Het klinkt misschien gek maar 2021 is voor mij persoonlijk, nu ik terugkijk en een lijst maak, een goed en succesvol jaar waarin er veel gebeurde en er veel te vieren was.
Een jaar waarin er “out of the blue” erkenning kwam voor kunstenaars en professionals die ik persoonlijk decennia lang heb zien ploeteren, zweten, en deuren in hun gezicht heb zien slaan. Wier artistieke urgentie zo groot was dat ze ondanks alles niet anders konden dan jarenlang gewoon door te werken, vol te houden en hun verhalen in verschillende kunstgenres bleven maken en vertellen waar het maar mogelijk was.
Kortom niet “out of the blue” maar na jarenlang keihard werken voor weinig tot niets en toch doorgaan met een prijzenswaardige volharding, mijns inziens volledig verdiend en een viering waard!
POETRY BOEK
BABS GONS – DOE HET TOCH MAAR
Doe het toch maar I
…
klim maar uit bed op die ochtend dat
de vermoeidheid je hoop en ledematen lamlegt
ook als je denkt dat de wereld je niet lijkt op te merken
en nog minder zit te wachten
op jou en je verhalen
vertel ze toch maar
doe het gewoon
want ergens weet je
dat dit het enig is waardoor je
in vrede met jezelf en de wereld kan leven
Doe het toch maar …
Babs is anno 2021 de spoken word / poëzie grand dame in Nederland. Ik vermoed dat er op het moment weinig tot geen spoken word / poëzie kunstenaars in Nederland zijn in wiens carrière Babs geen bemoedigende, sturende hand in heeft gehad. Back in the day regelde ik soms spoken-word kunstenaars uit Amerika voor haar programma Palabras in Paradiso. Ik kreeg van haar een brief die ik aan de immigratiedienst in New York kon laten zien dat ik als programmascout werk voor Paradiso en daarmee ik kon aantonen dat ik een legitieme professional was. Het was Babs die me voorstelde aan Philip Powel, mijn partner in crime waar ik jaren lang projecten mee ontwikkelde en produceerde als CrimeJazz en Black Soil Hip Hop festival. Babs betoverde ons vanaf dat allereerste begin met haar woorden en haar performances. Haar passie en liefde deed ons naar de boekenwinkel snellen. Het is exemplarisch voor Nederland dat nu in 2021 haar debuut uitkwam, maar het is er, lang gewacht, toch gekomen. Heel Nederland omarmt haar nu, bekend van DWDD en vele andere TV en radio programma’s, en haar columns in het Parool.
Doe het toch maar…
Doe het toch maar III
als ode aan het leven
aan de liefde
aan de tegenzin
aan de twijfeldoe het toch maar
als verzoeking
aanmoediging
Babs Gons. Doe het Toch Maar.
Atlascontact, ISBN 978-902540108579
Babsgons.com
MAGAZINE / UITGEVERIJ
ONEWORLD
Media professional John Olivieira benaderde Philip en mij als directeur The Box (later overgenomen door MTV) om samen te werken in Black Soil Hip Hop Festival in 2003. Hij werkte verder onder andere voor Sanoma, was interim directeur bestuurder AT5, en is momenteel kroonlid van de Raad voor Cultuur. Als gevolg van de samenwerking met Olivieira starten we een korte film competitie waar nieuwe makers voor MTV een documentaire over hip hop mochten maken. Hieruit ontstond bijvoorbeeld Favela Painting een samenwerking van Jeroen Koolhaas en Dre Urhahn en begon Philip Rachid aka Soultrotter zijn carriere als filmmaker.
In januari 2021 starten Nourhussen en Olivieira het magazine OneWorld waar Nourhussen eerder ook als hoofdredacteur voor werkte door als zelfstandige uitgevers (voor de haters onder ons: dat deden ze onbezoldigd en met eigen geld).
