De paradijsvogels van Amsterdam-West

De paradijsvogels van Amsterdam-West

Het gentrificatieproces is al enige decennia bezig in Amsterdam. De pioniers daarvan zijn studenten, kunstenaars, intellectuelen, gevolgd door de koopkrachtigen en uiteindelijk volgen de commerciële vastgoedpartijen die op grote schaal grond en onroerend goed opkopen. Zo worden vervallen woonwijken opgewaardeerd om te veranderen in woonwijken voor hogere inkomens.

(foto’s Vika Ushkanova en NB)

De paradijsvogels van Amsterdam-West

Een zichtbaar voorbeeld zijn de winkelstraten die continu in de uitverkoop zijn: winkels verschijnen en verdwijnen, doordat de huren onbetaalbaar zijn geworden. Het aanbod verandert; er komt meer horeca, op toerisme gerichte fastfood-zaken en winkels die de nieuwe inwoners bedienen.

De paradijsvogels van Amsterdam-West

De publieke ruimte staat onder druk en de ziel dreigt uit de stad verbannen te worden. Om de leefbaarheid van de stad te behouden, is het van belang dat in de publieke ruimte, ruimte blijft voor verbeelding en avontuur, en niet onder druk komt te staan door de regelgeving die voornamelijk gunstig is voor de hogere inkomens, die op hun buurt de stad veranderen in een saaie plek waar een monocultuur heerst. Dat gentrificatie nadelen met zich meebrengt, is duidelijk maar zijn er ook voordelen?

Om deze kwestie open te breken heeft TAAK het meerjarig kunstproject Social Capital geïnitieerd. Social Capital bestaat uit interventies, video’s, installaties, performances, workshops, presentaties, die tevoorschijn komen op onverwachte locaties in verschillende buurten in Amsterdam. Voor Social Capital #2 heeft TAAK, in samenwerking met LIMA, Julika Rudelius uitgenodigd om een kritische reflectie te geven op het gentrificatieproces in stadsdeel Amsterdam-West.

De paradijsvogels van Amsterdam-West

In de Hannie Dankbaarpassage van De Hallen in Amsterdam Oud-West, hangen in de entree naast de OBA (Openbare Bibliotheek Amsterdam) aan het plafond in het midden drie beeldschermen die met elkaar verbonden zijn. Aan de OBA-kant, aansluitend aan de balustrades, staat een tafel met daarop een tekst over het werk en flyers van Taak. Zo kom je als bezoeker erachter dat de drie beeldschermen samen een kunstwerk vormen, namelijk de video-installatie Changeroom van Julika Rudelius.

Het oeuvre van Rudelius bestaat uit films, video’s en performances, waarin zij hedendaagse thema’s behandelt die in de samenleving spelen, zoals geld, macht en machtsmisbruik. Haar werk is een spiegel waarmee zij de samenleving confronteert. De situaties die zij erin creëert lijken in eerste instantie zeer herkenbaar, doordat het stereotype beelden zijn die een samenleving documenteren.

Rudelius woont sinds 1998  in de omgeving van De Hallen en heeft van dichtbij meegemaakt hoe de buurt is getransformeerd van een volksbuurt in een yuppenbuurt. Mede doordat de oude tramremise in de culturele hotspot De Hallen is veranderd. Het is daarom ook een mooi symbool voor het gentrificatieproces in West. En het is niet vreemd dat Rudelius de video-installatie de naam Changeroom heeft gegeven en in de oude tramremise heeft geïnstalleerd.

De paradijsvogels van Amsterdam-West

Als je de film aandachtig bekijkt zie je een mix aan beelden aan je voorbij gaan en dat er vreemde versnijdingen
plaatsvinden tussen de beelden, die vervolgens ook weer met elkaar verbonden worden. Bijvoorbeeld acteurs die kostuums zoals dikmaakpakken en latexmaskers aantrekken. Daarna zie je iemand op straat staan waarvan men niet weet of het een van de acteurs of een van de originele bewoners is en vervolgens lijkt het alsof dezelfde acteur weer op de Kinkermarkt rondloopt.

In het gebouwencomplex van De Hallen is een verscheidenheid aan winkels te ontdekken, zoals een Centrum Beeldend Gesproken, Kinky Kappers,  De Food Hallen, De FilmHallen, maar ook een hotel. Een van de hoofdentrees sluit aan op de Kinkermarkt. Het is een mooie mix van bedrijven, waar diverse culturen door worden aangetrokken. Je zou het kunnen zien als een performance waar dagelijks een prachtig spel van sociale codes door elkaar heen loopt. Met de ‘originele’ buurtbewoners in Changeroom als paradijsvogels in de hoofdrol.

De paradijsvogels van Amsterdam-West

Changeroom is een heerlijke chaotische beeldenreeks, waarin de aandacht wordt gevestigd op de ‘originele bewoners’ van een buurt in transmissie. Zodra je de context van de locatie in het verhaal betrekt, heeft het iets weg van een subtiel sociologisch onderzoek. Alleen bij de aandachtige kijker werkt Changeroom bewustmaking in de hand en kunnen er dieper gedachtes over de sociaal-politiek kwestie, die bij het vermarkten van een wijk horen, naar boven borrelen. Rudelius laat zien hoe waardevol het werk in de openbare ruimte is en stuurt aan op debat. Op de vraag of er voordelen aan het gentrificatiproces zitten, geeft Rudelius geen antwoord. Changeroom kan eerder gezien worden als een voorbode van wat er mis kan gaan wanneer dit proces doorslaat.

Tot en met 30 juni 2019 te zien in Hannie Dankbaarpassage, De Hallen in Amsterdam Oud-West. Als onderdeel van Social Capital #2 Amsterdam-West is ook in LIMA de tentoonstelling I am a tool of gentrification van Lyubov Mayunina nog tot en met 30 juni te zien

Extra’s:
Check de website we>me.me van bart & klaar, waar een actieve blog over de vele betekenissen van WIJ wordt bijgehouden. De app biedt een scherm vol WIJ in de vorm van korte columns, foto’s en kunstwerken. Nog leuker is dat je zelf een bijdrage kan leveren over jouw interpretatie van WIJ. Als je mee wilt doen, stuur dan een mailtje naar info@wememe.art.

Social Capital krijgt vanaf september 2019 een vervolg in Amsterdam-Noord.

About Najiba Brakkee 140 Articles
Najiba Brakkee woont in Amsterdam en werkt op project basis in de kunstwereld als pr-medewerkster en organisator. Zij ziet de kunstwereld als een avontuur en schrijft over alles wat zij onderweg tegenkomt: exposities, ateliers, beurzen en dergelijke. 

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*