- De deelnemers van Tilting Axis 4 / Curando Caribe 3
Tilting Axis is een bijeenkomst die in 2014 voor het eerst georganiseerd werd in Fresh Milk Barbados door directeur Fresh Milk Annalee Davis in samenwerking met Holly Bynoe (destijds hoofdredateur ARC Magazine, nu curator National Gallery van de Bahamas). Er kwamen zo’n twintig personen bijeen allemaal werkzaam in het hedendaagse kunstveld die kunstenaars in het Caribisch gebied faciliteren. Je kan denken aan curatoren, kunst historici, schrijvers, academici en personen werkend in musea, galeries, residenties, broedplaatsen en kunstenaars collectieven.
De naam Tilting Axis (=Kantelende as) is met zorg gekozen. Wat betekent het om de as te kantelen? Als een werkwoord is kantelen een oproep tot actie. De bijeenkomst is in het leven geroepen om iets te doen. As verwijst naar een centraal deel in een structuur waaraan andere delen zijn verbonden – zoals een scharnier, de spil waarom het draait. Het Caribisch gebied als een historisch kruispunt verbonden met vele delen van de wereld maar ook het bondgenootschap wat men aangaat met elkaar op dit moment.
Tijdens de eerste bijeenkomst werd besloten te proberen dit een jaarlijks terugkerend evenement te maken met ieder jaar een wisselende gastlocatie die dan ook toegevoegd wordt in de organisatie voor de volgende bijeenkomsten. Op deze manier kan een volgende gastlocatie de lessen meenemen die zijn geleerd tijdens vorige bijeenkomsten, zowel organisatorisch als inhoudelijk. De bijeenkomst vond vervolgens plaats in PAMM (Miami), National Gallery of Cayman Islands en dit jaar in samenwerking met Curando Caribe in Centro Leon in Santiago en Cultural Center de Espana (Santo Domingo).
- Curando Caribe alumni
De gastlocatie is verantwoordelijk voor de fondsenwerving om de kosten van de conferentie lokaal te bekostigen: locatie(s), techniek, catering op locatie, evt. busvervoer als er een uitstapje georganiseerd wordt, en reis- en verblijfkosten van een selectie internationale collega’s die men wil uitnodigen om te presenteren etc. De co-organisatoren betalen voor zichzelf (tijd, reiskosten etc.) en sponsoren in sommige gevallen in een volgende conferentie, bijvoorbeeld door de kosten voor een panel op zich te nemen (dit jaar gebeurde dat door PAMM en National Gallery of Cayman Islands).
Voor 2019 wordt er nog een gastlocatie gezocht, in 2020 zal het plaatsvinden in de National Gallery of Bahamas. Hat aantal deelnemers (organisatie en bezoekers) is –afhankelijk van de locatie – maximaal 80 personen. Deelname tot nu toe gebeurde op uitnodiging, dit is een terugkerend discussiepunt, de zorg is dat hiermee een (nieuwe) ‘elite’ geforceerd wordt daar waar het juist gaat over connecties. De organiserende partijen (ieder jaar dus een grotere groep) identificeren een of meer thema’s waar het in de komende bijeenkomst over zal gaan en beslissen over de lijst van deelnemers.
Het zwaartepunt lag tot nu toe op de voormalige en huidige kolonies van het Britse Empire (inclusief Amerika), dit is de eerste keer dat de bijeenkomst niet op Brits of voormalig Brits bezet gebied plaatsvond. Om het Caribisch gebied echt te ontsluiten zijn de connecties met de andere eilanden noodzakelijk. Het is best bizar om te merken hoe groot de invloed van het British Empire nog steeds is in de regio en dit meegegeven heeft aan zijn onderdanen of die nu op dit moment onafhankelijk zijn of niet. De Spaanstalig eilanden hebben parallel hieraan een geheel eigen kunst economie met verzamelaars en kunstbeurzen in Zuid Amerika en Spanje. De landen die voorheen bezet werden door Frankrijk of nog Frans zijn (TA: 1 deelnemer uit Haïti en 1 uit Martinique) en de landen in het Koninkrijk der Nederlanden (TA: 1 uit St. Maarten, 1 uit Curaçao en 1 uit Aruba) hebben nauwelijks een stem in het groter geheel. Bijeenkomsten, residenties in de regio, tentoonstellingen de nog steeds tot het Nederlands Koninkrijk behorende eilanden moeten zich invechten.