Hun missie: “We noemen het zelf journalistiek voor rechtvaardigheid. Wij vinden dat de wereld eerlijker en duurzamer moet én kan. Daarom zetten wij journalistiek in om dichter bij deze wereld te komen. Dus zijn we uitgesproken over onrecht en ongelijkheid. We geven ruimte aan gemarginaliseerde perspectieven en stemmen, zonder journalistieke basisprincipes overboord te gooien. We leggen de vinger op de zere plek, zijn niet bang voor pijnlijke gesprekken en hebben niks met heilige huisjes. Maar we zoeken ook altijd naar oplossingen en praktische veranderingen. We verrassen je met nieuwe invalshoeken, dwarsverbanden of ongehoorde perspectieven. Zodat je nieuwe dingen leert en nog bewuster wordt dan je al was – want OneWorld lees je (vaak) bewust. Jij kunt ons ook aan het denken zetten met een frisse blik of een scherp commentaar. Dat maakt ons ook weer bewuster. Vooruitgang bestaat bij de gratie dat niets in beton is gegoten. Daar zijn we rotsvast van overtuigd.”
Geïnteresseerd in goed onderzochte achtergrondverhalen?
Nog geen lid? Abonneer! Oneworld.nl/abonneer/
MUSEUMDIRECTEUR
WAYNE MODEST, NMVW
Organisatoren conferentie (2013): Wayne Modest, Kitty Zijlmans, Leon Wainwright.
Wayne Modest werkte decennia lang in musea in Jamaica, Engeland en het Tropenmuseum. Ik ontmoette hem in 2013 bij de mede door hem georganiseerde conferentie Sustainable artcommunities, creativity and policy in the transnational caribbean bij het KIT en mijn hart glimlacht nog steeds wanneer ik terugdenk aan de dag dat ik hem hoogleraar bij de VU zag worden.
Aanstelling als hoogleraar aan de VU in 2017 (foto Jennifer Tosch)
Hij werd in januari 2021 aangesteld als inhoudelijke directeur van het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMVW). Hij heeft daarmee vier musea onder zijn hoede. Het teruggeven van roofkunst is voor hem een prioriteit. In een interview zegt hij: “Spannend. De verwachtingen van buitenaf zijn torenhoog: de eerste zwarte directeur die het koloniaal verleden komt oplossen. Anderen zien me juist weer als iemand die wordt ingezet door het witte establishment. Ik wil ook de wereld veranderen, natuurlijk. Maar je kunt er in deze positie nooit helemaal voor iedereen zijn. Daarom moet je goed nadenken over wat je zegt.”
Over dekolonisatie en of instituten als NMVW moeten verdwijnen zegt hij: “Naar Audre Lorde (zwarte, feministische schrijfster) zou je inderdaad kunnen zeggen: ‘The master’s tools will never dismantle the master’s house’. Dat dit soort instituten gewoon niet kunnen veranderen. Maar ik zie dekolonisatie niet als het wegpoetsen van het verleden; er vanaf zijn en door. Willen we de werkingen van kolonisatie begrijpen, dan moeten we eraan herinnerd worden hoe dat eruitzag en samen aan een nieuwe invulling werken. Maar dat moet samen. We have to big up each other, zoals we in Jamaica zeggen.”
(citaten: OneWorld, nr. 1 zomer 2021)
MEDIA CULTUURSTIMULANS / KINDERBOEK
CAREL KUYL EN LISA BOERSEN
Lisa woont bij mij op de hoek en de afgelopen 2 jaar, wandelen we er samen wat op los frisse lucht happend in de buurt of ontmoeten elkaar bij de binnentuin van haar straat waar we (Lisa, Philip Powel en ik) de afgelopen 2 jaar ook haar verjaardag vierden in het deels lockdown leven.
