Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Ik merk dat als het gaat over connecties maken, Taiwan net het Caribisch gebied is. Als je één iemand kent dan gaat het vanzelf, men kent elkaar en het doen van introducties is natuurlijk en genereus. Zo introduceert Takamori Nobuo, de onderzoeker en curator die met mij in gesprek ging in het museum over NEXUS me aan kunstenaars in Tainan. Kunstenaar Chen Anli vertelt over mij aan docent Wu Pei-Shan (faculteit toegepaste kunsten/textiel) die me vervolgens uitnodigt om een aantal dagen naar de ‘Tainan National University for the Arts’ te komen. Dit alles gaat met een gemak en flexibiliteit die ik ken uit het Caribisch gebied, onmogelijk is in Nederland, maar hier in Taiwan ook werkt. Ik trein naar Tainan/Chiayi. De universiteitscampus is buiten de stad, we gaan via kronkelwegen in een dikke deken van groen de bergen in. Het is het district in Taiwan waar nog steeds de in 1624 door Nederland vanuit India meegebrachte mango’s verbouwd worden. Ik krijg een hele zak van Wu Pei-shan mee naar mijn kamer, yum!

Ik loop mee met de kritieken/beoordelingen van de tentoonstelling met eindexamenwerken verspreid over drie verschillende projectruimtes in Tainan City. Het verschil in werken is, niet veel anders dan bij de Rietveld bijvoorbeeld, groot qua media, technieken, experiment, kwaliteit. De afgelopen ongeveer 5 jaar is er meer aandacht voor materiaal en technieken gebruikt door de verschillende oorspronkelijke bevolkingsgroepen hier in Taiwan. Deels ingegeven door de politiek die een eigen identiteit zoekt die duidelijke verschillen laat zien met China. Maar die interesse in oude technieken, materiaal en gebruiken en dit vertalen naar hedendaagse kunstwerken zie je ook in Europa en het Caribisch gebied, het is ook de tijdsgeest wereldwijd, en onmiddellijk maak ik allerlei connecties. Wat me verder ook opvalt is dat veel BA studenten als ik vraag naar wat het startpunt is van hun werk, familie en de relatie met ouders of grootouders noemen. Familie relaties zijn binnen de cultuur in Taiwan super sterk en ouders zijn bepalend voor wat je doet (ook al heb je je eigen gezin, volwassen kinderen en ben je 50), iets waar deze jonge studenten mee worstelen. Er is wat dat betreft een enorm verschil met de cultuur in Europa (overigens binnen Europa ook niet allemaal hetzelfde). Gemeenschap versus individualisme, iedereen jong en oud gaat hierover met me in gesprek en veel gesprekken gaan over die verschillen en wat de juiste balans zou kunnen zijn.

Mizuiro Workshop: www.mizuiroart.com
Aglow Art Space: www.wsa.com.tw
Sixpense Gallery: www.sixpencegallery.com/

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Graduation exhibition met rechts Wu Pei-Shan en tweede van rechts Chen Anli.

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

In mijn programma zijn er ook presentaties en gesprekken met BA en MA studenten bij toegepaste kunsten en fine arts, over het Caribisch gebied (Entangled Species) en de kunstenaars/werken die ik presenteer in NEXUS bij MoCA Taipei. Zeker na de pandemie is de behoefte aan internationale ontmoetingen die een aantal jaren volledig stil lagen groot, zo ook hier bij de docenten en bij de studenten. De universiteit nodigt normaal gesproken regelmatig internationale gasten (kunstenaars, academici, curatoren, critici, enz.) uit naar de campus. De docenten spreken allemaal Engels, de MA studenten worden geacht dit ook te doen (niet iedereen durft), en bij alle activiteiten met BA studenten is er iemand die vertaalt (in mijn geval Anli). De interesse over Nederland, de geschiedenis en het Caribisch gebied aan de andere kant van de wereld waar ze ineens toch allerlei connecties en overeenkomsten mee beginnen te zien is oprecht en de gesprekken zijn ook voor mij interessant en leerzaam want ik leer weer veel over Taiwan, de kunst en de cultuur.