- Centro de Leon auditorium
De deelnemers zorgen voor hun eigen reis- en verblijf en overige kosten. De bijeenkomst is gratis toegankelijk voor de genodigden en er worden snacks koffie, thee en een eenvoudige lunch aangeboden. De personen die presenteren worden, merkte ik in de gesprekken die ik met ze had, deels uitgenodigd en krijgen dan hun kosten (reis- en verblijf en daggeld) betaald en deels moeten ze dat (gedeeltelijk) zelf doen. Het werd me niet duidelijk hoe die keuze gemaakt wordt en door wie.
Het programma dit jaar bestond uit:
– Welkom door de verschillende organiserende partijen;
– Keynote door musicus/schrijver Rita Indiana Hernandez;
– Panels;
– Pop-up’s;
– Idea-labs;
– Sobremesa’s:
– Tentoonstellingsbezoek.
Omdat het dit jaar in een Spaanstalig land was waren er simultaan vertalers. Je kreeg een koptelefoon maar pas na het inleveren van een ID. Vaak hadden deelnemers, zoals ik ook, alleen een paspoort, wat je dan natuurlijk niet wil inleveren. Een creditcard was het alternatief wat ook niet echt iets is wat je wil afgeven dus ik heb een ochtend van vele welkomstwoorden (iedereen moet zijn kwakje kwijt) en de hele Keynote gemist wat achteraf blijkbaar het hoogtepunt van de bijeenkomst was, tja…
Later regelde Centro Leon dat ik alsnog zo’n apparaat kreeg. Het blijft toch gedoe, een van de vertalers had griep dus die schraapte om de 3 seconde zijn keel al rochelend, vertalers doen normaal gesproken andere onderwerpen en zijn niet echt bekend met kunst en de bijbehorende taal, de monotone vertalingen halen alle emoties uit hetgeen verteld werd, en vertalers lopen toch altijd een beetje achter wat je ziet op het podium. Het kan niet anders, en de organisatoren kunnen hier niets aan doen dus zeker geen verwijt naar hen. Het was juist positief omdat het maakte dat er een bredere groep aangesproken kon worden zowel in het publiek als wie een presentatie kan geven. Het blijft toch irritant, ik vond het persoonlijk moeilijk om er urenlang mijn aandacht bij te houden op die manier.
De panels bestonden allemaal uit een moderator en drie deelnemers, de moderator las de biografie van de deelnemers voor, allemaal veel te lang en het opnoemen van werkelijk alles wat iedereen gedaan heeft lijkt informatief maar is supersaai en hoort op een website om later na te lezen. Vervolgens deden alle panelleden eerst een presentatie. Daarmee was de beschikbare tijd dan gelijk overschreden waardoor het nooit tot een gesprek kwam tussen de moderator en de drie panelleden en het publiek dat was jammer.
Pop-Ups bleken ook presentaties maar dan specifiek over het eigen werk / praktijk ervaring van vertegenwoordigers van particuliere of nationale organisaties en kunst initiatieven.
Voor de Idea-labs werd de groep verdeelt in 4 groepen (deels gebaseerd op taal) om te brainstormen over (een) bepaalt thema(s) wat dan naderhand samen gevat werd voor de hele groep door 2 observatoren per groep. Omdat de Idea-labs maar een 20 minuten waren komt daar dan toch weinig meer uit dan eerste opmerkingen die vrij oppervlakkig blijven, er is geen tijd voor diepgang of uitkomsten die tot concrete acties kunnen leiden.
Het onderdeel “Sobremes” (het natafelen) direct na de lunch vond ik het leukst een informeel, informatief gesprek dat de vrijheid in zich had in elke richting te ontspinnen waar het publiek op kon inhaken.
- Pop-up: Santa Barbara (Jorge van ModaFoca)
- Idea-lab
- Rondleiding door Centro de Leon door Joel Butler.
Er was te veel om alle onderdelen en personen die presentaties deden te bespreken hier, voor de specifieke inhoud van het programma verwijs ik naar de Tilting Axis website. Hier kan je het overzicht van het programma vinden en als je door scrolt ook de bios van alle personen die een presentatie deden. Er wordt jammer genoeg geen website of contactinformatie vermeld, ik begreep van deelnemers van eerdere edities die om deze informatie vroegen dat die tot nu toe nooit gedeeld is met de deelnemers door de organiserende partners wat niet helpt om het gebied te ontsluiten.
De lunch, breaks en vrije avonden is waar de mensen eigenlijk voor komen. Je kan echt gaan zitten met iemand die je wil ontmoeten of waar je mee wil bijpraten. De borrel gesponsord door Davidoff was ook een goed moment om wat losser ontmoetingen te hebben, drank en eten is altijd goed!
