KOREA. Poort naar een rijk verleden

Korea, poort naar een rijk verleden

    Korea tentoonstelling ingang met werk van Yee Sookyun

Korea is HOT internationaal, zo hot dat heeft een naam kreeg: K-WAVE.

K-POP met aan kop de groep BTS die internationaal arena’s vult met duizenden fans en wier leden op stap gaan met de Koreaanse president en toespraken geven voor de Verenigde Naties.

K-FILM met successen van regisseurs Park Chan Wook als Handmaiden en Decision to Leave (beste regie in Cannes in 2022) en Bong Joon-ho en zijn Oscar winnende film Parasite.

K-DRAMA met afgelopen jaar de superhit Squid Game, de meeste bekeken serie wereldwijd.

K-LITERATUUR iedere zichzelf serieus nemende lezer in Nederland heeft De Vegetarier van Han Kang op de boekenplank staan en na het artikel in Trouw over vertaler Mattho Mandersloot waarschijnlijk velen van hen ook Geboren in 1982 van Cho Nam Joo en Liefde in de grote stad van Sang Young Park.

De afgelopen twee jaar waar ik tijd te over had omdat ik nauwelijks ergens heen kon om kunst en cultuur te zien, en ik nadacht over een nieuwe uitdaging, vroeg ik me af maar what about K-ARTS in Nederland?

Zo passeerden de afgelopen twee jaar in Trendbeheer Koreaanse keramiek in het Rijksmuseum, Kimchi en Chips die ik zag in Duitsland en eerder al in Enschede (2011) en STRP Eindhoven (2015) te zien waren, en dit jaar bij STRP Ayoung Kim en kunstenaar onderzoeker Soyo Lee. Bij het CinemAsia Festival zijn er ieder jaar arthouse films ook uit Korea te zien en werk in Plein Theater en Bradwolff van kunstenaar Jaehun Park die zijn vrouw, gescout door de game industrie hier, volgde naar Nederland. De rijksakademie ontvangt al veelbelovende jonge kunstenaars uit Korea sinds 2006. Ik zag een intrigerend werk van 2019 alumni Mire Lee (die sinds 2019 pendelt tussen Amsterdam en Seoul) in het Hem. Dongwan Kam (ook gezien in Van Abbemuseum) en Sungeun Lee residents uit Korea bij de open ateliers (zie rapportages). Daar liep ik dit jaar ook kunstenaar Tiong Ang tegen het lijf die vertelde dat hij na 2 jaar eindelijk met zijn performancegroep naar Boedapest kan gaan om het Second Hand project uit te voeren. Ang werkt al een aantal jaren met Heekyung Ryu en Jan Yongdeok Lim. Een week later op Art Rotterdam zag ik werk van Bin Koh in het Prospects programma van het Mondriaanfonds, een selectie van jonge starters die in de afgelopen 4 jaar een start beurs ontvingen.

Via het Mondriaanfonds krijgen kunstenaars uit het Koninkrijk ook de kans werk in Korea te vertonen en projecten te doen. Zo ging Nelson Gonzales (Aruba) in 2019 in residentie bij Youngeun Museum of Contemporary Art wat ook een solo tentoonstelling van hem presenteerde. Haco de Ridder verantwoordelijk voor de internationale betrekkingen bij het Mondriaanfonds vertelt tijdens een ontmoeting op een opening dat er voor de residentie die ze nu aanbieden bij het Museum voor Contemporary Art (MMCA) in Seoul altijd erg veel animo is bij de kunstenaars in het Koninkrijk. Geïnteresseerde kunstenaars, de aanvraag voor deze residentie is net weer open bij het Mondriaanfonds!

Koreaanse kunstenaars en professionals (of studenten in die richting) komen ook naar Nederland. In erfgoed behaalde de Koreaanse Jihyun Park in 2019 haar Masters in Heritage and Memory Studies aan de UvA met een studie over Koreaans erfgoed in het Museum voor Volkenkunde in Leiden vanuit haar Koreaans perspectief. Kunstenaar Niek Hendrix attendeert me op een groep kunstenaars bij Kunstpunt Groningen, Yang Ha, Ottokaji Iroke, Jaehuyn Kim, Sohyun Kim die afstudeerden bij het Frank Morhr Instituut. Het project van Kunstproject Groningen, Lucht in 2021 te zien door heel Groningen, miste ik helaas.

Om me te verdiepen ging ik de afgelopen twee jaar ook op zoek bij boekwinkels en online aanbieders naar boeken over hedendaagse kunst in Korea in het Nederlands wat het aantal van 0 oplevert. Ik werd door de deskundige bij een grote boekwinkel geadviseerd uit te wijken naar boeken in het Engels (meer talen spreek ik niet) waarvan een gering aantal (te tellen op 1 hand) nog te bestellen en te leveren is in Nederland blijkt als ze met een lijst aan de slag gaan.