TNNUA: www.tnnua.edu.tw/index.php?Lang=en

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

In het programma is verder ook ruimte gemaakt voor bezoeken aan instellingen en gesprekken met kunstprofessionals in en buiten de campus (over de kunstenaars een volgend artikel).

Ik wordt uitgenodigd door Chen Yen-yi en Huang Yi-Min de oprichters van Absolute Art Space, een projectruimte van drie verdiepingen, met een internationale residentieplek (vanwege de pandemie pas weer in gebruik vanaf 2024). Ze halen me op met de auto bij de campus en we gaan een hele dag op stap samen met Xu Yuanda, kunsthistoricus en curator die ook op TNNUA doceert en in Amerika promoveerde en waar nodig vertaalt en meer gedetailleerd uitleg geeft. Taiwan heeft een enigszins vergelijkbaar subsidiesysteem met Nederland, instellingen als musea, projectruimtes en residenties krijgen basisfinanciering vanuit het Ministerie van Cultuur er zijn ook projectsubsidies voor kunstenaars en beschouwers. Net als bij ons is daarnaast ook hier andere financiering, privaat, banken, sponsors, etc. Absolute Art Space krijgt een kleine basissubsidie vanuit het Ministerie van Cultuur voor personele kosten. De ruimte bestaat dit jaar tien jaar. Er zijn solo- en groeps-toonstellingen op de begane grond. Op de tweede verdieping doen ze workshops en lezingen. Ze werken met zowel lokale Taiwanese als internationale kunstenaars met extra aandacht om die ook te verbinden met elkaar, dat kan door kunstenaars met vergelijkbare praktijken met elkaar in gesprek te laten gaan in openbare activiteiten of kunstenaars samen een project te laten uitvoeren. Op het moment is er een soloproject ‘A Practice of Silence’ van Huang I-Hsiang (Taiwan).

Absolute Art Space: https://absoluteartspace.wixsite.com/absolute-art-space

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Tijdens de kolonisatie van Taiwan startten de Nederlanders suikerrietplantages in Tainan, een industrie die tot de jaren negentig doorging. Ook hier zie ik de oude suikerfabrieken en terreinen, die worden omgebouwd tot plekken voor cultuur. Parken met publieke sculpturen en oude gebouwen nu in gebruik als studio’s voor lokale kunstenaars, presentatie plekken, en ook internationale residenties die net als Treasure Hill Artist Village waar ik zit gefinancierd worden door de staat en allemaal met elkaar verbonden zijn. In Tainan zijn er momenteel twee ook open voor internationale kunstenaars die zo hoor ik voor 2024 extra aandacht hebben voor kunstenaars uit Nederland die werk doen in het dekoloniale discours, voor geïnteresseerde kunstenaars:

Siao-Long Cultural Park: https://soulangh.tnc.gov.tw/
Tsung-Yeh Arts and Cultural Center: https://tyart.tnc.gov.tw/en/

De open call 2024 komt eraan en om een idee te krijgen, dit was de informatie voor de open call voor 2023: https://artres.moc.gov.tw/en/calls/content/8aa8e6847ed381cd0181cd3d5a9000f0
NB: Als je doorklikt op open calls zijn er op het moment twee open in Taiwan: in Taipei (waar ik zit, deadline 30 juni) en in Kaohisung (deadline 31 mei).

