De paradepaardjes van ARTZUID, de tweejaarlijkse beeldenroute in Amsterdam-Zuid, zijn weer gearriveerd. Voor de zevende editie is er flink uitgepakt om de bezoekers te verleiden hun fantasie de vrije loop te geven. Het begint al met het thema van de tentoonstelling: ‘Imagine’, geïnspireerd door het gelijknamige, populaire liedje van activistische muziekechtpaar John Lennon en Yoko Ono uit de jaren zeventig. Dit liedje moedigt de luisteraars aan om zich een wereld van vrede voor te stellen, zonder materialisme, zonder grenzen, zonder scheidingen tussen religies en etniciteiten.
Al jaren is het de doelstelling van ARTZUID aandacht te vestigen op Plan Zuid van Berlage, het uitbreidingsplan voor dit stadsdeel. Berlage omarmde het socialisme, was een idealist. Datzelfde geldt voor de socialistische stadsbeeldhouwer Hildo Krop, die begin twintigste eeuw honderden beelden in Amsterdam vervaardigde. En wiens werk bol staat van de symboliek over een betere wereld voor mens, dier en natuur. Het engagement van Berlage en Krop vormt het uitgangspunt van ARTZUID 2021.
Onderwerpen van toen zijn ook nu weer actueel. Denk aan de klimaatcrisis en Black Lives Matter. In die lijn zijn ruim vijftig hedendaagse, geëngageerde kunstenaars gekozen die doorgaans figuratief en expressief werken, om hun visie over de wereld om hen heen te verbeelden.
De paradepaardjes staan aan de Minervalaan, de Apollolaan en de Zuidas te pronken. Op het Zuidplein (Zuidas, stationsplein Amsterdam-Zuid) zie je ongebruikelijk veel geel met zwarte verkeersborden staan. Normaliter wordt dit soort borden gebruikt bij tijdelijke verkeersomleidingen, met een daarbij passende tekst. Maar nu staan op de borden “betekenisvolle” teksten. In het midden van het plein, staan ook nog twee Barbie-roze sculpturen, die opgebouwd zijn uit gekleurd en gecoat verpakkingsmateriaal, waar je als kind direct op wilt klimmen. Maar helaas, er staat aangegeven dat dat niet mag.
Het Barbie-roze robotechtpaar heet Roko Rono & Rohn Rennon en de titel van het werk is ‘WE ARE not alONE’, een verwijzing naar John Lennon en Yoko Ono’s liedje ‘Imagine’. Gemaakt door Joanneke Meester, zij wilt met deze sculpturen mensen laten nadenken over de gevolgen van de robotisering van de maatschappij.
Er zijn experts die bezorgd zijn dat robots ooit de mensheid gaan vernietigen en de wereld overnemen. Als robots slimmer zijn dan de mens, is de mens dan nog nodig op aarde? En zullen robots ook oplossingen kunnen bieden voor een verenigde wereld in vrede en de verbeelding van Yoko Ono en John Lennon van vijftig jaar geleden waar kunnen maken voor de toekomst?
Met de roze kleur moedigt Meester de kijker aan om een roze bril op te zetten en zich mee te laten voeren naar de toekomst: hoe ziet die eruit? Stel je voor dat je net als Yoko Ono en John Lennon in een bed in het Hilton Hotel in Amsterdam ligt. Je zet je roze bril op en laat je fantasie over de toekomst vloeien. Welke mogelijkheden zie jij voor je in een gerobotiseerde samenleving? Denk jij dat de mensheid nog bestaat of beter is geworden nu robots in ons midden zijn? Denk jij dat ze de wereld over nemen? Wat zie jij?
Doordat Rohn Rennon ook roze is, en roze nog steeds als voornamelijk vrouwelijke kleur wordt beschouwd, zie ik hierin een verwijzing naar de vierde feministische golf, die focust op intersectionaliteit, een concept bedacht door de Amerikaanse advocaat en hoogleraar ras en gender Kimberlé Crenshaw,
om aan te duiden dat onderdrukkende structuren niet los van elkaar gezien moeten worden, maar hand in hand gaan. Weer een mooie verwijzing naar het thema ‘Imagine’ en naar het werk van Meester ‘WE ARE not alONE’. Bij de eerste feministische golven stonden de mannen en vrouwen niet samen, maar bij de vierde wel, we zijn dus ‘één’ geworden. Zal dat ook lukken met de robots? Dit alles komt mooi samen met het thema ‘Imagine’ van ARTZUID.
De geel met zwarte omleidingsborden heten ‘Signs’ en zijn een bestaand werk. Ze krijgen op elke plek een geheel nieuwe betekenis en geven ook elke keer opnieuw richting, die gebaseerd is op denkprocessen, verbeelding en reflectie. In combinatie met het bovenstaande krijgen ze extra betekenislagen. De teksten erop geven mij de indruk dat Meester ons wil meenemen op een spiritueel pad, dat extra confronterend is omdat we ons aan de Zuidas bevinden, het intimiderende walhalla van de moneymakers.
‘Signs’ is een tijdloos werk qua vorm en betekenis en ‘WE ARE not alONE’ neemt ons mee naar de toekomst. De werken samen slaan een brug tussen de eveneens tijdloze, subthema’s van ARTZUID: dromen-verzet, natuur-klimaat, mens-dier, eenzaamheid-arbeid, gelijkheid-vrijheid, macht-onmacht, oorlog-vluchtelingen en culturele identiteit, die in de rest van de sculpturen op de beeldenbiënnale zijn verwerkt. De buitensculpturen tezamen geven ons tevens hoop en verdieping en zetten ons aan om te blijven geloven en te blijven fantaseren. Opdat we allen in sprookjes blijven geloven.
Tot en met 17 oktober 2021
Leave a Reply