Middeleeuwse kerken Groningse Hoogeland

hoogeland 2016-07-16 112

Niels gasworks indachtig fietsten wij over het Groningse Hoogeland, een middeleeuwse kerkentocht. Wist u dat het Groningse platteland meer romaanse kerken per vierkante kilometer bevat dan waar ook ter wereld?

Zeker zo Unesco Werelderfgoed als de wadden – blubber met vogels en hier en daar een zeehond, mooie natuur, daar niet van – het Groningse Hoogeland net onder de wadden is ongekend cultuurgoed, akkerland met wierden, zeg maar terpen, grofweg tussen Reitdiep en Damsterdiep, dan weet u het te lokaliseren. Daar bevinden zich tientallen Romaanse kerkjes. Who needs Italy: meer middeleeuwse kerkjes dan waar dan ook in het Groningse Hoogeland. Elke tien kilometer is het raak.

(Minor intermezzo: zo lang het er nog staat, die kerkenpracht. Het Hoogeland is hartje aardbevingsgebied, het Kyoto van de lage Landen. Zeg 280 miljard is er aan gas uit de grond getrokken, dat het rijk niet alle eerdere en komende aardbevingsschade royaal en zonder omhaal compenseert riekt naar onrecht. Ik snap het wel – zulks zegt Shell ook over Nigeria. Het is ons geld laat die negers zelf hun lekkages fiksen. Het is ons geld laat die Groniggers eens met hun handjes wapperen. Een zak pleister wordt vergoed. Die aardbevingen komen door gaswinning, niet door toeval meets slecht gebouwd gedeeld door grote factor resulteert in zo erg is het ook weer niet.)

hoogeland 2016-07-16 001

Jacobikerk Uithuizen, tweede helft dertiende eeuw.

(Op steenworp afstand van de fietsenverhuur.)

hoogeland 2016-07-16 008

hoogeland 2016-07-16 009

hoogeland 2016-07-16 014

Middeleeuws bakstenen zaalkerkje Oosternieland, dertiende eeuw.

hoogeland 2016-07-16 015

hoogeland 2016-07-16 016

hoogeland 2016-07-16 017

hoogeland 2016-07-16 018

hoogeland 2016-07-16 027

Mariakerk ‘t Zandt, dertiende en vijftiende eeuw.

hoogeland 2016-07-16 028

hoogeland 2016-07-16 029

hoogeland 2016-07-16 031

hoogeland 2016-07-16 033

hoogeland 2016-07-16 037

hoogeland 2016-07-16 038

Alle kerkjes zijn vrij toegangkelijk: even de sleutel halen bij de buren.

hoogeland 2016-07-16 042

De Donatuskerk in Leermens uit 1050

hoogeland 2016-07-16 043

Je zou er zo een Engelse detective kunnen opnemen. Inspector Horsepenny en het lijk zonder benen. Waarbij de huishoudster onverhoeds dubbelspel blijkt te spelen met de koster en de obligaat.

hoogeland 2016-07-16 046

hoogeland 2016-07-16 049

hoogeland 2016-07-16 052

hoogeland 2016-07-16 055

Lijkt wel een gezichtje. (Of een heeel grote bakstenen pokemon die ook werkt zonder mobiele telephoon.)

hoogeland 2016-07-16 057

Met opmerkelijke b-zijdes van de grafstenen.

hoogeland 2016-07-16 058

hoogeland 2016-07-16 061

Glashelder tobrijm getiteld wormenfun.

De kerkjes zijn mooi, het geloof dat er later in ging huizen weinig spiritueel, tranendal gericht.

hoogeland 2016-07-16 063

Kloostermoppen, ook wel kloosterstenen of monniksstenen genoemd, zijn middeleeuwse bakstenen en hebben met humor niets van doen.

hoogeland 2016-07-16 067

De Paulus en Petruskerk te Loppersum, 1217, met doorbouw eind vijftiende eeuw.

hoogeland 2016-07-16 070

hoogeland 2016-07-16 078

hoogeland 2016-07-16 084

hoogeland 2016-07-16 086

hoogeland 2016-07-16 092

Fietspad richting Zeerijp, Jacobuskerk.

hoogeland 2016-07-16 093

Fundamenten 1200, bouw voltooid 1350 en sindsdien nauwelijks gewijzigd. Tijdens de reformatie wat ongezelliger gemaakt.

hoogeland 2016-07-16 095

hoogeland 2016-07-16 096

hoogeland 2016-07-16 098

hoogeland 2016-07-16 100

hoogeland 2016-07-16 103

hoogeland 2016-07-16 104

Bij de restauratie zestiger jaren terug oorspronkelijk rood geschilderd met witte fopvoegen. Ik heb daar moeite mee, het oogt wat carnavalesk.

hoogeland 2016-07-16 107

hoogeland 2016-07-16 115

Het museum Helmantel in Westeremden.