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Tainan heeft ook een museum (2 gebouwen) voor moderne en hedendaagse kunst. In het Tainan Art Museum, building 1 is Power!Concrete!, te zien van Takamori Nobuo. In Taiwan is hij (o.a.), de expert in het Caribisch gebied, hij deed er in 2019 onderzoek en maakte voor het Hong-Gha Museum in Taipei de groepstentoonstellingen ‘The Oceans and the Interpreters’ waar hij in 2021 video werk vertoonde van Deborah Jack (St. Maarten) en in 2022 een installatie door Tirzo Martha (Curaçao). Nobuo zo leer ik is nog reislustiger dan ik, hij doet al onderzoek over de hele wereld sinds hij naar de universiteit ging als docent. Hij houdt ook van nieuwe en ongebruikelijke connecties te maken. Zo liet ik me vertellen dat hij toen hij twintig was, onderzoek ging doen in Cuba wat in Taiwan wel erg ongebruikelijk was. Ik ben blij dat ik meer over ‘zijn Taiwan’ kan leren. Power!Concrete!, is een vervolg op de tentoonstelling ‘Everyday Life and Landscapes of the Island: Betel Nuts, Bananas, Sugar Cane, and Palms’, uit 2020 waar ze het concept van landschap in de kunstgeschiedenis van Taiwan probeerden te reconstrueren door middel van lokale landbouwgewassen. ‘Power!Concrete! Let’s Build the Island’s Modern Dream!’, gaat over de industriële transformatie op het eiland en de impact ervan op de levensstijl en artistieke creativiteit van Taiwan. Over twee jaar sluiten ze de geschiedenis van Taiwan af met een derde tentoonstelling (titel/focus nog onbekend). De industriële ontwikkeling van Taiwan begon tijdens de Japanse kolonisatie via tien grote bouwprojecten en infrastructuur van wegen en hogesnelheidstreinen door het destijds zwakke economische land na WOII, tot de ontwikkeling van de high-tech industrie in de afgelopen jaren waar het wereldleider semi-conductoren werd en een van de vier Aziatische Tijgers. In de werken zie je hoe dit het land hervormde, de leefstijl en het landschap/de natuur beïnvloedde, en ook hoe men naar het land kijkt nu, maar ook in herinneringen. De werken reflecteren wat ik zie als ik in de trein of bovengrondse metro uit het raam naar het landschap of een stad kijk. Het nadeel van een razendsnelle economische groei is dat er direct en veel gebouwd moet worden fabrieken, loodsen en ook woningen voor meer en meer arbeiders. Er is geen tijd om een langetermijnvisie te ontwikkelen over ‘urban landscaping’ en dat zie je terug, overal eigenlijk. Goedkoop maar vooral heel snel, veel blokken beton, geen tijd voor esthetiek ‘franje’ kost tijd en die is er niet. Wat je ziet als je Taiwan bezoekt is echt waar deze tentoonstelling over gaat, bij vlagen en in bepaalde gebieden (nu beschermd) waanzinnig prachtige unieke authentieke natuur en daarnaast de ruimte voor werken en wonen van de bevolking, enorme constructies van blokken beton zonder enige esthetische verbeelding. Maar die snelheid heeft wel gemaakt dat Taiwan in een record tempo in de afgelopen 40 jaar een democratie optuigde en het land economisch van een van de armste landen naar het niveau van Nederland bracht.

Deze tentoonstelling wil geen opinie geven over wat goed of slecht is maar de bezoeker een spiegel voorhouden over wat er zich de afgelopen decennia heeft voltrokken en na te denken over hoe nu verder. Hoe langer ik hier ben hoe meer ik de gelijkenissen zie. Hoewel economisch sterk zijn we klein, niet zelfvoorzienend, en dus ook kwetsbaar als landen. We bestaan vanwege handel en onderhandelen, beide landen proberen zich staande te houden en te laveren tussen de wensen en eisen van de grote machthebbers China, Amerika en Rusland. Soms door ons stil en gedekt te houden, of eindeloos te discussiëren, en scenario analyses te maken en door te rekenen op zoek naar alternatieven en compromissen. Het grote verschil is dat Taiwan nog een sociaal maatschappelijk beleid voert waar mensen en gemeenschap belangrijk zijn (belangrijker dan kapitalisme) want dat zit in hun cultuur, in hun DNA. Het doet denken aan Nederland wat de wat oudere lezers nog uit eind 20e eeuw kennen: toegankelijk en betaalbaar, snel en stipt openbaar vervoer, voldoende en kwalitatief hoge gezondheidszorg en educatie voor iedereen, en zorg voor ouderen, dingen die wij kwijtgeraakt zijn door te verschuiven van gemeenschap naar individualisme en van een socialistisch naar een kapitalistisch economisch systeem. Het laat mij in ieder geval wel ook weer nadenken over onze (nog lopende) Rutte jaren van afbraak van sociale systemen, quick fix, en het ontbreken van een langetermijnvisie. Kleine landen, ook al zijn we beide economisch sterk, en hebben we iets (chips en de machines om ze te produceren), wat de grootmachten nodig hebben, kunnen hooguit mee bewegen in de hoop dat we daarmee ons bestaansrecht behouden. Lees meer over de tentoonstelling in building 1, scrol steeds door voor de Engelse vertaling per paragraaf: www.tnam.museum/exhibition/detail/384

