Wie door de toegangspoort van de Van Nellefabriek binnenkomt tijdens Art Rotterdam ziet het haast niet, meer in de vijver rechts naast de ingang drijft een vier meter hoge gouden berg. ‘’Ein Goldener Berg’. ‘Gouden Bergen en Kunst’ denk je dan, redelijk toepasselijk bij de ingang van een plek waar vaak niet onbemiddelde kunstliefhebbers samenkomen, maar er is meer. Het oppervlak van de berg bestaat uit survivaldekens.
Ooit waren die laatste ontwikkeld door NASA voor de ruimtevaart. Met hun opgedampte laagje goud of zilver reflecteerden ze heel goed warmte. Al snel werden ze ontdekt als lichte en effectieve beschermingsdekens in noodsituaties. De laatste tijd worden ze op grote schaal gebruikt om de stromen bootvluchtelingen richting Europa bij aankomst te beschermen tegen onderkoeling. Toen Leonard van Munster nadacht over wat er bij Art Rotterdam zou moeten komen viel in het sprookje van ‘Ein Goldener Berg’, zijn titel voor het werk, alles samen. De klassieke belofte en ‘gouden’ survivalkit voor nieuwkomers.
(Een bericht van Ronald Glasbergen en een vervolg op)
Is de berg een helder en gelaagd sprookje -verderop meer daarover-, anders is het bij de Britse kunstenaar Nathaniel Pitt. Hij exposeert bij galerie Division of Labour uit het Britse Worchester. Pitt gelooft dat alle kunst politiek is. Per definitie. Kunst is verandering, kunst verandert de toeschouwer en daarmee de wereld en is daarmee impliciet geëngageerd, vindt hij. Ook al is er in zijn werken geen enkele directe verwijzing naar actuele machtssituaties af te zien.
Wel heeft hij desgevraagd een duidelijke mening over een dreigend uittreden van Groot Brittannië uit de EU. Hij vindt het referendum vooral een instrument om politieke carrières te redden en een Brexit slecht voor zijn land.
Een dergelijke impliciete betrokkenheid zie je ook bij Fraser Stewart die ten toonstelt in de stand van de Rotterdamse jonge galerie All Together Now op Art Rotterdam. Hij heeft een viertal bijlen aan de muur gehangen. Je zou ze als ‘vervaarlijk’ kunnen interpreteren maar dat idee kantelt als je weet dat die bijlen van keramiek zijn. Ze zouden bij de eerste slag verpulveren. De kunstenaar past het principe van vervreemding toe en lokt daarmee een alledaags voorwerp met een omweg de voorstelling van de toeschouwer binnen.
Veel explicieter is Marko Marković uit Kroatie bij Galerie Michaela Stock uit Wenen. Hij vertelt dat in zijn land werknemers zelden een uitkering of schadeloosstelling voor bedrijfsongevallen. Geen uitkering niets en dat leidt tot schrijnende situaties. Om het publiek daarop attent te maken, heeft hij zichzelf op zijn borst allerlei onderscheidingstekens van arbeid opgespeld; in zijn blote huid. Voor de verwondingen van dit bedrijfsongeval vroeg hij een schadeloosstelling aan. Die kreeg hij niet. Hij hield er een commentaar op arbeidsomstandigheden in zijn land aan over en zijn kunstwerk aan over, dat per definitie ook biografisch is geworden.
- Het gewei van Mussolini
Bij de zelfde galerie laat zijn Kroatische collega Slaven Tolj, ‘Nature & Society’, een videoregistratie van een performance zien. Zijn grootvader had een hertengewei ten geschenke gekregen. De schenker was de Italiaanse fascistenleider Benito Mussolini. De kleinzoon en kunstenaar wil die schande uitwissen. Slaven Tolj, bonkt nu in ‘Nature & Society’ met het oude hertengewei op zijn hoofd gebonden eindeloos tegen de muur, boetedoening voor het verleden, de collaboratie, van zijn grootvader net zo lang tot het gewei vernield is. Schuld en boete kan je het noemen een gedeeltelijk autobiografisch kunstwerk.
Terug naar ‘Ein Goldener Berg’, het werk van kunstenaar Leonard van Munster. Art Rotterdam directeur Fons Hof vroeg hem een werk bij de ingang te maken. Van Munster vertelt hoe hij eerder al, ergens in 2015 op een landgoed bij Hannover een kunstwerk maakte. De heer des huizes daar is kleinzoon van Von Richthofen, ofwel ‘de Rode Baron’ in de Eerste Wereldoorlog, Duitsland s beroemdste jachtvlieger. Het was een familie die alles al had, roem, rijkdom. Een gouden berg nog niet. De kunstenaar schonk hen die.
Op Art Rotterdam 2016, brengt het vervolgkunstwerk, de betekenis, de taal en de vorm bij elkaar. Met de ‘gouden bergen’ als de klassieke belofte waar migranten en kunstliefhebbers van heinde en ver op af komen of als restant van de verpopping tussen twee continenten.
Tot en met zondag 14 februari 2016.
Art Rotterdam in de Van Nelle Fabriek meer op de website.
En verder: Rotterdam Contemporary Cruiseterminal Wilhelminakade. ObjectRotterdam Katendrechtsehoofd. Detroit House Van Nelle Fabriek. Ein Goldener Berg Van Nelle Fabriek. Art Rotterdam Reflections Witte de Withstraat 50. AVL-Mundo / Atelier van Lieshout Keileweg 18. TENT: ‘Spending Quality Time With My Quantified Self’ Witte de Withstraat 50.
Leave a Reply