Walid Raad is al dertig jaar bezig om met kunst als zijn gereedschap de situatie in zijn geboorteland Libanon, zonder dat hij daarin lijkt te slagen, te analyseren en te begrijpen. Raad speelt voortdurend met realiteit en verbeelding. Hij heeft alter ego’s, bevraagt kunst, verzint andere kunstenaars met wie hij samenwerkt en gebeurtenissen die nooit gebeurden of helemaal niet kunnen, of misschien toch wel? Hij gebruikt tekst, video, sculpturen, assemblage, documentatie, verhalen, confrontatie met het publiek. Veel van de werken die we hier zien zijn heel langlopende projecten, die in diverse musea en presentatie plekken wereldwijd al veel te zien zijn geweest.
De kunstenaar observeert en lijkt zich voortdurend dingen af te vragen, wat gebeurt er, wat zie ik, waarom, zie ik dit nou echt, gebeurt het eigenlijk wel? Hoe worden we als mensen gemanipuleerd en komen we pas jaren later achter alle juiste informatie, achter een ware toedracht, als we er überhaupt al achter komen? Vietnam en Irak, aansprekende voorbeelden die iedereen kent. Raad brengt deze grote internationale vraagstukken terug naar het persoonlijke door foto’s te tonen van winkelpanden voor en na vernietiging. Je denkt dan aan de oorlog maar de tekst vertelt je dat het fotograferen van winkelpanden in 1984 zijn eerste professionele opdracht was via een familielid. Naderhand kwam hij erachter dat deze foto’s gebruikt werden om te laten zien welke winkels geen veiligheidsgeld betaalden aan de plaatselijke militie en de eigenaren door die militie verdreven werden uit hun zaken. Als je dit meemaakt als mens wat doet dat met je, met je hart en ziel, door niet de juiste of onvolledige informatie te krijgen deel te nemen aan iets waar alles in jouw als persoon tegen is?
- Walid Raad, winkelpanden 1984 en post militie
Zijn kunst, zij het realiteit of verbeelding, is een medicijn om geestelijk gezond te blijven. “Fake or fact”, als toeschouwer begrijp je er al net zo weinig van als hij. Wat te doen, erom lachen, huilen of boos, geïrriteerd, gefrustreerd, ontmoedigd worden, is er hoop op een antwoord, op het waarom? De vragen die hij je stelt lijken door ons de kijker ook niet te beantwoorden.
Zijn werken hebben een droge sarcastische humor, maar is het wel humor? Het lijkt meer verbijstering en verwondering. Een verbijstering en verwondering waar ik als kijker ook mee blijft zitten als je de zeven zalen met werk uitloopt. Je loopt weg met een leeg gat in je ziel en nog meer vragen als waarmee je binnenliep. Dat klinkt gedeprimeerd en niet echt wervend om deze tentoonstelling te gaan zien maar niets is minder waar. Als je zijn werk nog niet kent moet je juist deze tentoonstelling gaan zien. Neem je tijd, bekijk de video’s van begin tot eind en lees alle teksten, zodat je de juiste en volledige informatie hebt. Het is belangrijk en nodig dat we nadat we het museum verlaten nadenken over antwoorden op vragen als die van Raad, dat we ons ongemakkelijk blijven voelen, dat we blijven voelen en bevragen.
Raad blijft in zijn werk dicht bij hemzelf wat het werk oprecht en authentiek maakt. De werken zijn toegankelijk want zijn verbijstering en verwondering over hoe de wereld in elkaar zit is herkenbaar en maakt het werk universeel. Er lijken geen antwoorden te zijn. Niet in de realiteit en niet in verbeelding. Maar we zijn hier en we moeten en willen door, als mens hangen we aan het leven al begrijpen we er helemaal niets van. We proberen toch op allerlei verschillende manier zin te geven aan de realiteit, het waarom te snappen. Maar vaak is de verbeelding geloofwaardiger dan de werkelijkheid of herkennen we de waarheid niet of willen die niet herkennen/geloven, want wat zegt dat over ons en willen we dat wel weten van onszelf?
