Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) – Four Months, Four Million Light Years

    “Sit with me. In a sea of light, you will be born. The stars are your brothers and sisters. They travel with you. You are never alone. Even when you think you’re alone. We are with you. Always.”

We gaan naar Rozenstraat, Sara Sejin Chang toont daar haar laatste videowerk. Chang werkt onder meer met film, geluid, performance en tekenen. Haar werk is poëtische en spiritueel, ze gebruikt historisch onderzoek en persoonlijke verhalen om transnationaal kapitalistische systemen en de invloed hiervan op de hedendaagse samenleving te bevragen en verbindingen (zichtbaar) te maken om als mens te kunnen evolueren naar een meer symbiotisch systeem waarin we als mens een (niet leidend) onderdeel zijn van een groter geheel.

Voor dit video werk ging ze op een spirituele en ‘helende’ reis door Korea waar ze verbindingen zocht tussen koloniaal denken en adoptie.

Nederland adopteerde (in bijschrift tentoonstelling) rond de 50.000 kinderen via legale maar vaak ook illegale kinderhandel vanuit de ‘Global South’. Adoptie van kinderen uit Korea nam een vlucht na de Koreaanse Oorlog. Korea net na de oorlog was het armste land ter wereld nog onder Biafra (Koreaanse Golf, R. Breuker, 2022) Adoptie werd een ware industrie waar vanuit Korea ongeveer 200.000 kinderen, vooral ook kinderen die een soldaat als vader hadden, legaal maar bleek later vooral illegaal werden verhandeld naar Amerika en EU. Veel kinderen die op zoek gaan naar hun herkomst nu, komen nooit te weten wie hun ouders zijn want ze werden niet eens officieel geregistreerd. In Nederland was het schrijver Jan den Hartog die op de bank in een programma van Mies Bouman (1967) na (in Amerika) zelf 2 kinderen geadopteerd te hebben, het publiek aanspoorde ‘al red je er maar een, adopteer een Koreaantje’, er kwamen sindsdien ongeveer 5000 kinderen uit Korea naar Nederland.

Het werk stelt adoptie vanuit voormalige koloniën en (voormalige) oorlogsgebieden met fragiele economieën door goedbedoelende mensen in Europa en Amerika ter discussie. Waar komt dit gevoel van goed zijn en goed doen vandaan in historisch perspectief gezien? Waarom is er nooit verder gedacht over wat de rol van landen in Europa en Amerika was in deze gebieden dat hen fragiele economieën maakte en dat er wellicht andere manieren zijn die een menselijk bestaan voor veel meer mensen garandeert, een bestaan waarin families gewoon bij elkaar kunnen blijven?

We weten hier eigenlijk vrij weinig van de Koreaanse Oorlog en nog minder van het feit dat wij er net als in vele andere oorlogen waar Amerika een rol in had na WOII als Nederlandse Staat ook (vaak als eerste) onze steun aan gaven en bij betrokken waren door soldaten en materieel in te zetten. De economische situatie van Korea na de oorlog was ook fragiel mede door onze rol in de oorlog tussen Rusland (communisme) en Amerika/EU (kapitalisme) die plaatsvond op Koreaans grondgebied en eindigde met de opdeling van Korea in Noord en Zuid Korea. Landen in puin met zwaar getraumatiseerde bevolking nog decennia erna onder supervisie van Rusland (Noord) en onder supervisie van Amerika/EU (Zuid).

In dit werk reizen we met de kunstenaar mee door Azië (maar het werk is zo universeel dat het net zo goed in Albanië, Mali of Peru had kunnen zijn, landen willekeurig gekozen). De connectie van Nederland met Azië was er al lang voor de Koreaanse oorlog, die begon al in de zeventiende eeuw. In het werk rijden we in de arrenslee mee door wat lijkt Noord-Korea (er is Russisch schrift, ik vermoed niet echt maar de suggestie wordt gewekt) we zien plattegronden met gebieden die aangeduid worden met Nederlandse namen ergens tussen Korea en Siberië en worden zo geconfronteerd met het eeuwenlange koloniale verleden van Nederland ook hier van voor de oorlog.

Met handel en geld verdienen als hoofddoel arriveerden we ook in Azië met onze koloniale minachting voor de autochtone bewoners die we als ongeciviliseerd bestempelden. We predikten het christendom over het sjamanisme wat als duivels geportretteerd werd, in de film zien we tekeningen uit die tijd uit Nederlandse publicaties voorbij komen.

Het werk maakt de verbinding dat het met deze nog steeds koloniale blik is dat we ook in de jaren zestig kinderen adopteren: ‘al redt je er maar een! Adopteer een Koreaantje’.

Historische feiten, publicaties en tekeningen maken in het werk langzaam plaats voor meer poëtische spirituele (soms in scene gezet) beelden die ons nu in 2023 een helende uitweg bieden. Aan ons of we er wat mee willen doen of niet…

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

In 2021 werd transnationaal adopteren door een vernietigend rapport over kinderhandel, fraude en mishandeling van kinderen uit landen buiten de EU door de Nederlandse overheid verboden. Adoptie was vanaf toen alleen nog mogelijk uit eigen land of landen in de EU. Door een enorme lobby die de adoptie industrie daarna optuigde draaide Frank Weerwind al in 2022 dit besluit terug en vanaf 2023 is transnationale adoptie weer toegestaan in Nederland. Zuid Korea kondigde na het besluit een onderzoek aan naar adoptie gevallen tussen 1960 – 1990 waaronder ook adopties in Nederland.

(Foto’s: Sasha en met dank aan Peter Tijhuis en Sara Sejin Chang)

T/m 9 april a.s.