- Davidoff borrel
- Pablo de la Barra (Guggenheim curator) & Elvis Lopez (Ateliers’89)
Reizen in het Caribisch gebied is kostbaar het kost meer geld en tijd en gedoe om van Barbados naar Republica Dominicana te reizen dan van Europa naar welk willekeurige land dan ook. Voor Europa en Amerika is/was het als kolonisator van belang om iedereen apart te houden en het vooral niet gemakkelijk te maken dat eilanden bondgenootschappen konden sluiten. Het niet ontwikkelen van een infrastructuur in de Caribische regio was en is een weloverwogen bewuste keuze van Europa en Amerika. Het is moeilijk voor de landen waar de bezetting eindigde (vanaf 60-er jaren tot heden) om dat gebrek aan een bredere infrastructuur voor het gebied zoals wij dat de afgelopen eeuwen in Europa en Amerika hebben opgebouwd alsnog te ontwikkelen, realiseren en onderhouden, dit lijkt een onmogelijke inhaalslag. Iedereen die besloten heeft de tijd en het geld vrij te maken om hier te zijn wil ook vooral elkaar ontmoeten, omdat dit zo zelden mogelijk is. Het is niet als in Europa dat je op een trein stapt en onder de 100 euro in een ander land/stad: Parijs, London of Keulen zit en collega’s kan zien en kan brainstormen. Dit was een erg zwaar programma dus er was weinig tijd voor break-out ontmoetingen tenzij je samen besloot dan maar niet naar iets toe te gaan wat je gaandeweg ook steeds meer zag gebeuren.
Ik had wel meer kop en staart verwacht van de gezamenlijke momenten. Wat willen we bereiken binnen het thema, dan praten over hoe kunnen we dit bereiken en dan eindigen met afspraken maken. Welke acties gaan we ondernemen en wie heeft tijd en neemt verantwoording om hier actief mee aan de slag te gaan. Tussentijdse rapportage afspraken aan de deelnemers en presentatie over wat bereikt is op de volgende bijeenkomst die dan begint met wat zouden we doen en hoe is dat gegaan?
Dit is natuurlijk de makke van al dit soort bijeenkomsten met veel presentaties van de ochtend tot de avond waar die dan ook plaatsvinden en binnen welk veld dan ook. Het werkt wellicht beter om kleinere werkgroepen te maken en dan ook echt wat te gaan doen en niet alleen wat in het algemeen te praten. Of het echt zien als een netwerk bijeenkomst met meer tijd waar je elkaar vooral kan ontmoeten om contact te maken en houden wat belangrijk is om binnen een breder netwerk te kunnen werken. Een ochtend speed daten inplannen om nieuwe personen te ontmoeten à la Prins Claus Fonds zou in dit verband ook heel goed werken en dan daarna tijd hebben om met de personen waar je mee verder wil praten.
De laatste dag gingen we naar Santo Domingo waar alles hopeloos uitliep omdat de bussen die ons van Santiago naar Santo Domingo reden maar niet kwamen. Uiteindelijk vertrokken we twee uur te laat. In de ochtend waren er presentaties (een aantal werd geannuleerd) en in de middag renden we door een aantal tentoonstellingslocaties heen waar curatoren en kunstenaars op ons stonden te wachten. Ik was blij dat ik nog extra tijd had gepland na de bijeenkomst zodat ik later die week nog eens een keer overal heen kon met de kunstenaars en rustig de werken kon zien en erover praten. Het moet wel een grappig gezicht geweest zijn om 80 man door Zona Colonial (de oude stad) te zien rennen met voorop Alex de directeur van Museo Fernando Peña Defilló met een megafoon die ons aanmaande en de vaart er in hield en ons met veel humor door de stad en de locaties heen joeg.
Daar is de bus hoera!
Jorge Pineda & Tony Capellan (in Centro Cultural de Espana)
Tentoonstellingen bezoeken in zona Colonial.
Lucia Hierro in Casa Quein.
Fermin Ceballos in Museo Fernando Peña Defilló.
Belkis Ramirez in Cultureel Centrum Franse Ambassade.
Pascal Meccareilo in Cultureel Centrum Franse Ambassade.
Mijn onderzoek in het Caribisch gebied is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. Mijn aanwezigheid bij Tilting Axis 4 / CurandoCaribe 3 is mede mogelijk gemaakt door Fausto Ortiz & familie.
Foto’s: Sasha Dees, Marina Reyes Franco, Annalee Davis, Tilting Axis, David Knight jr., Adrienne Chadwick
Leave a Reply