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Ik bekeek ook building 2 een enorm nieuw gebouw, een variant in Azië van een museum zoals we die in Europa kennen, alle aandacht naar het maken van een imposant gebouw en architectuur zonder verder stil te staan bij de functie van het gebouw. De helft van Building 2 is een enorme ‘loze ruimte’ met roltrappen en een lift (ik wil niet weten wat de kosten van het gebruik van de airconditioning zijn om dit alles koel te houden!). Zoals bij ons meestal gebeurt bij dit soort prestige projecten is daarna het geld op en niemand die aan inhoud denkt. Dat lijkt hier ook zo te zijn, het kan toeval zijn maar als ik in die enorme lege ruimte naar ‘de hemel opstijg’ zijn de meeste van de kleine ruimtes die daar gemaakt zijn om kunst in te presenteren ‘tijdelijk gesloten’.

Tainan Art Museum: www.tnam.museum/

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Standplaats Taiwan: Tainan, deel 1

Opvallend in Tawain is de leeftijd van het publiek in kunst en cultuur instellingen en activiteiten. Anders dan in Europa waar we worstelen om jonge en nieuwe publieksgroepen te bereiken is dat hier de grootste groep onder de bezoekers. Ik ben verbijsterd door de enorme aantallen scholieren, jonge bezoekers, koppeltjes met en zonder kinderen die ik overal zie. Het lijkt de moeite waard om te onderzoeken wat ze hier doen om deze groepen te bereiken en hoe we dit wellicht kunnen vertalen naar onze context. Zo kom ik erachter dat nummer 1 voor ‘dating’ in Taiwan is om samen naar een kunst en cultuur instelling of activiteit toe te gaan.

TAINAN
Tainan is de oudste stad in het Zuid-Westen van Taiwan en ook bekend als ‘de hoofdstad’. De oorspronkelijke Austronesische bevolking in Tainan is Siraya (Soelangh, Mattauw en Baccloangh) tegenwoordig wonen er ook Sinkan (Sakam). Het was hier in Tainan (destijds Tayouan) waar in 1624 de Nederlanders aankwamen en het eiland koloniseerden en daar Fort Zeelandia bouwden (anno 2023 is het behalve een paar stenen, in de stad op een ander plek te zien als een muurtje, volledig verdwenen). De Nederlanders begonnen (ook hier) plantages en introduceerden er nieuwe gewassen die we van andere locaties meebrachten, een speciaal soort suikerriet (uit Indonesië), de aardappel (uit Zuid Amerika), mango (uit India) e.a. In 1662 werden we na 38 jaar kolonisatie verslagen door Koxinga (Ming Dynastie). Deze fascinerende geschiedenis wordt goed en leesbaar beschreven in het boek ‘Lost Colony, the Untold Story of China’s First Great Victory over the West’ van historiducs Tonio Andrade, Princeton University, 2008, ASIN B005N8U7A2 (de Nederlandse vertaling is soms 2e hands nog te krijgen).

Nobuo introduceerde me bij onderzoeker en historicus Yingtai Lai, een van de vijf onderzoekers op het eiland gespecialiseerd in de geschiedenis van Taiwan in de 17e eeuw. Lai laat me foto’s van VOC verslagen zien, in voor mij praktisch onleesbaar oud Nederlands, die de strijd om ‘de wilden’ onder controle te krijgen beschrijven. De Nederlandse VOC verslagen zijn de oudste eerste bronnen die documenteerden en archiveerden dat er hier Austronesische bevolking leefde. Er zijn geen betrouwbare statistieken maar Lai zegt dat er ongeveer 100.000 Austronesische bewoners waren, 3000 tot later 30.000 bewoners uit China en 200 tot 1500 Nederlanders inclusief tot slaaf gemaakten die meegebracht waren. Anders dan in het Caribisch gebied werd de oorspronkelijke bevolking hier meer onderworpen door de verschillende groepen tegen elkaar uit te spelen en te manipuleren dan dat er een enorm bloedbad aangericht werd. Niet gezegd dat die er niet waren maar vanwege de vele verschillende bevolkingsgroepen in Taiwan was manipulatie vaak efficiënt en succesvol, zo hoor ik van Lai.
De plantage arbeiders die de Nederlanders in de 17e eeuw naar Taiwan haalde uit Zuid China waren Hakka en Hokla (of Hokkien) bevolking vertelt hij. Hakka en Hokla (Hokkien) bevolking werden 200 jaar later ook vanuit China naar het Caribisch gebied gebracht om daar na de afschaffing van de slavernij op de plantages te werken. In de 20e eeuw na de val van het keizerrijk en de oprichting van de Republiek China werden vanaf dat moment alle verschillende bevolkingsgroepen (en dat waren er ontzettend veel zo leer ik met eigen talen, cultuur, enz.), in de vanaf dat moment Republiek China door de machtshebbers tot nog maar een bevolkingsgroep gebombardeerd die de naam Han kreeg. Die term ‘Han’ zie ik veel terug in artikelen en op het internet, ook als het gaat over eerdere eeuwen, maar die term/bevolkingsgroep bestond dus helemaal niet voor de 20e eeuw krijg ik uitgelegd door onderzoeker Lai.