Rozenstraat.com/nl/event/sara-sejin-chang-2/

Monique Verhoeckx – BIAK Stories

Rozenstraat en Galerie WM

Bij Galerie WM een andere kleine galerie om de hoek (ok twee hoeken) op de Elandsgracht zien we het werk ‘BIAK stories’ Monique Verhoeckx.

Het werk maakt heel specifiek een tot nu toe ander nauwelijks besproken deel van de Nederlandse geschiedenis zichtbaar, meer specifiek gerelateerd aan Indonesië. Als we ons al verdiepen of iets zien is dat in Nederland toch vooral gerelateerd aan Java, met uitstapjes naar Bali, Sumatra en met de treinkaping in het achterhoofd met tegenzin en irritatie naar Molukken.

Maar Biak?

Voor de geïnteresseerde lezer, Biak is een eiland van ca. 2500 vierkante kilometer en heeft op het moment ca. 120.000 bewoners. Hetzelfde aantal bewoners als Aruba maar Biak is wel 15x groter, meer de grootte (iets groter) dan Maui, Hawaii (en net zo paradijselijk als Aruba en Maui). Het eiland Biak grenst aan de noordkust van de Indonesische provincie Papoea. In de periode van het werk 1949 – 1962 was het eiland Biak (deel van) Nederlands Nieuw Guinea. Door academici en onderzoekers in tropen- of wereld musea in Europa werd het (eeuwen geleden) gekwalificeerd als onderdeel van Oceania. Oceania is dan weer onderverdeeld in Micronesia, Polynesia en Melanesia (land van de zwarte mensen in het Grieks). Melanesia bestaat dan weer uit: Fiji, Vanuatu, Solomon Eilanden, de onafhankelijke staat Papoe Nieuw Guinea, Papoea en West Papoea en dus ook Biak (Indonesië), en de Straat Torreseilanden en Nieuw Caledonië (beide overzeese gebieden van Frankrijk). NB: Mijn kennis is super beperkt tot ook nul, dus vul vooral aan in de comments!

Biak is de setting voor dit werk, een intiem persoonlijk menselijk verhaal. Een liefdesverhaal deels verteld door het voorlezen van de liefdesbrieven die haar moeder en vader elkaar schreven in de periode dat haar moeder nog op Biak zat en haar vader al in Nederland was. Voorgelezen door acteurs en visueel aangevuld met foto’s, dia’s, filmmateriaal en objecten van haar ouders en uit publieke en archieven van derden.

Verhoeckx werkt met archiefmateriaal, foto’s, dia’s en filmmateriaal uit persoonlijke en publieke archieven die ze hergebruikt om het verhaal over BIAK in die periode op een eigentijdse manier te vertellen. Ze werkte voor deze tentoonstelling samen met Eddy Appels, directeur van de Stichting Visuele Antropologie / Cineblend. Voor haar als vierde(?) generatie is het vooral een manier om identiteit en transgenerationeel trauma te verwerken lees ik het bijschrift. We discussiëren na over de wel heel erg genuanceerde en subtiele manier van verwerking en of die manier de hedendaagse kijker wel aan het denken en associëren zet?

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Rozenstraat en Galerie WM

Zelf realiseer ik me dat, niet veel anders dan dat zestig jaar later in 2022 de Afghanen die in dienst van de Nederlandse Staat of bedrijven waren die met hun gezinnen vorig jaar (deels, niet allemaal) overhaast naar Nederland werden gevlogen om hun veiligheid te garanderen, zo leer ik nu er in 1962/1963 Indo, Indische en 500 Papoea mannen die destijds allen in Nederlandse overheidsdienst waren met hun gezinnen naar Nederland geëvacueerd om hun veiligheid te garanderen. Tijdens deze dekoloniale fase werden ook de ouders van kunstenaar Monique Verhoeckx gerepatrieerd vanuit Biak.

Mij blijft het knagen in mijn ziel en hart, hebben we in de afgelopen decennia geleerd van alles wat er mis ging met de opvang van onder de verantwoording van de Nederlandse Staat vallende gezinnen of in het geval van de eerdere tentoonstelling door ons geadopteerde kinderen van buiten de EU.
In ons land waar hordes mensen hun geld verdienen met onderzoek en advies, vraag ik me af hebben we die ervaringen geanalyseerd? Is er gereflecteerd? Geleerd? Zijn we als samenleving nu wel in staat om op een goede en respectvolle manier met repatriëring van gezinnen die voor ons werkten, en daardoor niet langer veilig zijn in eigen land, of met adoptie moeten omgaan?

Nemen we onze verantwoordelijkheid? Transnationaal adopteren is na het vernietigend onderzoek slechts een jaar stopgezet maar onder druk weer toegestaan vanaf dit jaar, wat zegt dat over onze overheid? Met Ter Apel op mijn netvlies garanderen we gezinnen die onder de Nederlandse Staat verantwoording vielen, hier voor hun veiligheid naartoe gebracht zijnbestaansrecht? Zorgen we dat ze een menswaardig bestaan binnen de geldende kaders van onze samenleving hier in Nederland krijgen?

Wat zijn de thema’s van de toekomst, hoe ziet onze samenleving er uit, waar schrijf ik over tien – twintig jaar vanaf nu?

T/m 11 maart j.l.

Gallerywm.com/WP/monique-verhoeckx-biak-story-10-02-11-03-2023/

Rozenstraat – a rose is a rose is a rose
Rozenstraat 59
1016 NN Amsterdam
W: https://www.rozenstraat.com/

Galerie WM
Elandsgracht 35-BG
1016 TN Amsterdam
W: https://gallerywm.com/WP/

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*