Klagen zit de Nederlander in het bloed maar ook in 2021 vielen er weer letterlijk bakken met geld uit de hemel in Nederland voor alle mogelijke sectoren, ook voor de kunst en cultuur. Eind 2020 werd aangekondigd dat er voor 2021, niet 1, niet 2 maar wel 10 miljoen extra uitgetrokken werd om meer aandacht voor Cultuur in de media te creëren. Dat was dus naast de vele miljoenen extra voor cultuur die de Rijksfondsen ook in 2021 weer ontvingen om bijvoorbeeld via Mondriaanfonds als 6 maanden stippendium (2200 euro per maand) uit te keren aan kunstenaars en cultuurprofessionals (ook voor de eilanden in het Koninkrijk) voor die kunstenaars en professionals die de moeite namen dit aan te vragen (versimpelde aanvraag van 1 A4).
Hoppa, er was een heuse wereldwijde pandemie voor nodig maar dan is er blijkbaar geen tekort maar geld te veel, en kan het via simpele procedures en snelle afhandeling. Wellicht moeten de mensen die bezig zijn met de afwikkeling van de toeslagenaffaire dit als voorbeeld nemen?
Met extra 10 miljoen voor cultuur in de media konden er allerlei programma’s gemaakt worden die normaal nooit het scherm bereiken door makers die eerder nooit aan bod kwamen. Carel Kuyl en Lisa Boersen werden aangesteld als de coördinatoren.
Ik onderhandelde in 1999, als producent en manager van Jörgen Rayman met Carel Kuyl het debut (Comedy Factory) en contract op televisie. De ondertussen gepensioneerde, en nu weer van stal gehaalde, Kuyl was decennia lang verantwoordelijk voor de instroom van inclusie bij de publieke omroep.
Lisa Boersen leerde ik rond 2000 kennen, ze wilde schrijfster worden en we waren vaak samen in New York. Ze bedacht en coördineerde voor de Balie (Peter van Hoof, nu IFFR) het (film)programma Black Inc. (een jaar later overgenomen door Tessa Boerman) en vroeg me diaspora films te scouten in Amerika.
Duizend-en-één paarse Djelaba’s
Lisa werkte eerder bij de VPRO en de afgelopen ca. 10 jaar als programmeur bijzondere projecten bij Paradiso maar in haar vrije uren realiseerde ze ook haar grote droom en schreef diverse kinderboeken, waaronder het met de Sardes-Leespluim van mei 2021 bekroonde Duizend en een paarse Djelaba’s.
BEELDEN KUNSTENAAR
REMY JUNGERMAN, BEHIND THE FOREST (BAKABUSI)
STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM
Ruth (1995) – Remy Jungerman
Overview SMA (2021) – Remy Jungerman
In november dit jaar ging de fantastische solo tentoonstelling Behind the Forest (Bakabusi) open van Remy Jungerman in het SMA. Het allereerste artikel dat ik ooit schreef ging over Remy en zijn deelname aan de tentoonstelling over Surinaamse kunst ook in het SMA in 1995. De Nederlandse samenleving was veranderd, nieuwe kunstvormen en genres als hip hop en straatkunst kwamen op en jonge honden die we waren bonsden we op de deuren van de gevestigde instituten: Doe open de poort!!! …
Uit mijn artikel:
“It was extraordinary that the Stedelijk Museum would open its doors to Caribbean artists, and on such a scale. As soon as there was the possibility of the exhibit, it immediately provoked a national discussion: Does Contemporary Caribbean Art exists? Had the museum opened its doors to crafts and folklore? More personally, my friends and I were filled with pride that one from our own inner circle, the artist Remy Jungerman, who had graduated only a few years before from the Rietveld Academy, was among those artists who broke down barriers and marched into the establishment, head up high. We – young emerging artists, performers, musicians, producers, scholars, curators, critics – were fighting for our respective places in the art world, telling our own stories, pulling from our own diverse and different backgrounds and cultures.
To be at the opening and see his work (see photo) exhibited in the hallowed Stedelijk Museum both empowered and stimulated us, because it embodied everything that we had hoped for.”