Ian Yang verantwoordelijk voor Azië bij Dutch Culture verteld me dat Korea vanaf 2017 focus land is in het internationale culturele beleid van het Nederlands koninkrijk. Er kwamen daarmee extra budget en open calls in beide landen. Om het aantal samenwerkingen en uitwisselingen tussen Korea en Nederland te laten groeien worden die door Dutch Culture onder de aandacht gebracht bij kunst instituten. Zo vertelde Clayde Menso, de kersverse directeur van ITA, dat hij voor zijn sollicitatie de opdracht kreeg een mogelijk Brandhaard programma te maken met als focus Korea.

Hedendaagse ceramisten uit het koninkrijk zijn de afgelopen jaren wederkerig ook te zien in Korea zoals op de internationale Keramiek Biënnale (KICB) die plaatsvind in drie locaties. In 2015 ging ceramist Ellen Spijkstra (Curaçao) voor de achtste editie op uitnodiging van KIBC naar Korea om haar werk in het Gyeonggi Museum te presenteren. In 2019, toen Korea focus land was geworden, presenteerden ook Beatrijs van Rheeden (die na haar afstuderen in 1993 een residentie deed bij Spijkstra in Curacao en daar workshops in keramiek gaf aan bewoners) en Ilona Broeseliske hun werk in Korea en nog acht andere Nederlandse kunstenaars presenteerden werk in de online showroom (nog steeds te bezoeken). In 2021, de tweede termijn voor Korea focus land, was Nederland gastland in de Gyeonggi Museum locatie. Een viering van 60 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Korea en Nederland. De Europese Keramiek Werkplaats EKWC organiseerde: “A Story Beyond the Sea: The Dutch Ceramics Now” met werken van 57 Nederlandse kunstenaars (download een gratis PDF catalogus HIER).

Voor Nederlandse keramisten, de eerstvolgende Biënnale vindt plaats in 2023, wat nog steeds in de termijn valt van focus op Korea.

In Nederland heeft het zich vertaald dat we diverse tentoonstellingen met ontwerp, hedendaagse kunst en/of erfgoed uit Korea te zien krijgen. Zo komt er volgend jaar een tentoonstelling bij Marres huis voor hedendaagse cultuur in Maastricht. En nu alles weer open is er nog de hele zomer deze bijzondere tentoonstelling met keramisch erfgoed, objecten en opdrachten aan hedendaagse keramisten uit Korea in het Princessehof in Leeuwarden zien.

KOREA IN HET SPOTLICHT

Directeur van Museum JAN, Marieke Uildriks duikt in de cultuurgeschiedenis van Korea in de tentoonstelling Korea. Poort naar naar een rijk verleden.

https://www.npostart.nl/AT_300004389 [niet te embedden, red]

De tentoonstelling is zo lees ik vooraf opgedeeld in drie onderdelen ‘Schoonheid’ over het streven naar verheffing via zowel lichamelijke schoonheid als het beoefenen van de kunsten, ‘Monden om te voeden’ over de Koreaanse eetcultuur, en ‘Honderden ceremonies’ over religie en rituelen in het land.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

    Goryeo dynastie, steengoed, Caledon, 12e eeuw.

De twaalfde eeuw was het hoogtepunt van Caledon, Korea (Buan en Gangjin) stond bekend om het beste Caledon. Men maakte gebruik van veldspaatglazuur dat heeft een kleine hoeveelheid ijzeroxide. Door te bakken op een hoge temperatuur (ruim twaalfhonderd graden) kleurde het glazuur ijsvogelgroen (in Korea: Bisaek).

Het zijn Koreanen die in de 16e eeuw een methode om porselein te maken introduceren in Japan. Japan viel Korea binnen van 1592 – 1598 en deporteerde Koreaanse ambachtslieden naar Japan. Een van hen was Yi Sam-pyeong (1579-1655) ‘de vader van het Japanse Porselein’ het lukte hem dit te maken van kaolien (het materiaal wat ook te vinden is in Suriname en door Remy Jungerman gebruikt wordt in zijn werken).

KOREA. Poort naar een rijk verleden

    Maanvaas, Joseon dynastie, 18e eeuw.

Een Maanvaas werd in 2 delen gemaakt en dan “aan elkaar geplakt” die lijn in het midden kan je altijd zien.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

    Kim Hong-do, 18e eeuw.

