Puerto Rico – De instituten

Puerto Rico – De instituten

    Ne Vende (km 0.2)

Puerto Rico is een van de grotere eilanden in het gebied met een populatie van ruim 3 miljoen. Puerto Rico is een kolonie van de USA met een zelfde status als Aruba, Curaçao, en St. Maarten: wel paspoort maar geen federaal stemrecht en geen representatie (senator) in de Senaat in de federatie, alleen stemmen voor de eigen lokale overheid, zonder een ministerie van Buitenlandse Zaken. Binnen de kunsten zijn er weinig lokale overheid fondsen beschikbaar. Lexus heeft een privaat fonds in Puerto Rico dat studiebeurzen (3 per jaar van ieder 9K) verstrekt voor opkomende kunstenaars. Kunstenaars in Puerto Rico worden doorverwezen naar de federale en private fondsen in de USA, waarvan een aantal, zoals Andy Warhol Foundation for the Arts, na de orkanen Irma en Maria extra geld oormerkten voor Puerto Rico. De connecties en het netwerken met deze fondsen is door de afstand problematisch en onbekend maakt onbemind (zoals dat bij ons ook is voor de kunstenaars in Aruba, Curaçao en St. Maarten). Na de orkanen kwam er ook private hulp vanuit de diaspora, Broadway ster Lin Manuel Miranda (Hamilton) doneerde 1 miljoen en richtte hiermee het tijdelijke Flamboyan Arts Fund op.

Puerto Rico – De instituten

Beta-Local performance

Puerto Rico – De instituten

Beta-Local presentatie

De grote fondsen vroegen Beta-Local een gevestigde lokale organisatie om te faciliteren bij het uitgeven van kleine “eerste hulp” bijdrages aan individuele kunstenaars en ongestructureerde initiatieven. Beta-local was de organisatie die direct na de orkaan open ging en plek bood voor kunstenaars en omwonenden om hun verhaal te doen, nieuws te brengen en te krijgen, batterijen op te laden, men kookte eten voor wie honger had met wat de organisatie en bezoekers konden vinden en meebrachten en de locatie werd zo een “safe haven”. De organisatie werd in 2009 opgericht door cultureel ondernemer Michy Marxuach en kunstenaars Tony Cruz en Beatrice Santiago, in de afgelopen jaren hebben zij als directie plaatsgemaakt voor kunstenaars Pablo Guardiola, Sofia Galissa Muriente en Michael D. Linares. Dit doorschuif systeem van administratie werkte voor de federale fondsen goed want de organisatie kent het veld op zijn duimpje, wordt breed gewaardeerd en het heeft een track record voor gedegen administratie die nodig is voor de audits bij de fondsen. Het was tegelijkertijd problematisch voor de lokale organisatie omdat, vanwege de integriteit en transparantie, de kunstenaars die bij dit initiatief betrokken zijn of te nauwe banden hebben niet in aanmerking konden komen terwijl die net zo hard fondsen nodig hadden/hebben. Een ander probleem is dat de organisatie het verstrekken van fondsen totaal niet in zijn missie heeft en daar ook niet de administratieve boekhoudkundige mankracht voor heeft. Men moest tijdelijk van kunstenaarscollectief volledig omschakelen naar een financiële organisatie die fondsen verstrekt en administreert. Men kwam niet meer aan het eigen werk toe want de staf (4 personen parttime) is te klein om beide te doen.

Nu een jaar later kunnen de kunstenaars betrokken bij Beta-Local, totaal uitgeput en onbetaald voor al dit extra werk, weer hun aandacht gaan richten op wat ze eigenlijk moeten en willen doen. La Praktika voor lokale (USA) kunstenaars is een 9-maands interdisciplinair programma voor cultureel onderzoek en productie, toegewijd aan het voorstellen van nieuwe omstandigheden, relaties en standpunten om te produceren binnen en buiten gevestigde circuits. The Harbor een internationaal residentie programma (1 maand of op verzoek en in overleg langer) voor kunstenaars, curators, onderzoekers en critici. Seminars, lezingen en het bieden van ruimte aan kunstenaars om workshops te geven.

Puerto Rico – De instituten

Kunstacademie

Puerto Rico – De instituten

Jose Campeche y Jordan (1751 – 1809) in MAPR, Campeche wordt gezien als de eerste kunstenaar in Puerto Rico.

Puerto Rico – De instituten

MAC Museum voor Hedendaagse Kunsten in Santurce.

Er is een mede door de omvang van het eiland een dynamische kunstscene waar alle schakels in de keten vertegenwoordigd zijn. Er is een kunsacademie (BFA) en de kunsten zijn vertegenwoordigd op de universiteiten. Het eiland heeft het Museum voor Puerto Ricaanse Kunsten (MAPR) waar (in mindere mate) ook aandacht voor hedendaagse kunst is maar ook een toegewijd Museum voor Hedendaagse Kunst (MAC) inclusief MAC en el Barrio dat een programma heeft waarmee ze met kunstenaars de wijken in gaan. Na de laatste orkaan is er nog een handvol commerciële galeries zoals Walter Otero Art Gallery (geen website) en Petrus Gallery. Printmaking heeft een lange geschiedenis in Puerto Rico en er was de San Juan Print Biënnale sinds 2004 de Poly/Grafica Triënnale die als ik in Puerto Rico ben afgelast wordt voor 2019. Zoals ik overal zie op de eilanden zijn er weinig curatoren en critici, en omdat er weinig plekken zijn waar ze terecht kunnen is er ook niet echt doorloop. Marina Reyes Franco is op dit moment de enige onafhankelijke curator en criticus die ik ontmoet en waar het veld naar verwijst. Tijdens mijn verblijf verscheen Tropical Depression een uitgebreid artikel in Art in America van haar hand over het kunstenveld in Puerto Rico wat goed inzicht geeft in wat de status is op dit moment vanuit een bredere context en een tijdsperiode die de orkanen overschrijdt.

