Via NEXUS word ik aan allerlei mensen voorgesteld, zo rent Su met me door het museum om me voor te stellen aan een van de curatoren van het nog te openen nieuwe museum in New Taipei en zijn partner, een professor aan een universiteit, voor ze vertrokken zijn. Ik ren braaf achter hem aan. Yen (Walter) Hao Hsu, doceert Theater en na wat heen en weer gesprekken nodigt hij me uit naar National Sun Yat-Sen University in Kaohsiung om zijn studenten te ontmoeten. Zo gezegd zo gedaan en een paar weken na de opening van de tentoonstelling reis ik af naar Kaohsiung in het zuiden van Taiwan. Het is de grootste (container)haven van Taiwan, veel vrachtvervoer, olie raffinaderijen en staalindustrie. Het is de derde grootste stad met een bevolking van 2,73 miljoen mensen.
Ik ga met de High Speed Rail (HSR), van Taipei (Noord) naar Koahsiung (Zuid) een afstand van Groningen naar Bergen op Zoom of van Hoek van Holland naar Venlo. Alleen dat duurt hier niet ruim 4 uur (als de trein überhaupt gaat) maar 1 uur en 27 minuten, werkelijk exact 1 uur en 27 minuten ‘on the dot’! In de weken dat ik nu hier ben is er nog geen trein vertraagd of uitgevallen en ze gaan ook voortdurend, niets 1x per uur en dan hopen dat die ene trein niet uitvalt, gewoon iedere tien minuten, whaooooo. Ik, en alle buitenlanders die ik spreek, ben totaal onder de indruk van het openbaar vervoer. Schoon, goede service, altijd op tijd, geen geduw of gedrang, wat een verademing. Niet winstgevend maar kostendekkend, betrouwbaar, efficiënt en ondersteunend voor alle burgers, tja dat is volslagen kansloos in Nederland tegenwoordig, zucht!
Ondertussen zoef ik hier genoeglijk door het landschap, en ik geniet er maar van zolang het kan. Hsu haalt me op van het station en we gaan rechtstreeks naar de campus waar de studenten op ons wachten. NSYSU ligt op een berg, de kunstfaculteit helemaal bovenin, een behoorlijke en lange klim dus de studenten hebben allemaal brommertjes. Als je naar beneden kijkt schittert de zon op de zee, de campus heeft een eigen privé strand afgeschermd tussen de haven en een militaire basis. De studenten wachten al en ik vertel over NEXUS, Entangled Species en op verzoek van Hsu ook over interdisciplinair theater produceren. De universiteit is een onderzoeksinstelling en de focus ligt op experiment en innovatie in de hogere kunst. Het lijkt dus op ons systeem waar wij ook de ‘hogere kunst’ bij de universiteit en academies doceren waar alle aandacht is op de theorie, en experiment en innovatie als het over maken gaat behandelen. In tegenstelling tot ‘entertainment/musical’ bij de HBO opleidingen waar de aandacht ligt op uitvoering en commerciële producties zoals bij Lucia Martes bijvoorbeeld. Als afsluiting krijg ik veel vragen over onafhankelijk werken en je eigen bedrijf opzetten versus gaan werken als kunstprofessional voor een instelling. Gelukkig ken ik nu een aantal collega’s hier in Taiwan die ook onafhankelijk werken en niet voor een instelling. Die kan ik als voorbeeld geven als argument dat je ook in Taiwan je brood kan verdienen als je niet in vaste dienst gaat werken bij een instituut.
Ik krijg een tour van Hsu’s assistente Yiliu Cheng door Pier 2, het creatieve district. De oorspronkelijke haven waar vissers verdwenen zijn en plaats maakten voor de creatieve industrie wier winkels of presentati plekken nu in de oude loodsen zitten.