De poort ging alleen weer dicht
Remy bleef het toch maar doen
Zesentwintig jaar lang
Lang gewacht, toch gekomen
- “Remy Jungerman zoekt naar een nieuwe beeldtaal waarin verschillende culturen samensmelten en in dialoog gaan met elkaar. Met verwijzingen naar de Marron-cultuur, West-Afrikaanse invloeden en modernistische esthetiek van bijvoorbeeld De Stijl en het constructivisme dagen Jungermans installaties de gevestigde kunstgeschiedenis uit met z’n eigen ritme, beeldtaal en invloeden. — Rein Wolfs, directeur Stedelijk Museum Amsterdam”
Remy Jungerman behoort tot een van de belangrijkste Nederlandse kunstenaars. De solo tentoonstelling Behind the Forest (Bakabusi) toont een aantal hoogtepunten van de afgelopen vijftien jaar.
Nog te zien t/m 13 maart 2022, mogelijke verlenging i.v.m. sluiting musea.
Catalogus: Where the River Runs. Jap Sam Books, ISBN: 978-9492852137.
CORRESPONDENT
NINA JURNA
Max, Carlos, Nina en ik: work hard.. play hard!
Nina rapporterend uit Rio.
Naast haar correspondentschap Latijns Amerika en Caribisch gebied voor het NRC werd Nina Jurna eind november dit jaar aangekondigd als de nieuwe correspondent voor de NOS voor dit gebied. Een van mijn eerste reizen naar New York was met Nina Jurna eind jaren negentig. Nina was net begonnen in haar eerste baan bij AT5 na haar afstuderen op de opleiding journalistiek in Utrecht. We deden onderzoek naar Surinamers in New York. Sindsdien zijn we bevriend en als globe trotters ontmoeten we elkaar waar mogelijk, Suriname, New York, Curaçao, Dominicaanse Republiek, Haïti, Brazilië, Nederland, … In de afgelopen decennia werkte Nina voor RTL, NOS, BRT, had haar eigen productiebedrijf Fawaka Creations, schreef boeken en maakte diverse documentaires. Volgend jaar is ze te zien op de publieke omroep met een serie over het Caribisch gebied (regie: Martijn Blekendaal, producent Sherman de Jesus, Memphis).
Ik schreef een deel van mijn eerste boek (zie hieronder) bij Nina en Max Westerman in Rio de Janeiro en leerden ze me als echte schrijvers over structuur, stijl, tone of voice en de liefde voor woorden en schrijven. Bij gebrek aan een camerapersoon, werd ik ingeschakeld en filmde ik haar op de telefoon rapporterend uit Rio (zie foto).
ENTANGLED SPECIES.
CONVERSATIONS ON CONTEMPORARY ART IN THE CARIBBEAN
Ikzelf sloot dit jaar in december een vier jaar lang project af waar ik de infrastructuur voor de kunsten in het Caribisch gebied inventariseerde en daar een publicatie over schreef (mede mogelijk gemaakt door het Mondriaanfonds en Hendrik Mullerfonds). Schitterend vormgegeven door collega Jeroen Bosch en uitgegeven door Art Agent Orange/Trendbeheer. Ik schrijf al artikelen voor Trendbeheer sinds 2014, waaronder ook een serie tijdens mijn twee jaar onderzoek in het Caribisch gebied. Op de valreep had ik op de laatste dag voor deze december lockdown nog een feestje bij CBK Zuidoost waar ik in de jaren voor mijn onderzoek verschillende tentoonstellingen maakte.
Nu te bestellen bij uw lokale boekhandel (voorlopig online en dan afhalen) of hier bij Trendbeheer, leesplezier in deze koude dagen op de bank met een deken!
De moraal van dit verhaal: niets komt voor niets en/of niets valt uit de lucht, en/of je oogst wat je zaait… en meer van die ware tegelwijsheden.
Ik wens jullie allemaal fijne feestdagen toe, een gezonde, warme, liefdevolle, vrolijke jaarwisseling en komend jaar met glimlachend hart en open geest, veeuuuul kunst en cultuur, en nieuwe vriendschappen.
Leave a Reply