hoogeland 2016-07-16 117

Met whoeha werk op oude dag dat de toets der kritiek wèl kan doorstaan.

hoogeland 2016-07-16 119

Het bekende werk, goed gehangen in eigen museum. Met eigen handen witte villa afgebroken en vervangen door prachtige nieuwbouw op fundatie van en naar ontwerp van dertiende eeuws doorgangshuis. Geweldige inzet van schildertalent. Penselen maakt bakstenen droom werkelijk.

hoogeland 2016-07-16 122

De Andreaskerk in Westeremden, een dertiende-eeuwse romanogotische eenbeukige kerk.

hoogeland 2016-07-16 126

hoogeland 2016-07-16 128

Met stilleven met bijbels.

hoogeland 2016-07-16 129

hoogeland 2016-07-16 132

hoogeland 2016-07-17 001

De Antoniuskerk in Kantens, 1200.

hoogeland 2016-07-17 002

Met enorme steunbeer tegen omvallen.

hoogeland 2016-07-17 003

In hetzelfde dorp ook keiharde Amsterdamse school.

hoogeland 2016-07-17 006

Klein en fijn in de zon lijkt het wel Frans platteland. De Georgiuskerk in Stitswerd ligt naast de jeu de boules-baan (In Groningens: plat de petanque.)

hoogeland 2016-07-17 017

De kerk van Pieterburen, eerste helft van de vijftiende eeuw.

hoogeland 2016-07-17 018

Geen idee, deze ben ik kwijt. Eenrum? Mensigeweer? Baflo?

hoogeland 2016-07-17 024

De Sint-Hippolytuskerk in Middelstum. Vijftiende eeuw, gotiek.

hoogeland 2016-07-17 030

hoogeland 2016-07-17 031

Waar Adam en Eva vreedzaam aan het plafond vertoeven.

Bovenstaand vormt slechts een wilde greep. (Maar wel een goede greep.) Er is nog veel meer.

Mail naar het bekende adres voor veruit het beste logeeradres – Walsemaweer in het hart van het aardbevingsgebied. Waar voor geld, fijne mensen en ik wed ze droppen je bij de fietsenverhuur gelijk ze ons daar dropten.

Bron voor onze tocht was Heel Nederland van Rik Zaal. Dat boek vol wie/wat/waar, een fiets met ondersteuning en nauwelijks een plan voldoet. Ook heel Groningen is voorzien van knooppunten. (Met de fietsknooppuntenplanner zet u makkelijk een fietsroute uit.)

Uitgefietst? Fiets Niels Post’s gasroute. Fietstocht door het landschap dat de verzorgingsstaat mogelijk maakte.

About Jeroen Bosch 4742 Articles
Smaakmakend sinds jaar en dag: onafhankelijk kunstenaar, tentoonstellingmaker, trendbeheerder en oprichter art agent orange, artist run art agency. Eigen werk onder jeroenbosch.com Meer info zie trendbeheer.com/jeroen-bosch

7 Comments

  1. Eenrum, definitely Eenrum (IMG173). Duecento, deels tufsteen met later toegevoegde bovenmaatse bakstenen meertrapsraket. Mensingeweer is witgepleisterd. Baffelt (Baflo) heeft nog de traditionele vrijstaande kerktoren op verhoogd kerkhof. Er gaat niets boven de Allerhoogste. (bron Wikipedia)

  2. omg.

    die leegte, zo beklemmend.- nee, soberheid

    ik ben geen kerkganger, maar hoe kan een geloof dat “weinig spiritueel, tranendal gericht” is , op veel gebieden zo’n grote kunst voortbrengen?
    (zagen de makers het zelf als grote kunst, of was het voor hun een logisch voortbrengsel van hun religieuze opvattingen? en ervaren wij dat nu als schoonheid omdat het daardoor elk effectbejag mist? of omdat het ‘bezonken cultuurgoed’ betreft?)

    groeten uit amsterdam

  3. Mooi stuk! Ik woon nu zelf bijna 6 jaar in noord Groningen en die middeleeuwse kerken zijn inderdaad verrassende pareltjes. Mooi om te noemen is nog het kerkje van Westerwijtwerd met prachtig naïeve middeleeuwse muurschilderingen van twee strijdende ridders.

    Aan de Amsterdamse School in Groningen kun je makkelijk een aparte fietstocht wijden. Met bijvoorbeeld het raadhuis in Usquert (Berlage) en de (voormalige) gereformeerde kerk van Onderdendam (Albert Wiersema, http://www.kerkonderdendam.nl/) en verder vele huizen, boerderijen etc.

  4. @Frank:
    “hoe kan een geloof dat “weinig spiritueel, tranendal gericht” is , op veel gebieden zo’n grote kunst voortbrengen?”

    Ingezet door monikken, afgekaald door protestanten.

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*