Kim Hong-do (Tanwŏn) was lid van de Royal Academy. Hij hoort bij de eerste kunstenaars die het dagelijks leven van “gewone mensen” portretteerden, hardwerkende boeren met vaak ook luie landeigenaren, dat opgevat werd als kritiek op de hogere klasse.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

KOREA. Poort naar een rijk verleden

KOREA. Poort naar een rijk verleden

KOREA. Poort naar een rijk verleden

KOREA. Poort naar een rijk verleden

Naast de historische werken zijn er opdrachten aan kunstenaars van nu toegevoegd en zijn er voorbeelden van de invloed van het verleden in het heden, bijvoorbeeld in kleding.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

    Yee Sookyun, TW4, keramiek, lijm en bladgoud, 2019.

Bij de ingang van de tentoonstelling is het werk van Yee Sookyun te zien in de techniek Kintsugi (15e eeuw) het lijmen van scherven met lak en puur goud (poeder). Objecten uit die periode waar de techniek gebruikt werd zijn gevonden in Japan, Korea, China en Vietnam. Door de loop van de eeuwen worden er verschillende minder giftige lijmmaterialen gebruikt. Als er een grote scherf mist kan die volledig opgevuld worden met goud of een mix van goud en hars deze techniek heet Makienaoshi.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

    Juree Kim, Hwigyeong, aardewerk en water 2021.

Vergankelijkheid: het huis staat in een bak waar af en toe water bijgevuld wordt en zakt zo langzaam in elkaar en verdwijnt.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

Kyung-Jin Cho, Swing Jam

KOREA. Poort naar een rijk verleden

    Hofdanser kleed – National Gugak Centre

Een van de bekendste hofdansen, de Chunaengjeon, gaat over een nachtegaal op een lentedag. De verlengde mouwen waren bedoeld om een nachtegaal te imiteren. De Joseon dynastie periode (1392-1910) wordt als het hoogtepunt van de Koreaanse hofdans gezien.

Een nog steeds inspirerende tijd voor veel hedendaagse kunstenaars in Korea. Zo schreef de bekroonde schrijver Kyung Sook Shin het boek ‘The Court Dancer’ (Pegasus Books 2018, ISBN‎ 978-1681777870) gebaseerd op het leven van de hofdanser Yi Jin. Producer August D. (Suga van BTS) schreef de hit Daechwita gebaseerd op de traditionele ‘daechwita’ muziek die het arriveren van de koning aankondigde gedurende de Joseon dynastie. In het nummer van August D. is ook het traditionele (dubbel riet) blaas instrument ‘taepyeongso’ te horen (een soort hobo).

Ook modeontwerpers laten zich graag inspireren door de geschiedenis.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

Vertaling van traditie naar moderne tijd.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

Er zijn behoorlijk wat ruimtes vrijgemaakt in het museum. Te veel voor het aantal objecten dat uiteindelijk echt gepresenteerd wordt en er is te weinig aandacht gegaan naar het op een aansprekende manier aan te vullen. Het snijdt niet echt hout, het is fragmentarisch en oppervlakkig.

Monden om te voeden is een goed onderwerp, de keramische objecten werden daar veelvuldig voor gebruikt en eten is (net als in veel andere culturen) belangrijk. Het laat een gering aantal ceramische objecten zien maar vooral veel televisie schermen met slurpende Koreanen en twee wanden met potten met Kimchi gemaakt door een geadopteerde Koreaanse uit Friesland. Het feit dat eten voor ons geen cultuur is vertaalt zich in een slecht uitgevoerde saaie zaal over dit aspect van de cultuur. Had advies gevraagd aan iemand die de eetcultuur wel begrijpt denk ik dan.

De curator heeft gehoord over K-beauty en K-pop maar ook hier is het de klok horen luiden maar de klepel niet zien. Een ruimte ergens onder een trap waar je nagemaakte traditionele kleding kan passen en selfies kan nemen maar op een manier die niet uitnodigt. Dan een donkere ruimte met kleurige kledingstukken en meer tv-schermen met vooral veel kleur en een tv scherm met de BTS video. BTS, veel primaire kleuren en bewegend beeld er in gooien is niet wat een tentoonstelling aansprekend maakt! Zelden een dergelijk saaie zaal over beauty en kunsten gezien, gemiste kans.

De tentoonstelling wordt verder vooral opgevuld met hedendaagse kunstenaars daar kwam ik dus niet voor. Dan tot mijn steeds groter wordende ergernis een hele zaal met tv schermen waarop Koreanen gefilmd zijn die vertellen over de aangespoelde Nederlandse VOC zeeman Hamel en informatie over hem en hoe belangrijk hij is, zoveel eeuwen later kent iedereen hem? Ik krijg hier de kriebels van, wat zegt ons dat over de Koreaanse cultuur en over keramiek? Blijkbaar willen we het ook nu en hier weer vooral over onszelf hebben daarvoor hoef ik niet naar Leeuwarden af te reizen. Nederlandse zelfingenomenheid is volop aanwezig in de Randstad.

