richardson, Acting Secretary General (onderwijs, sport en cultuur)

Mijn uitnodiging door Clara Reyes, hoofd Cultuur St. Maarten werd van wat ze had ingezet als een formeel nu een informeel bezoek. Ik ontmoet op de laatste dag van mijn verblijf nog wel de lokale Secretaris Generaal Onderwijs en Cultuur. Ik vind het allemaal wel best de informele bezoeken zijn vaak praktischer en efficiënter en altijd leuker.

Cheri Batson een lokale ondernemer biedt haar huis aan voor een kennismakingsavond met beeldend kunstenaars. We halen fris, bier, wijn, kaas en crackers bij een supermarket en nodigen de kunstenaars aan beide kanten uit via sociale media, whatsapp, e-mails en gewoon als we ze tegen komen op straat. Er komen 25 a 30 personen langs die avond en allemaal zijn ze verbaasd maar ook enthousiast dat er een dergelijk initiatief is genomen. Ze hebben het allemaal nodig om vooral ook elkaar te ontmoeten. Mijn bezoek is de ideale aanleiding om ook elkaar te zien wat sinds Irma nog niet gebeurd is. Elkaar zien en horen, wie nog bezig is en hoe, wie nog hulp nodig heeft, etc. hoe gaat het nu verder, waar is behoefte aan.

Hier op het eiland zelf is men niet zo bezig met wie van St. Maarten is en wie van St. Martin. Ik rijd de weken dat ik daar ben ook voortdurend het hele eiland rond zonder door te hebben waar ik nu ben en ontmoet alle mensen door elkaar. Kunstenaars met een Frans paspoort wonen in St. Maarten en kunstenaars met een Nederlands paspoort leven soms aan de Franse kant. In die zin is het eigenlijk als de regels in EU er zijn geen grenzen en iedereen woont door elkaar.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

De Nederlandse Overheid heeft de lokale overheid in St. Maarten wel direct onder curatele gesteld maar in de praktijk blijkt dat ze helemaal niet weten wat ze aan moeten met de onveilige en beschadigde gebouwen die onder de overheid vallen zoals sociale woningbouw en overheidsgebouwen zelf. Men is druk aan het analyseren wat er eigenlijk gebeurd is en wat ze met de 470 miljoen die toegekend is voor hulp moeten doen. Voorlopig gaat het geld op aan in Nederland zittende adviseurs die heel wijs zijn en veel nadenken… heel diep, al een jaar lang en nog steeds analyseren en denken. In St. Maarten zelf waar de 470 miljoen voor wederopbouw toch eigenlijk voor bedoeld is moet de eerste euro niet alleen nog uitgegeven worden maar is die zelfs nog niet aangekomen.

Overheidsinstellingen als het St. Maarten National Heritage Museum zijn nog dicht, er hangt een briefje volgende week open… welke week is me niet duidelijk geworden.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

St. Maarten/St. Martin – Instituten

De Openbare Bibliotheek zit in een pand dat onveilig is verklaard en vernietigd moet worden. Nederland moet echter nog steeds toestemming geven voor het verhuizen naar een tijdelijk pand zodat dit kan gebeuren en er een nieuw pand gebouwd kan worden. Al wachtende hierop, want verhuizen kost geld en er moet huur betaald worden voor een ander pand, zitten onder een enorm zeil ergens tussen de ingestorte muren twee dames achter een niet weggewaaide verankerde balie op stoelen waar ze vermoed ik binnenkort een hernia van krijgen. Achter de dames ontwaar ik onder een dak van geïmproviseerde hardboard platen een enorme berg dozen en half instortende kasten met boeken en andere dingen die niet weggewaaid zijn. Daarvoor zitten, in een ratjetoe van stoelen en banken, bezoekers te lezen. Dit alles zie je vanaf de straat want de pui is verdwenen. De hele boel ziet er wankel uit, het is werkelijk te triest voor woorden en al helemaal als je weet dat de regentijd is begonnen en de eerste orkanen alweer over het Caribisch gebied trekken.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

Kunst, kunstenaars en ondernemers in de kunst laten zich niet aan banden leggen. Niet door de politiek en niet door een orkaan! Galerie AXUM is gerepareerd en ze functioneren weer met doorlopende activiteiten. De studio van Ras Mosera (mede oprichter van AXUM) is een ander verhaal en dat gaat nog wel langer duren. Maar hij heeft kunstwerken die de storm hebben doorstaan aan de muur bij AXUM gehangen zodat ik zijn werk ook kan zien en ik dus een alternatief studiobezoek kan maken.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

Mosera geeft aan dat hij graag een avond wil organiseren waar ik organisaties uit de kunst en cultuur kan ontmoeten. Het wordt een informatie avond waar Hoofd Cultuur en ikzelf praten en vragen beantwoorden over professionalisering en fondsenwerving, ruim 25 organisaties en kunstenaars zijn aanwezig die avond.

