- Patricia Kaersenhout installatie (foto Joelle Raus)
The Visual Life of Social Affliction, a Small Axe Project is een editie van een project waar hedendaagse kunstenaars en critici uit of met wortels in het Caribisch gebied bij elkaar gebracht worden. Er is een gebrek aan kritische publicaties over hedendaagse kunst in het gebied. Dit project voorziet in het opvullen van dit gebrek aan academische documentatie door professionals met wortels in het gebied zelf.
tentrotterdam.nl/en/tentoonstelling/the-visual-life-of-social-affliction
Het project is geïnitieerd door Small Axe een journaal voor hedendaagse Caribische Kunst en platform voor kritiek, gelieerd aan de Columbia Universiteit in New York. Rotterdams kunstenaar Charl Landvreugd was een van de deelnemers in Caribbean Queer Visualities, een eerdere editie van dit project voor kritische beschouwingen. Voor die lezers die interesse hebben in hedendaagse kunst door makers in en uit het Caribisch gebied is Small Axe een must. Het journaal (momenteel 62 edities) en de projecten die de organisatie initieert geven een uniek academisch beeld van de hedendaagse kunstenaars in en met een afkomst uit het Caribisch gebied.
Publicatie The Visual Life of Social Affliction
De werken die te zien zijn in TENT zijn werken gemaakt door alle tien gekozen kunstenaars wier praktijk en werk beschreven is in een publicatie te verkrijgen bij Melly de winkel naast TENT. Het is belangrijk om dit als achtergrond te weten als je de werken gaat bekijken, want er is verder geen concept achter de tentoonstelling. Het is dus niet raar als je geen verbindend verhaal of dialoog of spanning tussen werken ziet of voelt. Wat de werken samen brengt is dat de makers allemaal afkomstig zijn uit het Caribisch gebied en de diaspora en dat hun praktijk kritisch beschreven wordt in de publicatie.
Het interessante aan deze tentoonstelling is dan ook dat een tentoonstelling gebaseerd op niets meer dan de afkomst van de makers weinig toevoegt. Het verwart wellicht alleen want ben je Caribisch als je er geboren bent, je ouders er geboren zijn en jij er weleens geweest bent, of zelfs als je er nooit geweest bent.
Ben je dan Europees als je hier geboren bent en ook Caribisch als je ouders daar geboren zijn, en hoe maakt dat je werk dan anders of wanneer heeft het dan iets wat het “Caribisch” maakt? Er is geen touw aan vast te knopen. Niet voor het publiek en niet voor de deelnemende kunstenaars.
Er wordt de afgelopen jaren voortdurend over geschreven en discussie over gevoerd. Wat is “Europese kunst”, “Afrikaanse kunst”, “Caribische kunst”? Ik moet je het antwoord ook schuldig blijven als we spreken over hedendaagse kunst.
Caribisch kunstwerken kunnen individueel goed of slecht of middelmatig kunnen zijn, wel of helemaal niet met elkaar in dialoog gaan, elkaar verzwakken of versterken, en hetzelfde zijn en zeggen of niet precies als Europese, Aziatische, Afrikaanse of Australische werken.
Werk uit al die gebieden kan door willekeurige kunstenaars uitgevoerd worden in de verschillende media en technieken. De vorm en esthetiek kunnen hetzelfde of niet zijn, en het kan gaan over dezelfde of verschillende onderwerpen waar een kunstenaar zich druk over maakt.
Ook hier bij deze tentoonstelling kun je een podcasting luisteren (informatie onderaan dit artikel) over wat “Caribisch zijn” in diverse steden in Nederland betekent.
Wat wel overeind blijft is dat er over hedendaagse kunstenaars die niet 100% wit Europees (incl. USA/Canada) zijn minder kritische beschouwingen gedaan worden dan over de witte Europese kunstenaars. Er zijn ook minder niet 100% witte Europese kritische schrijvers. Met dit project wordt aan beide iets gedaan – twee vliegen in een klap!
Wat ook overeind blijft is dat we in Nederland nog zo weinig kunstenaars uit of met wortels in dit gebied te zien krijgen, dat het de moeite waard is om te gaan kijken en kennis te maken met de verschillende kunstenaars door de publicatie te kopen en het werk per kunstenaar in de ruimte te gaan zien. Aan de kwaliteit van de kunstenaars en de individuele werken ligt het niet in deze tentoonstelling. Zeker de moeite waard om te gaan zien!
Belkis Ramirez, De la Misma Madera (1994)
Belkis Ramirez, Volare (2019)
De eerste zaal in TENT waar ik binnen loop is gereserveerd voor een werk van Belkis Ramirez (Dominicaanse Republiek). Ik maakte kennis met haar werk De la misma madera, 1994 voor ik haar persoonlijk ontmoette in januari 2018 tijdens mijn onderzoek in het Caribisch gebied.
Een grote krachtige installatie, een katapult van bijna 3 meter hoog met een berg grote stenen erom heen tegenover een muur met woordprint blokken van ruim 40 portretten in het Museum voor Moderne Kunst (MAM) in Santo Domingo. Het is onmogelijk om vooroordelen te vermijden in het leven en ik was dan ook totaal verrast toen ik op studiobezoek ging en een klein kort keurig vrouwtje de deur voor me open deed. Toen ik haar dat later bekende moest ze er om lachen. Ze vertelde dat het feit dat ze vrouw is en klein voor haar des te meer reden was om groot te willen werken.
Ze maakte er een punt van om als vrouw kracht uit te stralen met haar werk. Om met haar werk te laten zien dat vrouwen alles behalve het zwakkere geslacht zijn. Vrouwen, feminisme, de innerlijke kracht van vrouwen en hun voortdurend gevecht tegen de patriarchale samenleving, seksuele dominantie en misbruik het is een rode draad in haar werk.
