Het atelier van Ellen Spijkstra (Curaçao)

Ik ontmoette Ellen Spijkstra jaren terug in Curaçao en volg sindsdien haar werk. Drie jaar geleden schreef ik hier nog over de solo tentoonstelling van Ellen Spijkstra in het Curaçaos Museum trendbeheer.com/2019/12/10/ellen-spijkstra-an-artistic-journey-curacao-museum/.

Na 3 COVID jaren ben ik weer terug op het eiland en we spreken af voor een atelier bezoek. Ze stuurt een bericht, “maandag ga ik de oven stoken dat is misschien een mooi moment”.

Op maandag (en donderdag) ochtend zwemmen we altijd, de vriendin waar ik blijf zit in een aqua-aerobic groep en nu ik hier ben ga ik mee en trek ik baantjes. Heerlijk ontspannen in het prachtige blauwe water van de Caribische Zee terwijl het zout en de ochtend zon lekker op je huid kriebelt. Maar een Amerikaans boorplatform gooit roet in het eten, het wordt geparkeerd in de baai (Boca Sami) waar we zwemmen. ‘Het gelukzalige paradijs moment’ verstoord door een enorm gruwelijk lelijk blok metaal. Waar je normaal wakker wordt door diep de frisse zeelucht in te ademen voor je een duik neemt, stik je nu in een hoestbui en ben je gehuld in olie stank.

En dat is niet alles in een krantenbericht in de landelijke dagelijks krant Amigoe (de NRC van Curaçao zeg maar) lees ik dat het platform daar ligt voor reparaties. Hiervoor staan de propellers staan vol continue (24/7) aan. De kracht van de propellers zo lees ik zorgt voor zware gevaarlijke onderstromingen. Ook zeer geoefende zwemmers (niet dat ik dat ben) wordt afgeraden te zwemmen vanwege het gevaar door de stromingen in de enorme draaiende propellers getrokken te worden. Een buurman in de straat hier werkte een aantal jaren geleden aan reparaties aan een platform. Op het platform vergat men dat hij nog in zee was toen de propellers aangezet werden. Het was een hecht, betrokken en vrolijk gezin met 2 kleine kinderen. Het verdriet van de vrouw was hartverscheurend en ging door merg en been. Ze is zijn overlijden nooit te boven gekomen. Het artikel vervolgt (voor die lezers die denken hoe erg kan het zijn, ik kan best een eindje er vandaan toch wel zwemmen) “Het Amerikaanse bedrijf laat hier schriftelijk op voorhand weten niet aansprakelijk te zijn voor enigerlei vorm van schadeloosheid voor wat er dan ook eventueel kan gebeuren bij de reparatie van het platform in de baai”.

Ik stap in de auto en ga op studio bezoek, dat lijkt me een veiligere, gezondere en aangenamere bestemming deze maandag ochtend!

Cleo de Brabander

Bij aankomst in de studio zie ik dat ook dochter circulair ontwerper en curator Cleo de Brabander druk bezig is. Ik ontmoette Cleo 3 jaar terug Rio de Janeiro in januari 2020, na een introductie van Spijkstra. Cleo en partner Travis woonden en werkten in Leblon op loopafstand van mijn tijdelijke verblijfplaats. Ze zijn sindsdien weer terug op Curaçao.

Boekpresentatie Handen Wassen bij Landhuis Bloemhof

Het bloed kan waar het niet gaan kan in dit creatieve gezin, de man van Spijkstra, Eric de Brabander is naast zijn tandartspraktijk, schrijver. Bij aankomst op Curaçao ontmoette ik Ellen en Cleo bij zijn boekpresentatie van ‘Handen Wassen’. Hij wordt geïnterviewd door de ervaren moderator Nifa Ansano die (alsdus Spijkstra) behendig informatie uit de Brabander krijgt waar hij normaliter altijd vragen weet te ontwijken. Dat lukt Ansano ook met het publiek, zo klapt beste vriend Chris tot grote hilariteit van het publiek uit de school over hun bezoeken aan het bordeel Campo Alegre https://en.wikipedia.org/wiki/Campo_Alegre_(brothel).

