Het atelier van de Amsterdamse Sarah van Sonsbeeck (1976) ziet eruit als een chique showroom waar voornamelijk objecten met goud erop geëtaleerd staan. Gelijk bij binnenkomst begint Sarah te vertellen dat de reden dat ze met goud is gaan werken het spreekwoord “spreken is zilver en zwijgen is goud” is, omdat zij, en velen met haar, ambivalente gevoelens ervaart omtrent goud. Het werk krijgt hierdoor een natuurlijke aantrekkingskracht. Een andere fascinatie van Sarah is stilte, ontstaan in de tijd dat ze student aan de Rietveld Academie was en extreme geluidsoverlast van haar buren ervoer. Want waarom zou goud of stilte ‘goed’ zijn? Deze ambivalentie vindt zij interessant en prikkelend, daarom gebruikt zij het veelvuldig in haar werken.
De zon schijnt volop in haar atelier en versterkt de poëtische sfeer en magie van de werken. Sarah nodigt me uit om aan haar bureau te zitten voor het interview. Recht tegenover het bureau hangt een groot schilderij met een zwarte achtergrond waarop gouden glitters glanzen in het zonlicht. Het werk fascineerde me direct doordat het iets weg heeft van een universum. Op de vensterbank links van het schilderij zie ik een groot stuk rozenkwarts liggen. Ik ben bijgelovig en heb iets met stenen en hun spirituele betekenis, en ik vraag aan Sarah of ze spiritueel is.
“Ik geloof niet in een God en ik ben niet spiritueel, maar ik kan wel ontroerd raken door het gegeven dat er iets groter is dan de mens”. En ze legt uit hoe het bovengenoemde schilderij Mistakes I’ve made and remade #4, uit 2017 per toeval tot stand is gekomen. “Ik had het doek nat op de vloer gelegd zodat de wind de gouden glitters erin kon waaien. Toevallig ontstond er een sterrenstelsel en ziet het totaalbeeld er uit als een universum. Volgens de wetenschap is het niet mogelijk dat een systeem zichzelf kan afbeelden. Zoals bijvoorbeeld de mens zichzelf nooit echt kent. En zo zie je maar, ik ben een echte wetenschapper en toch vind ik het magisch dat de wind het universum uitbeeldt waarvan het onderdeel is.”
Ik vind het ontzettend mooi hoe Mistakes I’ve made and remade #4 de onzekerheden en het oncontroleerbare van het leven verbeeldt en tot stand is gekomen door magie, die van tijd tot tijd in het leven voorbij danst. Wat ik ook mooi vind aan dit beeld, is dat het oncontroleerbare in het schilderij zowel iets beangstigends (de leegte) als iets ontroerends en hoopgevends heeft (de magie van de wind). Nu ten tijde van de huidige wereldwijde coronacrisis, zou je Mistakes I’ve made and remade #4 als een mooi symbool voor hoop kunnen zien.
Ineens staat Sarah op om een mooi verstild poëtisch gebaar te maken. Ze steekt een witte kaars met de tekst I burn for you voor aan. Ik had haar afgelopen december benaderd, nadat ik een soortgelijke kaars bij Annet Gelink (galerie waardoor Sarah wordt vertegenwoordigd) als ‘laatste’ kado voor een dierbare vriend had gekocht. Hij was diep ontroerd door het beeld en het feit dat het van Sarah van Sonsbeeck was. Via Instagram deelde ik de reactie met Sarah omdat ik ervan uitging dat zij daarmee content zou zijn. Achteraf besefte ik pas dat Sarah de kaars met opzet aan had aangestoken zodat mijn vriend Frans bij ons gesprek aanwezig was.
Voor het raam liggen ook een aantal objecten in de vorm van een sneetje roggebrood, een croissant en een boterham waar goud op is aangebracht.
Nieuwsgierig naar het verhaal achter de vreemde combinatie van de objecten, vraag ik haar hoe ze op het idee is gekomen. Enthousiast begin ze te vertellen, dat ze croissants lekker vindt. En dat ze van archetypes houdt, omdat je dat instinctief herkent. Vervolgens vraagt ze of ik het verhaal van koning Midas, een Griekse mythe, ken. Vervolgens vertelt ze in het kort het verhaal van de legendarische koning van Frygië. “Midas had de dronken sater Silo’s gered, daarom verleende Dionysos, de wijngod, hem de kracht om alles wat hij aanraakte in goud te veranderen. Dat lijkt natuurlijk geweldig…”.
Achteraf vraag ik me af, wat voor een kado hij nu heeft gekregen. Want zijn welvaart stijgt, maar zijn welzijn komt in het geding: omdat hij geen lijfelijk contact kan maken met de mensen in zijn omgeving en niet kan eten en drinken omdat alles in goud verandert wat hij aanraakt. Ook dit verhaal past weer prachtig in deze crisistijd en het politieke klimaat waarbij de kloof tussen arm en rijk weer groter wordt.
Tot slot komt ze met een verwrongen aluminum staaf voor me staan en vertelt dat de staaf een natte gevouwen krant is, die zij wil uitwerken in keramiek. Omdat keramiek breekbaar is en de berichtgeving kwetsbaar en zo ook het vak van journalisten. Ze is op het idee gekomen door de hooligans uit Engeland die in de jaren ‘70 natte kranten meenamen, ook wel ‘Millwall Brick’s’ genoemd, naar de voetbalclub FC Millwall om zo toch nog iets te hebben om elkaar te lijf te gaan. Zij gebruikt de ‘Millwall Brick’ als symbool voor de negatieve effecten die het nieuws door de mogelijkheden van de technologische revolutie, met zich meebrengt, zoals bijvoorbeeld fake news. “Door desinformatie worden we onbewust gemanipuleerd, doordat we echt- en nepnieuws moeilijk van elkaar kunnen onderscheiden. De verspreiding ervan via websites, sociale media en traditionele media, hebben veelal het doel om en het publiek bewust te beïnvloeden. Daarnaast wordt het ook in de politiek gebruikt als framing tegen de journalistiek”, vertelt Sarah. En ook hier komen de belangen van het grote geld naar boven, die het leven onaangenaam maken zodra je erop focust: de maatschappij, het leven raakt uit balans. Met alle gevolgen van dien.
Inmiddels is Sarah aan de slag in Oisterwijk in het Sundaymorning EKWC, internationaal gastatelier voor keramiek, om het beeld uit te werken. Wat ze er precies mee gaat doen, weet ze nog niet. Het wordt een groot experiment.
Leave a Reply