Na afloop is er de afsluiting van 6 weken “Koopavond” een soort van braderie. Een lokale promotor besloot om dit (voor het grootste deels door hem zelf gefinancierd en deels door andere lokale ondernemers) te organiseren. Er zijn kraampjes met lokale producten en een groot podium voor live muziek. Zes weken lang iedere donderdag avond tot 22.00 uur om de bevolking, met groot succes zag ik een aantal keren, weer uit huis te laten komen en samen te brengen. Het creëerde een sfeer die de lokale bevolking het gevoel geeft dat een normaal leven gewoon mogelijk is, wat voor velen een verademing is.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

St. Maarten/St. Martin – Instituten

ArtBox is een nieuwe galerie die net geopend is. De eigenaar is niet op het eiland als ik daar ben, de assistente verteld dat ze vanaf september lokale kunstenaars gaan vragen om te komen exposeren. Ze vertegenwoordigen ook internationale kunstenaars die gedeeltelijk op het eiland wonen.

Art in the Garden is een organisatie van oud politiecommissaris Max Felipa die na een carrière van 20 jaar zijn pet aan de kapstok hing en de rest van zijn leven aan zijn grote liefde, de kunst, geeft. Hij schildert zelf en doet art tours voor toeristen waar hij zijn eigen werk verkoopt. Hij heeft een schoolprogramma waar klassen kinderen kunnen komen tekenen en schilderen en hij ze verteld over kunst. Dit is iets waar hij geen geld voor vraagt maar op deze manier geeft hij terug aan zijn gemeenschap. Het was Felipa die dit jaar het kunstprogramma voor Art Saves Lives (zie vorig artikel) organiseerde, uitvoerde en sponsorde in het National Institute for the Arts. Het gebouw van Felipa aan Front Street, waar hij ook woont met zijn vrouw, heeft twee daken waarvan er een moest worden vervangen en had verder veel schade. De reparaties aan het huis financierden ze zelf zodat ze zo snel mogelijk hun dagelijks leven weer konden oppakken.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

St. Maarten/St. Martin – Instituten

De galerie en de naschoolse opvang van Tess Verheij kreeg vanuit Prins Bernhard Caribisch Gebied Fonds een bijdrage om te verhuizen naar een nieuw pand en daar alles weer op te zetten plus een bijdrage in honorarium zodat ze de moeilijke periode kon overbruggen. Alle beschikbare fondsen voor het vierde kwartaal (187.500 Naf ca. 80K euro) werden voor het kunstveld in St. Maarten gebruikt. Verheij geeft aan dat ze raar genoeg na de orkaan nu ze weer up en running is in het nieuwe pand meer eigen werk verkoopt in haar galerie als ervoor waarschijnlijk omdat er minder concurrentie is.

Aan de Franse kant heeft kunstenaar Ruby Bute haar woning, studio ruimte en Silk & Cotton Grove Gallery. Beide hebben de orkaan goed doorstaan, los van veel schoonmaakwerk in de gebouwen, het erf er omheen en wat in verhouding kleinere reparaties. Bute is weer back in business en ontvangt net als Felipa aan de Nederlandse kant weer regelmatig groepen toeristen in haar galerie.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

Lokale ondernemers en bewoners lijken qua panden en ook persoonlijk beter voorbereid en gaan ook beter om met de situatie na een orkaan. Ze wachten niet op hulp van internationale hulporganisaties, overheden of verzekeringen maar pakken direct aan. Ze helpen elkaar, lege schuurtjes op een erf en logeerkamers worden tijdelijk verblijfplaatsen voor vrienden, kennissen en kennissen van kennissen, die dan ondertussen hun eigen woning weer bewoonbaar maken.

Maar St. Maarten heeft tegenwoordig nog maar 30% lokale bevolking en 70% komt uit of leeft een groot gedeelte van hun jaar in Europa, Amerika, het Caribisch gebied etc. Veel niet lokale bewoners hielden het voor gezien en vestigden zich elders of zitten hun tijd uit wachtend op verzekeringsgeld in het land van herkomst waarna ze verkopen. Het opruimen van hun erf, herbouwen en/of reparaties van het pand laten ze over aan een volgende eigenaar/onroerend goed investeerder. Een voorbeeld is een tweetal commerciële galeries met contacten in Miami. De eigenaars verhuisden de hele boedel na Irma & Maria in containers naar Aruba.

St. Maarten/St. Martin – Instituten

Mijn onderzoek in het Caribisch gebied is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. Mijn trip naar St. Maarten / St. Martin is mede mogelijk gemaakt door Hoofd Cultuur / Mede oprichter NIA Clara Reyes (met dank aan Deborah Jack!). Met dank aan iedereen die me referenties gaf en alle kunstenaars, mensen werkend in de kunst sector en instituten die tijd vrij hebben gemaakt om mij te ontmoeten en met me te spreken over hun praktijk en ervaringen in het hedendaagse kunstveld!

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*