Standplaats Taiwan: musea Taipei

JUT Art Museum, Kawita Vatanajyankur: Scale II (links) & Dye (rechts)

De meeste musea (en de grootste kunstgemeenschap) in Taiwan is in Taipei. Taipei een vallei in het noorden, is de hoofdstad van Taiwan, met een populatie van 7 miljoen (waarvan 2,5 miljoen in de kern Taipei City) is het de grootste stad. Oorspronkelijk bevolkt door Ketagalan en sinds de achttiende eeuw kwamen er immigranten uit China (Hoklo, Hakka, Waishengren) Japan, na WOII wederom China (Han) en sinds deze eeuw ook werk-immigranten uit o.a. Filipijnen, Indonesië en Maleisië. Ook hier weer veel Tech en elektronische industrie, toerisme (het is nr. 15 op de lijst van meest bezochte steden) en de belangrijkste stad als het gaat om kunst en cultuur en de infrastructuur daaromheen.

Er zijn musea door de overheid opgezet; door en bij universiteiten; en particuliere musea (zoals Voorlinden) opgericht door filantropen/verzamelaars. Er is te veel om te zien en mensen om te ontmoeten in mijn eerste kennismakingsbezoek aan Taiwan. Omdat ik totaal nieuw begon ik (zoals trouwe lezers al wel gemerkt hebben) ‘als droge spons’ met uitnodigingen van kunstenaars, curatoren, en directeuren van musea, project ruimtes en galeries die ik krijg naar aanleiding van de NEXUS tentoonstelling in MoCA Taipei aan te nemen. De gevulde spons ga ik straks als ik weer in Amsterdam ben langzaam uitknijpen en alle informatie die ik maar ongefilterd opgezogen heb echt verwerken.

HONG-GAH MUSEUM
Ik bezoek het Hong-gah Museum een particulier museum en ontmoet directeur Yeh Chia-jung (Zoe) die daar sinds 2016 de scepter zwaait. Ze begroet me in het Nederlands, in 2007 zat ze in het uitwisselingsprogramma met de Universiteit van Tilburg. Hong-gah is opgericht door Andrew Chew die word gezien als de godfather van de IT industrie in Taiwan. Hij richtte in 1969 het eerste micro-elektronica/halfgeleider bedrijf UNITRON (Universal Electronics) op. Midden jaren tachtig begon hij kunst te verzamelen. Zoals de meeste verzamelaars hier eerst inktschilderijen en kalligrafie en vanaf de jaren negentig hedendaagse kunst. Gepensioneerd heeft hij zich als filantroop volledig op de kunst en cultuur (muziek en kunst) gestort maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan, technologie blijft een passie en speelt ook een rol in wat hij doet in de kunst. Hong-gah organiseert ook sinds 2008 ieder jaar de Taiwan International Video Art Exhibition, via een open call. De deadline 2023 was 30 april maar voor video kunstenaars in NL let dus op voor volgend jaar, hier de afgelopen call om een idee te krijgen! https://www.twvideoart.org/tiva_23/en/open-call/

Andrew Chew, oprichter en Lin Chi-yang, voorzitter NCAF Foto: ©Hong-gah Museum / Anpis Foto

Lin Yiwen & Liu Naiting ©Hong-gah Museum / Anpis Foto

In het museum zag ik (onder andere) ‘Taipei Generation Live: 2023, The Archipelago Hashed’, van curator Zhang You-Sheng met werk van kunstenaars Lin Yiwen en Liu Naiting, geïnspireerd op een antiek stuk Miao textiel (manuele ambacht) uit de collectie met een abstract motief, maakten ze een nieuw werk. In blockchain wordt er veel gewerkt met lijnen en vierkanten, maar dat is dus, getuige het antiek stuk textiel, niet nieuw. In het proces van codering ontdekten de kunstenaars dat het materiaal en techniek die helemaal niet te kopiëren is maar het nieuwe resultaat was wel weer uniek binnen de digitale codering. Voor nu moet ik zeggen dat ik de textiel die ik zie toch vele malen interessanter is en het me meer zegt dan het resultaat van de codering. Fascinerend, textiel, weven is eigenlijk ‘een algoritme’ in zichzelf denk ik als ik er zo naar kijk, heel mathematisch, eeuwen oud blijft de weeftechniek (algoritme) wat het is prachtig uitontwikkeld, en het is de nieuwe technologie die innoveert door de samenwerking met het oorspronkelijke textiel. Super interessant om te zien waar AI en codering en toe leiden en daar uitleg over te krijgen maar de techniek helemaal snappen doe ik niet.

