16e Salones Regionales de Artistas (#16SRA)

Jardin Amargo door Jose Luis Quessep

Van 18 oktober tot 20 november vindt de 16e Regionale Salon in Colombia plaats, een initiatief van het Ministerie van Cultuur. Curatoren uit Colombia kunnen een voorstel indienen voor de regio (er zijn er zeven) waar ze gevestigd zijn. Voor 2018 werd het voorstel “Dimensión Desconocida. Otros Relatos del Caribe” (Onbekende dimensie. Andere verhalen uit het Caribisch gebied) voor het Caribische District in Barranquilla gekozen. Curatoren zijn Maria Isabel Rueda & Mario A Llanos (La Usurpadora), ze maakten een groepstentoonstelling, een serie publicaties en organiseerden een symposium waarin ze collega’s die werken in of met het Caribisch gebied uitnodigden.

De publicaties

Ik ben uitgenodigd als een van de deelnemers om een presentatie te geven over de landen in de regio die onderdeel zijn van het Koninkrijk der Nederlanden. Omdat alles wat ik zeg tussendoor vertaald moet worden, wordt dat in overleg uiteindelijk een presentatie over Curaçao. Er zijn verder presentaties over Colombia zelf, Brazilië, Dominicaanse Republiek, Jamaica en Puerto Rico. Er is een grote interesse in Colombia om connecties te maken binnen de regio. De kunstenaars, professionals en andere bezoekers aan het symposium zijn echt geïnteresseerd in wat er allemaal gebeurd op het kunstvlak in de regio. Er zijn veel vragen tijdens de paneldiscussies na de presentaties en ook in de vrije momenten tussendoor.

Er is ook discussie hoe de connecties gemaakt worden. Waarom is er geld om ons te halen en daarvoor te betalen maar niet voor lokale kunstenaars die participeren in de regionale en nationale salons? Waarom zijn connecties altijd zo eenzijdig? Er is nauwelijks een visa plicht voor ons om ergens wereldwijd af te reizen maar dat is niet het geval voor Colombia? Hoe kan er dan sprake zijn van een gelijkwaardig uitwisseling?

Case in point: aanwezig op het symposium is Cindy Caffroni. Een talentvolle opkomende jonge kunstenaar uit Colombia uitgenodigd voor een (betaalde) residentie bij Beta Local (een van de presenterende organisaties in het symposium) en een project bij de Universiteit van Puerto Rico. Ze kreeg haar visum maar dit nam maanden in beslag, zolang dat ze niet op de afgesproken tijd kon vertrekken. In een van de uitnodigingsbrieven (naast je visa moet je alsnog alle onderliggende documenten meenemen en overleggen) stond de eerdere vertrekdatum. Hoewel ze dit kon uitleggen aan de douane en ze dit konden verifiëren in de computer en/of met een telefoontje naar de uitnodigende organisaties, met deze verkeerde aanvangsdatum als reden werd ze met een visum alsnog geweigerd en teruggestuurd.

Ik kan niet veel anders dan toegeven dat dit alles verre van gelijkwaardig is. Met EU (en USA) paspoorten heeft men right of passage in de hele wereld. Ik reis met een lege portemonnee vrolijk huppelend de wereld over waar men mij zonder vragen, vriendelijk en genereus verwelkomt als gast, een bed aanbied, en te eten geeft.

Als de regels voor toegang in EU van toepassing waren geweest op mij als persoon, mijn werk en reizen dan had ik dit onderzoek nooit kunnen uitvoeren. Ik (geen vaste baan, geen gezin, niet getrouwd, geen spaargeld en een stippend voor een aantal maanden als enig bewijsbaar inkomen) was bij alle ambassades geweigerd en teruggestuurd. Ik was Nederland nooit uitgekomen. Sterker nog ik realiseer me eens te meer dat ik zonder mijn Europees paspoort en het recht van toegang dat ik daardoor wereldwijd heb, mijn huidige professionele leven van de afgelopen 20 jaar niet had kunnen realiseren.

Flyer symposium

Sprekers symposium (minus Pablo Leon de la Barra die zoek was). v.l.n.r. Julian, Pablo, Yina, Nicole, Sasha, Mario, Maria & Isabel.

Flyer tentoonstelling met namen alle kunstenaars en schrijvers van de publicaties.

De tentoonstelling is in Antiguo edificio Coltabaco een prachtig groot oud leegstaand pand niet ver van het nieuwe Museum voor Hedendaagse Kunsten. We zijn als deelnemers van het symposium ook uitgenodigd op de opening van de tentoonstelling die een dag voor het symposium is. We ontmoeten de kunstenaars en vertegenwoordigers van het ministerie en andere sponsoren die aanwezig zijn. Het is mijn eerste bezoek aan Colombia en de opening van de tentoonstelling is de perfecte introductie, het geeft een overzicht van zo’n dertig kunstenaars uit de regio. Een doorsnede van kunstenaars uit de diverse generaties en carrière fases en de selectie van werken komt uit alle verschillende media. Het tonen van kunstenaars uit diverse generaties vertellen een aantal bezoekers is verrassend en uniek voor Colombia maar wordt heel positief ontvangen. Zozijn er onder andere werken van kunstenaars uit de jaren zestig tot negentig zien. Dit, zegt men, waren de hoogtij dagen van experiment en onderzoek waar de regio een grote invloed had op de hedendaagse kunsten landelijk.

De tentoonstelling is in drie delen opgedeeld:

Landschappen en hoe die veranderen door economische en politieke veranderingen we zien transformatie, deconstructie, utopie.

Werken met een link naar de voorouderlijke cultuur, ambachten, rituelen en gebruiken en de betekenis hiervan in de hedendaagse context.

Werken die kritisch reflecteren of de weerstand zichtbaar en voelbaar maken tegen verborgen wensen en verlangens.

Jammer genoeg is er geen tijd meer om terug te keren om de tentoonstelling en de werken nog een keer in alle rust te zien en op een opening zijn de gesprekken met de kunstenaars natuurlijk ook vaak super kort. Maar de uitnodiging werkt wel want het smaakt direct naar meer en ik voel me aangespoord om snel terug te gaan en echt tijd te maken om de kunstwereld in Colombia beter te leren kennen.

Alexa Cuestas

Alexandra Gellis

Cynthia Espita

Chamanes Urbanos (de transformatie) door Giuliano Cavalli.

Mariana Vera (hangende sculpturen) & Aurea Olivera (tijdlijn op de muur).

Monica Gontovnik

Roberto Obregon

Cenotafio (Tumba Para el Arte) door Sara Modiano, 1982, installatie (5000 bakstenen), detail.

Xavier de Maria Y Campos

Nog te zien tot 20 November:
#16SRA: Dimensión desconocida. Otros relatos del Caribe.
Antiguo edificio Coltabaco
Esquina de la calle 50 #40
Barranquilla
Colombia

Mijn onderzoek in het Caribisch gebied is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. Mijn trip in Barranquilla is mogelijk gemaakt door het Ministerie van Cultuur in Colombia & La Usurpadora Proyectos. Met dank aan Albertine Kopp & Julian Sanchez Gonzalez.