Bahama’s, de instituten

Blue Currie (collectie Dawn Davies)

De Bahama’s bestaat uit 700 eilanden. Een klein aantal is bewoont en er zijn een heel aantal private eilanden zoals de 4 eilanden van Johny Depp bijvoorbeeld in Exuma, een eilandengroep in de Bahama’s. Ik bezoek twee bewoonde eilanden, Nassau en Spanish Wells. Bahama’s is sinds 1973 een constitutionele monarchie binnen het Britse Koninkrijk (zelfde status als Aruba, Curaçao, St. Maarten en Jamaica waar ik eerder al over schreef). De oorspronkelijk bewoners zijn Lukayanen een subgroep binnen de Taino (Arawak) die zich daar vestigden vanuit Zuid Amerika rond 500AD. Toen de Spanjaarden in 1492 de eilanden binnenvielen woonden er 30K autochtone Lukayane bewoners. Tegenwoordig heeft de Bahama’s 370K bewoners (91% is zwart, 5% Europees, 2 gemengd en 2 overig), 70% woont op Nassau. De officiële talen zijn Creool en Engels. Het GDP is 25K wat gelijk is aan het GDP van Aruba en ook hier komt dat op dit moment hoofdzakelijk uit toerisme en de bankensector.

Lobby van de Centrale Bank.

Zoals in veel landen is ook hier de Centrale Bank actief in de kunst. De bank heeft een collectie en een bijbehorende publicatie. De bank geeft ook jaarlijks via een competitie bijdrages aan kunstenaars die willen gaan studeren in het buitenland. Verder is er een wedstrijd voor middelbare scholen om kunst onder de aandacht te brengen van jongeren. De collectie van de bank hangt door het hele gebouw, in de lobby en eerste verdieping van de bank zijn er tentoonstellingen die openbaar toegankelijk zijn voor het publiek.

D’aguilar galerie

D’Aguilar Art Foundation is opgezet door verzamelaar Vincent D’Aguilar voor na zijn overlijden. Hij bracht er zijn collectie in onder, er is een kleine galerie waar ook veel educatieve projecten plaatsvinden en een fonds. De foundation leent vaak werken uit voor tentoonstellingen en wordt ook nog aangevuld door aankopen van zijn familie.

De Bahama’s kent een gevestigde generatie schilders en beeldhouders zoals John Beadle, Kendal Hanna en Antonius Roberts die op dit moment nog steeds wonen en werken in de Bahama’s. Roberts is de oprichter van Hillside House waar hij zijn studio heeft maar ook galerie waarin hij zijn eigen werk toont en verkoopt maar ook ruimte bied aan andere kunstenaars.

Hillside House (werk Roberts)

In 1991 verenigden deze generatie kunstenaars zich in het kunstenaars collectief B.-C.A.U.S.E. (Bahamian Creative Artists United for Serious Expression) om de aandacht te vestigen op lokale kunstenaars in de Bahama’s en hun werk bij overheid, instellingen en publiek. Ze vochten ook voor meer aandacht voor lokale culturele tradities als Junkanoo (simpele uitleg is een soort carnaval rond de jaarwisseling) en ambachten als het werken met stro. Pamela Burnside (weduwe van architect/kunstenaar Jackson Burnside, lid van B-Cause) is de directeur van Doongalik Studio’s, voorheen de studio en werkplek van Burnside en van Creative Nassau. Via deze laatste organisatie kreeg ze het onlangs voor elkaar dat Junkanoo en het ambacht met stro nu als Unesco erfgoed is erkend.

Junkanoo papier mache sculptuur, Jackson Burnside, Doongalik Studio’s.

B-Cause kunstenaars waren ook instrumenteel in de oprichting van de Nationale Art Gallery of the Bahama’s (NAGB). Het is gehuisvest in Villa Doyle dat gerenoveerd werd in de jaren negentig. In 2003 richtte de overheid de Stichting NAGB op die opereert als een semi-overheidsinstelling vanuit Villa Doyle. NAGB verzamelt, conserveert, exposeert en interpreteert historische en hedendaagse kunst uit de Bahama’s.

NAGB, Villa Doyle.

Amanda Coulson en directeur cultuur Rowena Poitier.

Sinds 2010 is Amanda Coulson, mede oprichter van de VOLTA kunstbeurs (Basel en New York), de directeur van NAGB. Ze nam in 2015 Holly Bynoe (mede oprichter van ARC Kunstmagazine) aan alshoofdcurator. Hun internationale blik en netwerk heeft het museum een meer internationale uitstraling gegeven en er is daardoor een groter platform voor de kunstenaars uit de Bahama’s gecreëerd. Zo heeft het museum nu een jaarlijkse tentoonstelling Double Dutch (liep net af toen ik aankwam) waar ze kunstenaars uit de Bahama’s koppelen aan kunstenaars van buiten de Bahama’s. Mid-carreer kunstenaars uit de Bahama’s als Heino Schmid en John Cox namen de afgelopen jaren ook deel aan VOLTA, jongere kunstenaars als Averia Wright aan Caribbean Linked en curator Natalie Willis won dit jaar de Tilting Axis fellowship waarmee ze een jaar internationaal research kan gaan doen. In het museum is op het moment de overzichtstentoonstelling (10 jaar) van Lavar Munroe te zien een kunstenaar uit de Bahama’s die momenteel in Noord Amerika woont en werkt en daar succesvol aan de weg timmert.