Er is in Puerto Rico naast het eerder genoemde gevestigde Beta-Local een ruime vertegenwoordiging van kleinere kunstenaarscollectieven, residenties en projectruimtes die vaak geen formele structuur hebben en vrijwillig gedraaid worden. Deze laatste schakel is eigenlijk altijd al goed vertegenwoordigd geweest leer ik in mijn gesprekken. Een selectie van organisaties die ik bezocht:

Puerto Rico – De instituten

Área. Lugar de proyectos is opgericht door verzamelaar/filantroop Jose Hernandez Castrodad Area, een platform dat zich inzet om het kunstveld te faciliteren. Het heeft een grote tentoonstellingsruimte (tentoonstellingen komen met een kleine catalogus), een residentie voor lokale en internationale kunstenaars, er zijn gesprekken, filmscreenings en panels. Momenteel is het tijdelijk de studio van Ivalisse Yimenez een kunstenaar die haar studio en werk verloor in de orkaan.

Puerto Rico – De instituten

Brigada Puerta de Tierra is een kunstenaarscollectief dat woont en werkt in en met de gemeenschap (alle leeftijden) in Puerta de Tierra, opgericht in 2015. Ze richten zich op het verbeteren van de leefomgeving en documenteren van de geschiedenis en de bewoners uit de wijk. Het Motto is: “Hier Leven Mensen” en ze gebruiken tools als zelfmanagement, bewustzijn, strategische planning en collectieve besluitvorming.

Puerto Rico – De instituten

Performance Fatiga van Nibia Pastrana Santiago in Casa de Los Contrafuertes.

Casa de Los Contrafuertes is een project van Charles Juhasz-Alvarado en Ana Rosa Rivera. Ze zien het gebouw en alles wat er in gebeurt als een totaalkunstwerk. Er zijn wisselende tentoonstellingen door wisselende curatoren die werken uit het Caribisch gebied laten zien (tijdens mijn bezoek was dat Haïti), Er zijn interdisciplinaire projecten, gesprekken in de patio en een medicinale plantentuin.

Puerto Rico – De instituten

    Opening Instinto Animal van Camille Rouzaud bij Diagonal.

Diagonal is een projectruimte waar tentoonstellingen met een focus op fotografie, video, digitale media en technologie te zien zijn. Er is een open call voor voorstellen (deadline 31 oktober) internationale projecten zijn welkom maar daar moet de curator dan zelf fondsen voor werven.

Puerto Rico – De instituten

    Opening Planos van Kristine Servia (NYC) bij El Lobi.

El Lobi is een stichting met een projectruimte voor tentoonstellingen en workshops en een internationaal residentie programma. De focus is op het ontwikkelen van een kritische discours en het bij elkaar brengen van de kunstwereld met een algemeen publiek.

Puerto Rico – De instituten

    Opening FUF van Gabriella Torres Ferrer bij Embajada.

Embajada (Ambassade) is een galerie in Hato Rey die zowel lokale als internationale kunstenaars presenteert. De galerie heeft goede connecties in New York, eigenaar Christopher Rivera studeerde er en partner Manuela Paz werkte er bij NADA, die ze gebruiken om lokale kunstenaars in New York onder de aandacht te brengen. Zo werkten ze onlangs samen met Artist Alliance Inc. (AAI) en Clemente Soto Vélez Cultural & Educational Center.

Puerto Rico – De instituten

Hidrante is collectief van 5 kunstenaars met een ruimte voor tentoonstellingen, presentaties en workshops gespecialiseerd in fotografie inclusief video en film. Het is de enige plek in San Juan met een zwart-wit donkere kamer (analoog) toegankelijk voor fotografen.

Puerto Rico – De instituten

    Opening Afecciones temporales van Rogelio Báez Vega in km0.2.

Km0.2 is een initiatief van Yiyo Tirado Rivera en Karlo Andrie Ibarra die in de ruimte werken er tentoonstellingen maken en uitwisselingsprojecten met internationale kunstenaars, voorlopig vooral in de regio en Zuid Amerika.

Puerto Rico – De instituten

    Werkruimte Taller Malaquita.

Taller Malaquita / De Aqui pa Allá is een broedplaats met 8 lokale kunstenaars uit verschillende disciplines. Oprichter Zuania Minier organiseert jaarlijks uitwisselingen met Haïti en Dominicaanse Republiek, voornamelijk in het grensgebied waar een selectie van collega’s meegaat en daar samenwerkt met lokale kunstenaars.

Puerto Rico – De instituten

THE ROOM

Mijn onderzoek in het Caribisch gebied is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. Mijn trip in Puerto Rico is mede mogelijk gemaakt door THE ROOM: Michy & Matilsa Marxuach & Jorge Gonzalez. Met dank aan Beta-local en Sandra Guzman en iedereen die me referenties gaf en alle kunstenaars, mensen werkend in de kunst sector en instituten die tijd vrij hebben gemaakt om mij te ontmoeten en met me te spreken over hun praktijk en ervaringen in het hedendaagse kunstveld!

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*