Bruce Nauman @ Stedelijk

Van oude witte mannen ene andere dingen die voorbijgaan, je houdt je hart vast: wat beklijft er van het werk van Bruce Nauman? Nu te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam een groot en breed weerzien met de oude meester, nummer één voorbeeldkunstenaar van meerdere generaties,

Voorbeelden uit mijn vormende jaren zijn stuk voor stuk achter de horizon verdwenen; sleets, te zwak, op de keper beschouwd vol dommig effectbejag. Wie nog rest? Polke, Palermo, Ryman. En dan wellicht ook Bruce Naumann. Hoewel nooit overdadig aanwezig geweest, nooit gehyped, staat hij immer zo’n beetje achter de horizon ergens voorbij whateverland. Wars van een commercieel circuit lekker Echt Werk maken. Hoofdletters intended. Een purist. Elke decennium liep ik ergens wel tegen een werk van hem aan. Soms ook minder – de mierenvideo op Documenta [nummer vergeten] – of was dat mierenbehang, waarbij monitors van zijn hand gehangen? De omgekeerde piramide in Munster – was/is die nou wel zo goed?

Maar wat doet een heleboel werk op een rij in een major retrospectief in het Stedelijk?

Ik denk dat je dingen niet moet verklooien door ze te belangrijk te maken. Ook Nauman is maar een boom in het bos. Hoge verwachtingen – zet maar op de bijwagen. Onbevangen kijken gaat natuurlijk nooit niet, maar al te kritisch binnenstappen geeft geen pas. In een bos wandel je en soms zie je een mooie boom.

Alleen – elk werk op de tentoonstelling is bekend. Alles zag ik al. Vaak of vaker zelfs. Voortdurende repetitie van steeds weer hetzelfde maakt ook het meest oorspronkelijke beeld sleets. Een weerzien met oude vrienden dan? Verandert het beeld wanneer je niet één goede installatie in verder een magere expo ziet, maar alleen maar wedijvering met elkaar?

Het valt niet mee, het valt niet tegen. Met mild enthousiasme de deur weer uit, vooral veel zin om nog een keer te gaan.

Vooraf: die neonwerken skippen we allemaal. Nauman is veel meer dan dat, taal is absoluut zijn ding, maar hele generaties kunstenaars komen weg met steeds maar wéér een neon slappe zever. Ik kan er niet meer naar kijken. Ook niet naar de oorsprong.

Dit is zo goed: Good boy, bad boy. Repetitieve woordenreeksen in stereo. De agressie spat er vanaf. Je weet niet wat je ziet. Je weet niet wat je er mee moet. En dat laatste is mijns inziens wel een kernkwaliteit in zijn werk.

De carousel uit het Haagse. Zou zo mooi over de parketvloer sporen kunnen slepen. Maar ja, kwetsbaarheid hé.

Rachel Whiteread kan wel inpakken met de ruimte onder een stoel in beton gegoten. Rechts een afstudeerwerkje.

Uit de categorie veel weirder krijg je ze niet, het fenomenale Clown Torture. Zie het maar te vatten. Magistraal.

Gelijk de grote installatie in de volgende ruimte waar je ook je vinger niet achter kunt krijgen.

Deze kende ik nog niet. Eens op leeftijd wordt je ouder. Maar de video’s worden scherper. Bruce is gefilmd heen en weer lopend voor projecties van hemzelf. Ga ik graag herzien.

Blokkenparade in irritant geel.

Jumping Borat?

Beam je atelier in kleur.

En afsluitend met des Boijmans Double Steel Cage Piece.

Ze hebben daar ook het in vergaan gips Studio Piece. Die en soortgelijke sculptuur mis ik hier in het overzicht – te stuk wellicht. Verbrokkelt als je er naar kijkt.
En met Diamond Mind naast de sculptuur in geel licht was het helemaal compleet geweest. Of in staal dan Three Dead End Adjacent Tunnels, Not Connected .

Ken je klassiekers, een keurig en uitgebreid overzicht Bruce Nauman. Nog tot 24 oktober. Verplichte kost natuurlijk.
stedelijk.nl/nl/tentoonstellingen/bruce-nauman