Voormalig Boijmans directeur Sjarel Ex over de verbouwingsperikelen

Marieke van der Lippe schreef vorige week op haar facebookpagina een verslag van een Rotterdam Late Night waarin Boijmans directeur Ina Klaassen sprak over de verbouwing voortgang van de plannen voor een verbouwing van het museum, niet voor 2030 open, en sloot af met de prachtzin:

“[…] Uit het interview bleek dat de enigen met wie geen enkele rekening wordt gehouden de bezoekers zijn, voor wie die ambities niet zo zwaar wegen, die simpelweg hun museum zo missen. Zeer pijnlijk allemaal.”

Oud directeur Sjarel Ex, hij ging vorig jaar vroegtijdig met pensioen, stuurde haar daarop een uitgebreid antwoord waarin hij in zestien ontluisterende punten verslag doet van bijna twee decenia aan contact tussen de gemeente en het museum.

Facebook.com/marieke.vanderlippe/posts/…eMl

Voor wie inmiddels niet meer op facebook zit en omdat berichten op fb niet door Google geïndexeerd worden hieronder de hele tekst:

“Beste Marieke,

Ik ben weliswaar weg uit het Boijmans en schrijf je dit briefje dus geheel op eigen titel, maar heb vanaf 2004 met de gemeente gesproken over het gebouw, over de gebreken ervan en het achterstallig onderhoud.

1. Het museum heeft vanaf 2004/2005 regelmatig bouwkundig onderzoek laten doen naar de staat van het gebouw en de externe depots van het museum. We hebben ze geteld tot 2018 stuurde het museum zo’n 250 brieven aan de huisbaas/gemeente over de zorgwekkende toestand van het gebouw. We lieten vele onafhankelijke rapporten opmaken en spanden tenslotte zelfs een kort geding aan tegen de dienst Stadsontwikkeling.
2. Saillante tussenstand, in 2010 werd berekend dat het volledige herstel inclusief asbestsanering van het gehele gebouw 60 miljoen kostte en 3-5 jaar sluiting zou vergen.
3. Het museum heeft de gemeente/huisbaas gevraagd om het gebouw te herstellen en een betere logistiek te bezorgen. Het college van B&W vond dat niet ambitieus genoeg, dat was een ‘Maas tunnel scenario’. Oftewel je krijg terug wat je had en dat vond men geen vooruitgang.
4. B&W wilden een ambitieuzer plan. Het museum koos voor renovatie van de gebouwen, een verbetering van de transportfaciliteit en een nieuwe vleugel. Kosten 150 miljoen. Stadsontwikkeling zette alvast het onderhoud van het bestaande gebouw stop waardoor het snel achteruit ging.
5. Tot december 2018, toen de gemeenteraad met 37 stemmen vóór met de renovatie en vernieuwing instemde, bleef het onduidelijk hoe verder. De gemeente maakte die maand pardoes bekend dat de sluiting geen 3-5 jaar maar 7 jaar zou duren en dat het geen 150 maar 223 miljoen ging kosten.
6. In 2018 gaf stadsontwikkeling ruiterlijk toe dat ze het onderhoud van het museum had verzaakt.
7. Bij de toekenning door de gemeenteraad deelde burgemeester Aboutaleb ons mee dat het weliswaar een mooi besluit was maar dat de uitvoering van de renovatie en vernieuwing zou worden ‘gefaseerd’. Dat wilde zeggen uitgesteld. En dat is nog steeds zo.
8. In 2019 ontplofte een van de energie-verdeel-centrales in de kelder van Boijmans, met een kabelbrand tot gevolg. Er raakte niemand gewond, we waren er op tijd bij. De brandweer onderzocht de situatie en verklaarde dat ze in het geval van een eventuele brand, het gebouw inclusief de ondergrondse depots ‘gecontroleerd’ zou laten uitbranden. Nathouden dus, zodat het asbest niet kon uitwaaieren over de stad. Op onze vraag wat er dan met de kunstcollectie zou gebeuren was het antwoord van de brandweer: dat interesseert ons niet, wij redden alleen de mensen, en nee, u mag er in zo’n geval ook niet meer in. De collectie zou dus worden opgegeven en verloren gaan.
9. Het museum zag zich daarop genoopt te ontruimen en te sluiten. Dat was half 2019. De verzameling is in vijf externe depots ondergebracht. Er is aan de gemeente gevraagd om het gebouw te splitsen waardoor bijvoorbeeld de Bodon nog voor exposities gebruikt kon worden, dat werd geweigerd. Er is gepleit voor een tijdelijk paviljoen, dat werd geweigerd. Er is geprobeerd de lege V&D op Zuid te huren of kopen. Het was bijna rond, dankzij veel particuliere giften. De gemeente/B&W deed niks en weigerde om mee te doen bij het laatste stukje.
10. In 2019 kwam d’66 alsnog tot de conclusie dat die toegekende 223 miljoen wat veel was en het bedrag voor de verbouwing werd weer met tientallen miljoenen verlaagd naar 169 miljoen.
11. De gemeente en de gemeentelijke diensten eisten als eigenaars de rol van opdrachtgever en bouwdirectie op. Omdat het een groot project is kreeg de gemeenteraad met alle 45 leden een regelmatige rapportage en werd zo opdrachtgever en het museum werd daarmee speelbal van de politiek. Er werkten intussen tientallen ambtenaren aan het ontwerp en de randvoorwaarden. Op initiatief van stadsontwikkeling en de leefbaren-fractie werd het museum in februari 2021 verboden nog contact met de architect te hebben.
12. By the way…Het Depot is intussen gebouwd door een stichting waarin mecenas, gemeente en museum overleg voerden en besluiten namen. Het museum als schrijver van het programma van eisen, en gebruiker, had voortdurend rechtstreeks contact met de architect en de andere ontwerpers. Dat werkte wel.
13. Het ‘ambitieus’ plan leek kansrijk te worden omdat een van de buren aan de Westersingel een groot terrein ter beschikking wilde stellen voor een nieuwe vleugel. Deze derde partij wachtte bijna drie jaar op verdere ontwikkelingen, en deed tenslotte een mooi erfpacht aanbod. De gemeente blies de onderhandeling op, terwijl er nog maar een miniem financieel verschil te overbruggen was..
14. De wereld veranderde tijdens Corona en ook daarna. De gemeente stelde uit en stelde uit en inmiddels is het vastgestelde bedrag zelfs niet meer genoeg voor een eenvoudige renovatie.
15. De stand nu: er is geen vastgesteld ontwerp, de ambtenaren zijn het onderling niet eens. De welstandscommissie en het museum zijn niet blij met het schetsontwerp. Het museum is uit het ontwerpproces geweerd. De grootste overschrijding zit in de kosten van de gemeentelijke diensten Stadsontwikkeling en Onderwijs/Cultuur die zelf (uurtje/factuurtje) op het project hebben gedeclareerd.
16. In april 2023 maakt de gemeente bekend dat er weer wat jaartjes bij gaan komen en dat het project tot nader order is uitgesteld…

Geen fraaie synopsis….

Je zou je bijna gaan afvragen, na de uitverkoop van het Wereldmuseum de sluiting van het Historisch Museum,en deze janboel in het door de gemeente geleide project Boijmans Van Beuningen, wil de gemeente Rotterdam eigenlijk wel musea in de stad?

Hartelijke groet en succes
Sjarel”

(foto openingspagina is een werk van Folkert de Jong dat u zag in de Boijmanstentoonstelling Dark, 2006 alweer).