Geïnteresseerde kunstenaars kunnen beter de volledige goede (in plaats van dat ik er een slag naar sla) uitleg over hoe het duo aan het werk ging en ook over de andere werken en die zin in deze tentoonstelling hier lezen: https://www.volumedao.xyz/

JUT ART MUSEUM
Verzamelaar Aaron Lee is de VP van JUT Group een constructiebedrijf opgezet door zijn vader. Hij is ook de oprichter van JUT Art Foundation en JUT Art Museum.
JUT wil een katalysator zijn, een denktank en platform waar verbeelding, creativiteit en ideeën ondersteund en ontwikkeld worden op het gebied van esthetiek, grootstedelijke architectuur waar de mens en goede leefomgeving centraal staat, landschap (sociaal) ontwerp, en hedendaagse kunst met de blik op een humanistische toekomst. Het lijkt organisch en passend in de Taoïstisch spiritualiteit. Tijdens een lunch met Lee is hij overigens de eerste om eerlijk hardop te zeggen dat binnen het moederbedrijf er natuurlijk ook gewoon geld verdiend moet worden. Tja, dat is wel de realiteit want eerlijk is eerlijk, met de omzet van mijn eenmans bedrijfje zit een toekomst als filantroop er niet echt in nee, lol. Meer over het museum en de visie op de website!

Het museum op de eerste twee verdiepingen van het hoofdkantoor en de omliggende tuin/buitenruimtes van de gebouwen waar buitenwerken staan (deels permanent) is prettig. Lage plafonds want kantoorpand beperkt keuze maar het museum is prettig voor een bezoek om in een of twee uur kunst te zien, ideaal als je kort in de stad bent, en/of niet overweldigd wil worden door een imposant gebouw met meerdere tentoonstellingen over verschillende zalen waar een hele dag nog te kort is om alles te zien. Ik ben enthousiast het werk van Kawita Vatanajyankur te zien, ik ben al jaren een fan! Vatanajyankur maakt werk in het genre waarin veel gevestigde performance art kunstenaars, grote namen, haar voorgingen, Ana Mendieta, Abramovitz, Melati Suryadarmo (in 2021 nog in Bonnefanten). In haar performances (video’s van performances) zoekt ook Vatanajyankur de grenzen van de fysiek en uithoudingsvermogen op. Visueel zuigt het je aandacht, eigenlijk zoals reclames dat doen, esthetisch glamoureus. De handelingen die je haar ziet doen fascineren en houden je aandacht. Repeterende handelingen waar het fysieke lijf een houdbaarheid krijgt en daarmee een inwisselbaar object wordt, een ontzield mensenlijf machine wordt. Uithoudingsvermogen ook van de bezoeker hoe lang blijven we stille getuigen, kijken we weg van wat we eigenlijk in ons hart wel weten dat het ethisch niet ok is, als het in ons voordeel is? Het werk is een aanklacht tegen de exploitatie en slechte werkomstandigheden van arbeiders in de mode, textiel en voeding industrie. Meer universeel stelt Vatanajyankur de vraag wat überhaupt belangrijk is in het leven en waar we onze grenzen leggen. Een vraag die ze zich stelt sinds haar vader, een bekende succesvolle CEO en creatief directeur van een productiebedrijf, te vroeg overleed aan de gevolgen van werk burn-out en stress. https://www.kawitav.com

KUANDU MUSEUM (KdMoFA)
Kuanda Museum is het eerste museum op een universiteitscampus in Taiwan. Het is onderdeel van de Taipei National University of the Arts (TNUA), de gebouwen verspreid tussen het groen op een berghelling bij Guandu (soms zie ik het met een K soms met een G, ik doe maar wat ze hier doen, het museum doet het met een K maar de metrostop is met en G…). Het is even lopen maar aangekomen bij het museum heb je een schitterend uitzicht op Taipei stad en aan de andere kant over de vlakte richting de zee (Tamsui). Ik zie er een retrospectief van (drijf)houden sculpturen van Iming Mavaliw (Pinuyumayan/Puyuma).