De weinige objecten die gepresenteerd worden zijn op zichzelf allemaal echt heel bijzonder maar in deze opstelling verliezen ze hun kracht. Dan vraag je wel erg veel van je bezoeker, dan moet je al een geoefende kunstprofessional zijn om het bijzondere nog te kunnen zien. Ze zijn op een saaie lukrake manier gepresenteerd die totaal niet aanspreekt en van weinig verbeelding getuigd. Is het juist niet de taak van een curator objecten in dialoog met elkaar en op een manier te presenteren dat we als bezoeker in een cultuur of tijd gezogen worden en er meer van willen weten?

Een boek met plaatjes van kunst (erfgoed) is normaal gesproken altijd minder dan wanneer je het in het echt ziet. Je moet van wel heel slechte huize komen om iets dusdanig te presenteren dat de catalogus en wat je kan vinden op het internet beter is dan de tentoonstelling waar je de objecten werkelijk laat zien.

Princessehof heeft een werkelijk prachtige collectie ceramiek, ik ben een fan. De andere zalen waar ik door heen loop zijn ook allemaal prachtig en met liefde ingericht, ik begrijp er geen jota van eigenlijk. Het is niet dat ze niet weten hoe het wel moet?

Korea komt er bekaaid vanaf en ik ben niet de enige die zich bekocht voelt. Mijn leraar Koreaans gaat met een aantal studenten ook de tentoonstelling bezoeken. Op mijn vraag wat ze er van vond zegt ze dat het eens maar nooit meer is dat ze voor zoiets naar de andere kant van Nederland vertrekt, ze gaat wel in Korea zelf naar het museum.

Docent Luk zit de helft van haar tijd in Korea en kan daar volop van de cultuur genieten, maar dat is niet voor iedereen weggelegd. In Nederland moeten we het voorlopig doen met tentoonstellingen aan de uiterste randen van Nederland. Dan moet je al echt willen, geïnteresseerd zijn, tijd en geld hebben. Een retour p/p kost ruim 50 euro, en dan sta je op een station en moet je de entree van het museum nog betalen, om naar Leeuwarden af te reizen om iets te kunnen zien over Korea.

Dat gebeurt ook niet, de dag dat ik in Leeuwarden ben kom ik welgeteld 10 bezoekers tegen en die komen zo hoor ik allemaal uit Friesland. Als je een publiek wil wat van buiten je stad komt daar te tijd en moeite voor neemt moet je zorgen dat je ook echt iets bijzonders maakt. Alleen dan krijg je goede pers of als die ook niet komen (wat in Nederland ook nog vaak gebeurt want ja waarom de Randstad verlaten) dan moet je goede lovende mond op mond reclame hebben, hier gebeurt het omgekeerde.

Je kunt je afvragen of dit de investering waard is als het doel is om een breed publiek aan te spreken en kennis te laten maken met een cultuur. Ik vraag me werkelijk af hoe gemeend dit doel dan wel is? Willen we echt dat Nederland met de Koreaanse cultuur kennismaakt en is dit hoe je je daarvoor inzet?

Ik heb Marres in Maastricht hoog zitten dus ik zal zeker de tentoonstelling die daar in de maak is gaan zien, maar ik ben hier wel echt van afgeknapt, als plan B begin ik maar vast te sparen voor een ticket naar Korea.

KOREA. Poort naar een rijk verleden

    Princesshof, Leeuwarden.

KOREA. EEN POORT NAAR EEN RIJK VERLEDEN IS NOG TE ZIEN T/M 21 AUGUSTUS, 2022.

Keramiekmuseum Princessehof
Grote Kerkstraat 9
8911 DZ Leeuwarden
T: 058 2 948 958
E: info@princessehof.nl
Open: Dinsdag t/m zondag 11.00 – 17.00 uur
Om de week is er op zondag een gratis rondleiding, van 13.30 tot 14.30 uur

KOREA KERAMIEK EN CULTUUR, CATALOGUS.

De tentoonstelling heeft een catalogus met verschillende essays en een handige overzichtelijke tijdslijn die gaat van 10e eeuw BCE, het oudste aardewerk object gevonden in Korea stamt uit die tijd, tot nu.

Taal: Nederlands / Engels
Prijs: 25 euro
https://www.waanders.nl/en/korea-keramiek-en-cultuur-ceramics-and-culture.html

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*