Weelderig groen

Maar terug naar de studio… Menig kunstenaar in Nederland zal van een studio als deze dromen. Als je aankomt rijden van de hoofdweg ga je door een poort verscholen in natuurlijk groen. Op het terrein staat het woonhuis en als je doorrijd over een niet geplaveid smal pad net breed genoeg voor 1 auto met aan beide kanten een prachtig in de omgeving passende afscheiding van gaas met daaraan dicht gedrapeerde lange gedroogde lange bruine bladeren eindig je op een vrijgemaakte bredere plek waar een aantal auto’s kunnen parkeren. Door nog weer meer groen zie je de couture van de studio.

De studio

Eerst het gedeelte waar de ovens staan, een oudere kleinere die nu weinig gebruikt wordt en de grote oven die vandaag dus opgestookt wordt. Het tweede gedeelte is waar de werken gemaakt worden en waar moeder en dochter allebei bezig zijn aan nieuw werk. En als laatste een kantoor annex residentie plek met een zit gedeelte een keuken, badkamer en een slaapkamer.

Over de jaren nodigde Spijkstra hier internationale ceramische collega’s uit velen ook verbonden aan de ‘International Academy of Ceramics (IAC)’ https://www.aic-iac.org waar ze jaren geleden mocht toetreden. Ze kwamen er om te werken en soms gaven ze workshops voor geïnteresseerden op het eiland.

Dit alles staat in een weelderige idyllische groene omgeving waar her en der ceramische werken staan of hangen van Spijkstra zelf en van studenten die er workshops volgden.

Over alles is in het ontwerp van haar ‘heiligdom’ nagedacht. Vooral ook over vorm en esthetiek, iets wat ook heel belangrijk is in haar praktijk. De ruimtes zijn open en uitnodigend, het blijft fris door de wind die altijd (hoewel door klimaatveranderingen nu soms niet of soms te veel) op het eiland waait en de schaduw van de vele bomen. De sfeer is welkom, warm, prettig, comfortabel, alles is er maar er is niets teveel, het is er ‘zen’ en tegelijkertijd ook heel inspirerend.

Ellen Spijkstra
Spijkstra studeerde aan Minerva (NL) en RISD (Amerika). Ze woont en werkt sinds 1980 in Curaçao. Haar werk was de afgelopen jaren onder meer te zien in het Curaçaos Museum; MOLAA, Wallach Art Gallery, Patricia & Philip Frost Museum, Delaware Art Museum, Portland Museum of Art (Amerika); Yingge Museum (Taiwan); Shangyu Museum (China); Fundatie Zwolle (NL); Museum of Modern Art (Dominicaanse Republiek), de Geonggi Ceramisch Biënnale (Zuid Korea) en Havana Biënnale (Cuba) https://ellenspijkstra.com/.

Cleo de Brabander
Circulair ontwerper en curator. Ze studeerde in Eindhoven, deed werkervaring op bij Studio Droog en was mede oprichter van Studio Klus een internationale ontwerpstudio waar ze zich concentreerde op de ontwerpaspecten van een circulaire economie. Ze woonde en werkte een aantal jaren in Rio de Janeiro. Terug in Curaçao werkt ze naast haar autonoom werk, als curator en creatieve directeur van 100 OPHETO https://100opheto.org/ . In 2021 was er een presentatie te zien in DDW in Eindhoven die veel pers kreeg. Voor 2023 zijn er projecten in verschillende steden in Columbia en in Aruba in de planning.

Eric de Brabander
Spijkstra en Eric de Brabander ontmoetten elkaar in het Groningse studentenleven, waar de Brabander vanuit Curaçao tandheelkunde kwam studeren. Spijkstra verteld dat de Brabander direct duidelijk was dat hij terug naar Curaçao zou gaan dat was niet onderhandelbaar. Ze ging mee en heeft nooit spijt gehad. De Brabander is (naast zijn praktijk als tandarts) schrijver en recensent bij het Antilliaans Dagblad. ‘Handen Wassen’ is zijn achtste publicatie bij In De Knipscheer https://www.ericdebrabander.com/.

Nifa Ansano
Nifa Ansano (Nifdelly Martis) is schrijver, dichter, podiumkunstenaar en debat moderator. Ze schreef de dichtbundel ‘Percepshon’ en is de oprichter van Creative Inspirations waar ze mede gefinancierd door het Fonds Cultuurparticipatie jonge makers begeleid in hun ontwikkeling. Ze werkt met diverse instituten en organisaties op het eiland als de Nationale Bibliotheek, Landhuis Bloemhof, NAAM, SKOR en Wintertuin.