The boat is leaking, the captain lied, Venetië

Venetië: de Biënnale, en nog veel meer. Na 3 dagen door de Giardini, de Arsenale en Palazzo Grassi gesjokt te hebben trad de apathie wel een beetje in. De goedbedoelde, maar vaak wat lauwe, politiek-correctheid kon me niet echt meer boeien en het Duitse paviljoen, dat toch gelauwerd was als het beste, had een paar dagen vakantie. Ja, dat kan; erg jammer dus: de performances van Anne Imhof waren niet te zien.

(Een bericht van Frans van Tartwijk)

Op dag 4 bezochten we het gebouw van de PradaFoundation. Een vriendin had gezegd dat er iets was met kamers die in een Palazzo waren gebouwd. Thomas Demand, – die altijd een min of meer bekende, bijna clichématige, werkelijkheid nauwgezet namaakt en dat dan weer zo ‘echt’ mogelijk fotografeert – was een van de kunstenaars, dus waarom niet. Ik kende het liedje van Leonard Cohen, waar de titel van de tentoonstelling aan ontleend is: een venijnige tekst over schone schijn, bedrog en corruptie:

Everybody knows that the dice are loaded
Everybody rolls with their fingers crossed
Everybody knows the war is over
Everybody knows the good guys lost
Everybody knows the fight was fixed
The poor stay poor, the rich get rich
That’s how it goes
Everybody knows
Everybody knows that the boat is leaking
Everybody knows that the captain lied…

Thomas Demand, de filmmaker en schrijver Alexander Kluge, decorontwerper Anna Viebrock en de curator Udo Kittelmann bewijzen dat het kan: maatschappijkritiek verpakken in een totaalconcept waarin alles met alles te maken heeft en waarin geënsceneerde fotografie, film en theaterdecors samengaan in een even verwarrend als ambitieus geheel. Als toeschouwer vraag je je voortdurend af waar je naar kijkt: soms is het een decor, soms de achterkant van een decor, soms het museumgebouw zelf.

Zo krijgen de foto’s van Demand een extra dimensie: hoort het wandje waar zijn foto’s op hangen wel bij het oude Palazzo, of is dat een deel van Anna Viebrocks theaterdecors? Die decors zijn in de meeste gevallen hergebruikt en waren oorspronkelijk ontwerpen voor theaterstukken van onder anderen Christoph Marthaler.

In de tekst van Leonard Cohen zit het al, of zoals in de catalogustekst wordt gezegd. “… the world of yesterday and today as it oscillates between apparent normalcy and catastrophe, a society ranging between lust for life and loss of trust, between distress and infinite hope…” Dat is wat deze tentoonstelling zo mooi laat zien: de façades van normale alledaagsheid die een dreigende onderlaag niet kunnen verbergen.

De films die Alexander Kluge her en der in de tentoonstelling toont gaan over van alles: muziek, geschiedenis, oorlog, wreedheid, kunst, film. Als de goed geconditioneerde kunstconsument die ik ben ging ik de films bekijken in de verwachting dat het een ‘loop’ was en ik na een minuut of twintig het wel gezien zou hebben, maar op ieder scherm blijkt een veel langer filmprogramma van meerdere films te draaien.

Het lijkt een combinatie van bestaande oudere films met nieuwere, waarbij het mij niet duidelijk is in hoeverre de hand van Kluge reikt. Niet dat dat wat uitmaakt: de films zijn boeiend en soms merkwaardig. Op de 1e verdieping draaien een aantal films in een kleine, perfect nagebouwde bioscoop in (Duitse ?) jaren vijftig stijl. Mij is de absurde film over de blind geworden filmmaker, die zijn film blind voltooide, erg bijgebleven.

Wie door deze deur gaat komt in een perfect nagebouwde en benauwende rechtszaal. Je hoort stemmen van een rechter, of een aanklager, en van een van moord verdachte vrouw.

Angelo Morbelli 1854-1919. Christmas at the Hospice. Van de Italiaanse 19e eeuwse schilder Angelo Morbelli hangen er meerdere schilderijen met hetzelfde onderwerp in een museumzaaltje. Een melancholiek beeld van een eenzame man in een soort kerkbank.

In de zaal ernaast zit je als toeschouwer in een zelfde soort bankje. Op kleine videoschermpjes draaien films, over bij voorbeeld financiële schandalen in de wereld van nu.

Ergens ga je een trapje op en in ene sta je zelf op het toneel. Op de monitor zag ik een film over de lange geschiedenis van de concertzaal de Bataclan in Parijs, waar bij een aanslag 2 jaar geleden 85 mensen om het leven kwamen.


De 2e verdieping heeft een ander karakter dan de 1e verdieping. Het is meer een zolder met vergeelde wandjes en gore plafonds, die bij nader inzien en heel goed kijken weer allemaal theaterdecors blijken te zijn. Het decor van ‘Tessa Blumfeldt gibt nicht auf’ is daarvoor uit elkaar gehaald en op een slimme manier ingezet om die hele verdieping te transformeren…

…maar die illusie wordt nergens volledig, als je ergens anders kijkt zie je weer het marmer van het Palazzo.

Een mooie foto van Thomas Demand

…een eindje verderop verschijnt dezelfde, overbekende, plastic tuinstoel in levende lijve…


Overal draaien films…


… en nog meer films…wie wil kan uren kijken zonder alle films gezien te hebben.


Zo kreeg onze trip naar Venetië een onverwacht en spannend einde. De volgende dag gingen we naar huis.

Dank voor de foto’s: Nikki Murphy, Jos van Gessel, Susana Mulas, Marleen Meijer en Marit Dik.
Nog tot 26 November

fondazioneprada.org/visit/visit-venice/?lang=en

About Frans van Tartwijk 27 Articles
Frans van Tartwijk is Beeldend Kunstenaar en daarnaast tentoonstellingsmaker en activist. Hij bericht over wat hij mooi, interessant of het vermelden waard vindt.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*