Belkis en ik in Santo Domingo
Test prints Volare
Het is de zaal aan de straatkant van het gebouw. Mijn hart zinkt een beetje en ik moet even slikken. Ik keerde terug naar Santo Domingo in juni 2018 voor de Curando Caribe 3 /Tilting Axis 4 conferentie en had er nog wat tijd aangeplakt om nog een aantal mensen te zien in Santo Domingo die ik gemist had in januari.
Ramirez had me uitgenodigd om bij te kletsen. Ze nodigde me uit voor lunch en de opening van een tentoonstelling. Onderweg maakten we eerst een stop bij de printer die test prints voor haar had gemaakt voor Volare, 2019, het werk wat nu te zien is bij TENT. Ze wilde zien hoe de stof zou bewegen en ondertussen vertelde ze me over het werk, houtprints van vrouwen figuren op witte textiel die de veerkracht laten zien van vrouwen in de door mannen gedomineerde samenleving, en hoe ze wilde dat het werk geïnstalleerd zou worden.
Ze was tevreden, de stof bewoog zoals ze wilde op de verplaatsing van lucht door gebruik van verborgen ventilatoren. De werken moesten aan het plafond hangen waar de bezoeker “op moest kijken” naar de vrouwen.
Ze maakte het werk voor een tentoonstelling in Amerika. We gingen door naar de opening van haar vriendin. Daarna kletsen we honderd uit over kunst, politiek, het Caribisch gebied, projecten die ze in de planning had terwijl we lunch aten in een van haar favoriete restaurants, slenterend door de straten van de oude stad waar ze me meenam door verborgen straatjes en typische winkeltjes liet zien,en lachten uitbundiger en spraken luider naarmate we meer rum cocktails dronken. Het bleek de laatste keer dat ik haar persoonlijk zag.
In de maanden erna bleven we in contact en vertelde ze dat er borstkanker geconstateerd was. Het werd een confrontatie met hoe bevoorrecht je kunt zijn door waar je geboren wordt, borstkanker is een ziekte die hier goed te behandelen is en waar vrouwen tegenwoordig bijna 100% van genezen. Maar Ramirez woonde en werkte in een land waar de economie geen universeel ziekenfonds of betaalbare ziektekoste verzekering toelaat. Ze was als alleenstaande vrouw en autonoom kunstenaar financieel niet in staat om de behandeling te krijgen en bekostigen die ze nodig had. Ze stierf in mei 2019.
Deborah Jack, Drawn by Water, Sea Drawings in three acts. ACT ONE: Weight/Wait on the Water, video installation, 2018.
Gezien het feit dat de kritische teksten de basis zijn van dit project en de reden waarom we deze kunstenaars en hun werk te zien krijgen terwijl de werken overigens niet in dialoog zijn met elkaar was het me onduidelijk waarom kunstenaar Deborah Jack (USA) en haar werk niet opgenomen zijn in de catalogus en er wel een video installatie van haar te zien is in de tentoonstelling.
Jammer, een gemiste kans om meer van deze kunstenaar te weten te komen en gedocumenteerd te hebben hoe zij en haar werk binnen het canon passen. Zeker hier in Rotterdam aangezien Jack in Nederland is geboren en getogen is op St. Maarten.
Als ik navraag doe bij Jack geeft ze aan dat de curatoren dachten dat haar werk inderdaad iets zou toevoegen in Rotterdam vanwege haar Nederlandse afkomst. Het foto- en videowerk van Jack hebben thema’s als herinnering, geschiedenis, ecologie, en de invloed van deze onderwerpen op en van de mensheid. Ze zijn merendeel geproduceerd op St. Maarten. Jack (kunstenaar en professor of Art bij New Jersey City University) begon haar kunstenaar praktijk op het eiland en was een van de vijf originele oprichters van AXUM de eerste galerie voor hedendaagse kunsten in Philipsburg.
Verder te zien:
Blue Curry installatie
Blue Curry detail
Florine Démosthène
Ricardo Edwards
Patricia Kaersenhout, detail
Marcel Pinas installatie
Marcel Pinas, detail
Anna Jane McIntyre
René Peña
Kara Springer
Miguel Luciano & Deborah Jack
Kunstenaars: Blue Curry, Florine Démosthène, Ricardo Edwards, Deborah Jack (NJ), Patricia Kaersenhout, Miguel Luciano, Anna Jane McIntyre, René Peña, Marcel Pinas, Belkis Ramírez, en Kara Springer.
Schrijvers: Anna Arabindan-Kesson, Marielle Barrow, Kaneesha Cherelle Parsard, Nijah Cunningham, Chandra Frank, Christina Leon, Nicole Smythe-Johnson, Claire Tancons, en Yolanda Wood.
Samenstellers: Erica Moiah James en David Scott.
PublicatieThe Visual Life of social Affliction, A Small Axe Project
Uitgever Small Axe, Inc., 2019. ISBN: 978-976-8221-13-1.
Te koop in TENT / Melly voor 25 euro.
Project Wiaspora x TENT: podcast conversations
In deze podcastreeks onderzoeken Gyonne Goedhoop en Richard Kofi samen met diverse gastsprekers wat ‘Caribisch zijn’ betekent in verschillende Nederlandse steden. De gesprekken vinden plaats in TENT en zijn te beluisteren zijn via Project Wiaspora op Spotify.
THE VISUAL LIFE OF SOCIAL AFFLICTION
Small Axe Project, groeps tentoonstelling
te zien tot 27 September 2020
TENT
Witte de Withstraat 50
3012 BR Rotterdam
Telefoon: 010 – 413 5498
tentrotterdam.nl/en/tentoonstelling/the-visual-life-of-social-affliction
Foto’s: TENT/Sasha
Leave a Reply