The Melanesian proverb says, “The place where the umbilical cord is cut is called home. However, Imin, born on the mountainside of Katratripul, says, “The mountain I see is no longer in its primitive state. I see a mountain that has been cut. The mountain I behold was once in another state. The mountain I behold now is like how it is.”

Hij maakte eerst meer abstract werken maar na Typhoon Morakot in 2009 en de impact die dat had op de natuur en de oorspronkelijke bevolking die daar wonen en werken, werd het werk meer narratief om meer aandacht te genereren voor de achtergestelde situatie van de oorspronkelijke bevolking wereldwijd en waar hij zich afzet tegen ‘stedelijke beschaving’ en de impact van transnationaal kapitalisme.

Het was in dit museum waar ik de tentoonstelling ‘Dreams of a Headless Ghost’ zag van Liang Ting-Yu waar ik al eerder over schreef. Liang werkt al sinds 2017 aan het ‘Beheaded Stream Art Project’ waar hij onderzoek doet in het grensgebied tussen de vlaktes waar kolonisten (Europa, Hakka, Hokkien, Japan en Han) zich vestigden en de berggordel in het noorden waar de oorspronkelijke bevolking zich terugtrok.

Voor wie geïnteresseerd is, Taiwan heeft een website met een database met kunstenaars die uit de groepen van oorspronkelijke bewoners komen en werken in verschillende disciplines (daar staat Mavaliw dan wel weer niet in): http://www.pulima.com.tw/PulimaENG/index.aspx

TAIPEI FINE ARTS MUSEUM (TFAM)
Taipei Fine Arts Museum is zeg maar het Stedelijk Museum Amsterdam van Taiwan. Naast vele tentoonstellingen organiseren ze de Taipei Award, een jaarlijkse prijs, en ook het Taiwanese Paviljoen in de Venetië Biënnale. Er zijn verschillende wisselende tentoonstellingen met lokale en internationale kunstenaars en ook werken in de buitenruimte rond het museum.

Er zijn zes tentoonstellingen als ik het bezoek en ik neem de dag en zie ze allemaal sommige ren ik meer doorheen. Wat er voor me uitsprong is een retrospectief van René Burri met uitgebreid aandacht voor zijn werken gemaakt in Cuba, tof om het Caribisch gebied ook hier vertegenwoordigd te zien!

Maar het is Kao Chung-Li die me daar de hele dag houdt, een hoogtepunt in mijn eerste trip in Taiwan: ‘Re-present: Het leven bepaalt het bewustzijn’

Marx en Engels betoogden: “[…] Mensen die hun materiële productie en hun materiële transacties ontwikkelen, veranderen ook hun denken en de producten van hun denken met de actualiteiten van hun leven; “en daarom is het niet het bewustzijn dat het leven bepaalt, maar het leven bepaalt het bewustzijn.”

De tentoonstelling is een retrospectief van Li met werken uit de afgelopen 40 jaar en nieuwe werken speciaal voor deze tentoonstelling. Hij werkt met fotografie, film, animatie, mechanische installaties, audio –visueel, het is geniaal. Wat een feest om tijd door te brengen met al die werken die hij uitvond, ontwikkelde en produceerde. Waar hij het industriële tijdperk, de geschiedenis van productiviteit in relatie met de mens en technologie en media kritisch onderzoekt. Je raakt niet uitgekeken op zijn ‘machines’ en hoe het gemaakt is en niet uitgedacht over wat het zegt: Whaaaoooo so good!!

Cinema in Suitcase, 2006-2015.

Data Cowboy / Loin de L’Ukraine, 2023.

Mary Had a Little Lamb, 2023.

HONG-GAH MUSEUM
11F, No 166, Daye Road, Beitou District
Taipei City 11268
T: +886 2 2894 2272

JUT ART MUSEUM
No.178, Sec. 3, Civic Blvd., Da’an Dist.,
Taipei City
http://jam.jutfoundation.org.tw/en/

KUANDU MUSEUM OF FINE ARTS
No. 1 Xueyuan Rd, Beitou District, Taipei City 112, Taiwan
T: +886 2 2896 1000
https://kdmofa.tnua.edu.tw/en/mod/exhibition/index.php

TAIPEI FINE ARTS MUSEUM (TFAM)
No.181, Sec. 3, Zhongshan N. Rd., Zhongshan Dist.,
Taipei City 10461,
T: +886 2 25957656
https://www.tfam.museum/index.aspx?ddlLang=en-us