Natalie Willis geeft me rondleiding in een door haar gemaakte tentoonstelling (werken Amos Ferguson).

Installatie van Lavar Munroe.

Naast de instituten zijn er de kunstenaarsinitiatieven als Popopstudios, opgericht in 1999 door John Cox met o.a. de medewerking van kunstenaars als Heino Schmid en Blue Curry (nu in London). Popop reageerde op de gevestigde kunstenaars als een platform voor experimentele hedendaagse kunst. Popop bood betaalbare studio’s voor kunstenaars en een residentie voor internationale kunstenaars en curatoren. Drie jaar geleden verloor Popop in orkaan Matthew het dak van hun ruimte en verloor Nassau het platform.

Popop heeft dit jaar een donatie gekregen van verzamelaar Dawn Davies om het dak te vervangen en Cox zoekt naar een opvolger die de organisatie weer handen en voeten gaat geven. Cox zelf is nu sinds een jaar de artistiek directeur van “Current” in het hotel complex Bahamar. De Current is een interessant initiatief waar Cox de leiding heeft over een galerie en daarnaast ook lokale kunstenaars een studio ruimte kan bieden. Verder is hij de curator van de kunst in alle hotels (3) op het complex en in de buitenruimtes. Verzamelaar Dawn Davies heeft zo’n 700 werken uit haar collectie geleend aan het complex die Cox tentoonstelt in de hotels in zowel kamers, openbare ruimtes en in de restaurants van het complex.

Werk in de hotel gangen bij Bahamar.

Deze collectie wordt aangevuld met werken van andere kunstenaars die ook aangekocht en/of verkocht kunnen worden. Er zijn de ruimtes met de gebruikelijke salonstijl van palmbomen, landschappen en traditionele taferelen maar anders dan in de andere hotels waar ik in de regio ben geweest is er ook veel hedendaagse kunst. En die is, anders dan in andere hotels, met de zorg en respect die deze kunst nodig heeft door Cox geïnstalleerd. Cox probeert een manier te vinden waarin toerisme en hedendaagse kunst elkaar op een juiste manier kunnen beïnvloeden, elkaar kunnen versterken en kunnen bestuiven. Hij geeft aan dat het nog erg zoeken is, soms gaan er dingen goed soms gaat het mis. Ik heb net als veel professionals in de hedendaagse kunsten mijn bedenkingen over toerisme en commercie. Ik moet wel toegeven dat het tijdens mijn bezoek in Bahamar en de rondleiding van Cox waar hij over zijn plannen vertelt voor het eerst is dat ik denk dit zou best wel eens kunnen werken. Als het hem lukt, kan de toerisme industrie in de regio een bron van inkomsten worden voor het hedendaagse kunst veld zonder dat het zijn identiteit verliest.

Werkruimtes in aanbouw bij de Current.

Naast het zoeken van een manier waarin kunst en commercie samenwerken met respect voor beide velden zijn er net als in Puerto Rico hier projecten die kunst en landbouw verbinden en projecten die kunst gebruiken voor cohesie in de samenleving en in probleembuurten. De Bahama’s heeft een van de hoogste misdaadcijfers in de regio. Zo startte mijn gastheer Ulrich (Uli) Voges (voorheen galeriehouder in Duitsland en mede oprichter van VOLTA in Bazel en NYC) het project Violets are Blue. Voges werkte voor het project van muurschilderingen en “Wall of respect” samen met kunstenaar en voorheen ganglid Deon (Slime) McHardy. Bahama’s staat nr. 11 op de wereldranglijst voor misdaad. McHardy werd eind vorig jaar neergeschoten in de wijk Over the Hill waar het project plaatsvindt. Voges is erg aangeslagen en heeft moeite om het enthousiasme en energie die hij in het project stopte terug te vinden. Ik hoop dat hij het terug vind. De wijk heeft het hard nodig en een mooier eerbetoon kan hij “Slime” niet geven.

Uli’s truck bewerkt door “Slime”, waar Uli me regelmatig mee over het eiland reed (thx Uli!!!)

Mijn onderzoek in het Caribisch gebied is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds. Mijn trip in de Bahama’s is mede mogelijk gemaakt door National Art Gallery of the Bahama’s (NAGB), Amanda Coulson & Ulrich (Uli) Voges (Nassau) en Blue Curry (Spanish Wells). Met dank aan iedereen die tijd vrij heeft gemaakt om mij te ontmoeten en/of door te verwijzen en met me te spreken over hun praktijk en ervaringen in het hedendaagse kunstveld!