Ghetto Biënnale

Ayiti

Ghetto Biënnale

Sinds 2009 vind in Ayiti de Ghetto Biënnale (GB) plaats. GB is een cultureel festival dat plaatsvind bij Atis Rezistans een collectief opgericht door hedendaagse kunstenaars Guyodo, Celeur en Eugene Andre. Het collectief viel tijdens de eerste editie uit elkaar en vanaf 2010 is Atis Rezistans de werkplaats van kunstenaar Eugene Andre.

De naam is ironisch bedoelt en drijft de spot met de “westerse kunstwereld”. Ghetto als een verwijzing naar het feit dat het festival op de Grand Rue, een volkswijk van Port-au-Prince (PAP) plaatsvind en Biënnale de laatste hype in de kunstwereld (wie heeft tegenwoordig geen Biënnale waar we met zijn allen heengaan). Dat de ironie ons blijkbaar allen ontgaan is zegt vooral veel over ons in die “westerse kunstwereld”.

De GB website zou ons al clous moeten geven want het omschrijft zichzelf als een cross cultureel festival, het legt uit dat er geen support is en iedereen zelf alles moet regelen en betalen. Grand Rue is een volkswijk met een hoge werkeloosheid, weinig mogelijkheden en veel sociaal politieke problemen. De “rezistans” is het verzet die de kunstenaars in PAP ons in het Westen geven. Men heeft er tabak van om altijd maar blij en vereerd te moeten zijn met onze interesse en beloftes voor “zichtbaarheid” in “onze wereld”. Die zichtbaarheid geven ze nu aan ons. De internationale kunstenaars kunnen een biënnale op hun CV zetten en als er assistentie nodig is bij het maken van het werk in die biënnale moet men daar gewoon voor betalen. De website geeft geïnteresseerde kunstenaars een prijslijst van de aangeboden diensten: autohuur, chauffeurs, vertalers, assistentie met het maken van werk voor prijzen tussen de 50 en 200US$ per dag / per persoon. Het Biënnale hotel waar de participerende buitenlandse kunstenaars verblijven is het noodlijdende Oloffsson waar in hoogtijdagen Mick Jagger en Keith Richards nog logeerden. Kamers gedurende GB zijn met korting rond de $150 per nacht.

Ghetto Biënnale

Kunstenaars die interesse hebben om site specifiek werk te maken in “off the beaten path” locaties zijn hier op hun plek. De website geeft een kaart van de omgeving en je kan als je aankomt je locatie kiezen die past bij wat je wil doen en aan de slag gaan. Dat kan je natuurlijk eigenlijk ook doen op een totaal ander moment in het jaar maar omdat het “een Biënnale” is komen er meer kunstenaars op hetzelfde moment en dat is wel zo gezellig plus je kan elkaar ook wat helpen en er is dus die Biënnale ervaring op de CV! De kunstenaars komen een week of 2 weken (afhankelijk hoeveel fondsen ze hebben) voor aanvang aan om ter plekke hun werk te maken en dan is er de week van presentaties toegankelijk voor publiek.

Het is me niet duidelijk geworden wie dat publiek nu eigenlijk is. De bewoners zelf snappen echt geen snars van wat al die vreemde snuiters daar doen en maken, maar er valt geld te verdienen dus kom maar op. Het land is geen toeristenbestemming (voor Amerikanen is er juist voor deze wijken in Port-au-Prince een negatief reisadvies). De lokale kunstenaars en kunstliefhebbers hebben geen interesse en komen juist niet naar Grand Rue tijdens de GB. Er was ook veel irritatie dat buitenlanders alleen maar ellende willen zien en vooral ook willen documenteren. Dit werd besproken in de evaluatie van editie 2 of 3 en op verzoek van de bewoners is Grand Rue vanaf dat moment tijdens GB een lensfree zone, ook de participerende kunstenaars mogen niet vrij fotograferen, filmen of anderszins documenteren.