Raad stelt al dertig jaar lang vragen en geeft ons geen antwoorden maar vraagt die van een ieder die zijn werk ontmoet. Als iemand een antwoord heeft wil ik het ook graag weten want persoonlijk moet ik hem alle antwoorden schuldig blijven. Ik blijf met een leeg gat achter met als enig gereedschap een kunstenaar als Raad die de vragen toch blijft stellen. Ik hoop met hem dat er een antwoord komt en ondertussen geniet ik vandaag dan maar van de zon, en eerlijk is eerlijk dat helpt.
Walid Raad, Hostage the Bachar Tapes, video
Walid Raad, ‘Sweet talk commissions (Beirut 1994)’, 2018, video still
Walid Raad, Appendix 137 (2). 2018. Pigmented inkjet print, 90 x 76 cm
Walid Raad, Appendix 137. 2018. Pigmented inkjet print, 90 x 76 cm
Walid Raad, Better be watching the clouds, 2000/2017 detail
Walid Raad, Better be watching the clouds, 2000/2017
Walid Raad, Let’s be honest, the weather helped_3 US, 1998/2006 Pigmented inkjet print, 46,8 x 72,4 cm
Walid Raad, Postface to the ninth edition-On Marwan Kassab-Bachi (1934-2016). 2017. 27 acrylic, graphite on second hand framed canvases, various dimensions
Walid Raad, Preface, 2016 – 2026
Walid Raad, video
Walid Raad is bekend door werken als: The Atlas Group een 15 jaar durend project van 1989 tot 2004 over de geschiedenis van Libanon en het Scratching on Things I Could Disavow: A History of Modern and Contemporary Art in the Arab World, een doorlopend project. Publicaties van zijn hand: The Truth Will Be Known When The Last Witness Is Dead, My Neck Is Thinner Than A Hair en Let’s Be Honest, The Weather Helped. Zijn werken waren te zien bij Documenta 11 (Kassel), Venetië Biënnale (Venetië), The Hamburger Bahnhof (Berlijn), Museum of Modern Art (New York), Homeworks (Beirut) en diverse andere musea In Europe het Midden Oosten en Amerika. Raad is sinds 2002 verbonden als professor aan Cooper Union in New York.
Walid Raad solo tentoonstelling
18 mei tot en met 13 oktober 2019
Stedelijk Museum Amsterdam
Museumplein 10
1071 DJ Amsterdam
Open: dagelijks: 10.00 – 18.00 uur, vrijdag: 10.00 – 22.00 uur (kassa sluit een half uur voor sluitingstijd).
- Publicatie: Better we watching the clouds
- Publicatie: I want to be able to welcome my father to my house
Publicatie: Bij de tentoonstelling verschijnt een kunstenaarsboek waarin twee van Raads weloverwogen en scherpzinnige kunstwerken centraal staan. Better be watching the clouds brengt de lokale, regionale en internationale figuren in kaart wiens namen en gezichten een belangrijke rol speelden in het Libanese politieke landschap. I want to be able to welcome my father to my house is gebaseerd op de dagboeken die Raads vader gedurende de oorlogen bijhield. Raad reikt de lezer documenten aan die lijken toe te behoren aan een soort archivaris, een getuige en een bemiddelaar. Aan de hand van gevonden foto’s en andere voorwerpen roept Raad documenten in het leven die de nieuwsgierigheid en de verbeelding van de lezer prikkelen. Uitgegeven in samenwerking met Roma Publications. Vormgeving door Roger Willems. Prijs € 27,50.
De tentoonstelling is samengesteld door het Stedelijk Museum Amsterdam, in samenwerking met Moderna Museet, Stockholm. De tentoonstelling zal van 15 februari–10 mei 2020 in Moderna Museet te zien zijn.
Leave a Reply