Tegenwoordig wonen er 2 miljoen mensen in Tainan. Het is een high-tech hub (o.a. TSMC), heeft agrarische industrie (o.a. oesters en mango) en toerisme, vooral vanwege de vele vaak Taoistische tempels. Net als overal is de eetcultuur in alle hoeken en gaten zichtbaar en ik moet runder soep, hotpot en zoete tofu eten anders ben ik niet in Tainan geweest krijg ik te horen. Je hoort mij niet klagen, ik eet er lustig op los… De internationale, ook in Nederland, bekende en geliefde ‘Bubble tea’ een combinatie van thee, melk en taaie lekkere bolletjes van tapioca of fruitgelei, is een uitvinding gedaan in de jaren tachtig in Tainan! Die is overigens goedkoop hier en veeeeel lekkerder dan wat wij hebben in Nederland!

DANK:
Takamori Nobuo, Wu Pei-Shan/TNNUA, Chen Yenyi, Huang Yimin / Absolute Art Space, en daaruit voorvloeiende andere connecties (zie boven en volgend artikel).

Mijn verblijf in Taiwan is op uitnodiging van en mede mogelijk gemaakt door The Department of Cultural Affairs, Taipei City Government, en het MoCA Taipei. Met dank aan Yen Chi-ping (Deputy Directeur Nationaal Theater Taichung) voor het maken van de connectie met MoCa Taipei’s directeur Loh Li-chen. Mijn accommodatie voor lang-verblijf is mogelijk gemaakt door Treasure Hill Artist Village / Attic Hostel en Trendbeheer. MoCA Taipei en Treasure Hill Artist Village/Taipei Artist in Residency vallen beide onder het bestuur van the Taipei Culture Foundation.

About Sasha Dees 345 Articles
Verbinder. Wereldburger; Onafhankelijk curator en producent; Focus op Internationaal, Innovatief, Inclusief en Interdisciplinair. Schrijft o.a. voor Trendbeheer, Africanah en ARC Magazine. www.sashadees.com

1 Comment

  1. ok student Dees had het niet helemaal begrepen en werd op de vingers getikt door haar “professor” Yingtai Lai… :)
    Er was ook al een Han Dynastie, alleen ten tijde van de republiek ging men voor Nation Building en ging het over 1 republiek 1 volk, de geschiedenis van China is zon ontzetten complex, te complex om in een paar uurtjes onder de knie te krijgen if at all… Voor de geinteresseerde lezers hier een toevoeging die ik doorkreeg van Lai: “Han” was a rather old concept for thusand years. What made up in the 20 century is the idea of “Zhonghua minzu(Chinese Nation)”. https://en.wikipedia.org/wiki/Zhonghua_minzu

    Maar met China als een van de wereldleiders is het wellicht wel goed als we meer proberen te begrijpen van die geschiedenis, cultuur en wellicht manier van denken en wereldbeeld van China op de rest van de wereld. Misschien interessant om in het kader van 400 jaar geschiedenis tussen Nederland en Taiwan Yintang Lai naar Nederland te halen om over die geschiedenis vanuit het perspectief van hier te spreken?

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*