Op dag 1 is er een programma hand-out waar de uren en dagen niet echt van kloppen maar de plattegrond is handig want dan kan je zelf als bezoeker langs de verschillende locaties lopen om werken te kunnen zien. De hoofdlokatie is de studio van Eugene zelf en de diverse werkplekken van de jonge ambachtslieden. Atis Rezistans, de werkplaats van Eugene heeft zich in de laatste jaren ontwikkeld als een productieplaats waar Eugene jongeren opleidt tot ambachtslieden.

Ghetto Biënnale

Ghetto Biënnale

Ghetto Biënnale

Met Kwadebouke als voorbeeld (zie artikel Trendbeheer.com/2017/12/19/noailleskwadebouke-ayiti/) heeft Eugene Grand Rue zich ontwikkeld als de plek waar (ghetto)toeristen, beeldjes van hergebruikt materiaal als autobanden, sloopmateriaal etc. en kleine schilderijen op hergebruikt hout kopen. Werken van de hedendaagse professionele kunstenaars uit de wijk als Guyodo, Celeur en Eugene zelf, die al jaren internationaal tentoonstellen fungeren als de inspiratie voor de jonge ambachtslieden. De ambacht werken worden te koop aangeboden en ook van de bezoekende kunstenaars wordt verwacht dat ze een aantal werken kopen en mee nemen naar de thuislanden. Iedereen probeert je zijn (je ziet geen vrouwen!) werkruimte in te trekken. Zelf zie ik na 2 minuten door de bomen het bos al niet meer, alles lijkt op elkaar. Kopie, op kopie, op kopie. De productie is hoog waardoor het ook een wedstrijd lijkt hoe je zoveel mogelijk werken in een kleine donkere ruimte kan proppen. Uitzonderingen bevestigen altijd de regel en op het dak van het woonhuis van Eugene zie ik de installatie van de jonge lokale kunstenaar Reginald Sénatus.

Ghetto Biënnale

    Reginald Sénatus (Ayiti)

Ghetto Biënnale, Reginald Sénatus

De internationale kunstenaars presenteren buiten werken, performances en er zijn ruimtes waar werken binnen hangen. Naast beeldende kunst is er ook muziek en theater en worden er films vertoond. De werken hebben over het algemeen geen labels en de kunstenaars zijn vaak ook niet aanwezig dus hebben de bezoekers eigenlijk weinig idee waar ze naar kijken is dit nou kunst of… Op de laatste dag (zondag) van de presentatieweek is er een bijeenkomst van lokale en buitenlandse kunstenaars en buurtbewoners waar men de hele dag praat over hoe het festival dit jaar is geweest, waar men blij mee is, wat misgelopen is en hoe dingen anders en beter zouden kunnen.

Ghetto Biënnale

    Onbekend

Ghetto Biënnale

    Simon Benjamin (US/Jamaica)

Ghetto Biënnale

    Onbekend

Ghetto Biënnale

    Onbekend

Ghetto Biënnale

    Engel Leonardo (DR)

Ghetto Biënnale

    Monsieur Toussaint. Theater script: Édouard Glissant. regie: Louis Henderson, Olivier Marboeuf en THE LIVING AND DEATH ENSEMBLE. Locatie: Grand Cemetery (foto: Engel Leonardo)

Ghetto Biënnale

    Onbekend

Ghetto Biënnale

    Leah Gordon (UK)

Dit jaar was de 5e editie en ter gelegenheid hiervan is een catalogus gepubliceerd over de voorgaande 4 programma’s met cv’s en werken van de deelnemers en per editie essays en interviews met o.a. de oprichter Eugene Andre. De problematische aard van de verhoudingen tussen het eiland en de kunstwereld in Europa en Amerika en daarmee ook van GB komt, hoewel iedereen gezien de menselijke ellende op het eiland voorzichtige bewoordingen gebruikt, ook hierin bovendrijven.

Ghettobiennale.org

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*