Het is ook waar (de volledig gefinancierde!) ‘Pier-2 Artist-in-Residence’ is (PAIR). Ieder jaar worden daar ongeveer dertig kunstenaars internationaal en lokaal uitgenodigd via een open call. Alle geselecteerde kunstenaars krijgen een werkstudio en leefruimte, een presentatie locatie, een vliegticket, een toelage, en materiaalkosten gebaseerd op het ingediende plan. Kunstenaars onder de lezers wat let je? https://en.pier2.org/artist/
Kaohsiung zo hoor ik krijgt het ene naar het andere prestigieuze bouwproject waar iemand dan weer zijn carrière aan verbind. Ook de kunst en cultuur kreeg zijn opzienbarende gebouwen. In 2020 hier bij de Pier de Kaohsiung Music Center (op de foto het witte opengewerkte gebouw links achter de installatie van bloemen). Er is geen kip te bekennen, de enorme ruimte doet verlaten aan. Een paar jaar eerder (2018) landde hier ik noem het maar ‘het ruimteschip’ van de Rotterdamse Francine Houben (Mecannoo). Het National Kaohsiung Center for the Arts (Weiwuying) heeft meerdere zalen waar meer dan tweeduizend bezoekers in kunnen. Ook hier laat het publieksbereik te wensen over, de bezoekers liepen eerst meer om het gebouw heen dan er in hoor ik van Hzu, tegenwoordig zijn ze zover dat ze in de hete zomermaanden met de kinderen in de lobby’s binnenlopen en daar verkoeling zoeken in de airconditioning.
In Taiwan waren alle podiumkunsten traditioneel iets wat openbaar is, buiten, en gratis zo hoorde ik al eerder van Yen Chi-Ping (Deputy Director National Taichung Theater). Dat je een gebouw in moet, en dan moet betalen, is een buitenaards concept voor de Taiwanese bevolking. Het Nationaal Theater en de Nationale Concert Hal in Taipei waren de eerste gebouwen voor podiumkunsten in Taiwan. Met de bouwplannen van het Lincoln Center (letterlijk) werden nog geen veertig jaar geleden deze twee panden gebouwd met aan de buitenkant Chinese architectuur. Voor mij als buitenlander lijkt het alsof je naar twee tempels kijkt. Met het Nationale Theater in Taichung en Kaohsiung erbij zijn er momenteel drie theaters in het land. Alle drie vallen rechtstreeks onder het bestuur van de nationale overheid en worden 100% gesubsidieerd. Alle drie hebben nog steeds enorme moeite om bezoekers binnen te krijgen en er zijn allerlei pilots om te kijken wat wel en niet werkt. De pandemie hielp daar natuurlijk ook niet erg bij.
De beeldende kunst doet het ook hier weer beter dan de podiumkunsten. Het Koahsiung Museum heeft twee (goed op de kunsten afgestemde) gebouwen, het oorspronkelijke pand en een nieuwer gebouw met meer opkomende kunstenaars, die beide in een park liggen op wandel afstand van elkaar. Ik zag er onder andere een retrospectief Dàng—Wu Mali. Wu Mali is een gevierd en gevestigd kunstenaar in Taiwan, in het overzicht zie je hoe de kunstenaar mee gaat met haar tijd. Van conceptueel avant-garde werk, een performance waar ze het Westerse canon door de papierversnipperaar duwt, eindigen we bij sociaal geëngageerd werk gemaakt in en met gemeenschappen over gentrificatie en omgeving.
Ik zie zoveel werk van kunstenaars die ik niet ken, ook hier weer zijn er verschillende andere tentoonstellingen, een solo van Chiu Kuo Chun met prachtige installaties van foto’s gecombineerd met borduursel die aan Berend Strik doet denken maar de kleurige Aziatische verie, over de traumatische White Terror periode, en een aantal zalen met verschillende toonaangevende kunstenaars uit de periode 1970-1990. Er is ook een afdeling met Europese kunst waar ik uit nieuwsgierigheid wat ze hebben (een molen van Karel Appel) doorheen ren.
Jan van Eyck resident Chang Chih Chung, is toevallig voor twee weken thuis in Kaohsiung en haalt me op bij het nieuwe gebouw om me mee te nemen naar Dalin aan het kustgebied, waar eeuwen geleden ook de Nederlanders waren. Ze noemden het gebied, waar altijd al druk gevist werd door de oorspronkelijke bewoners, en de haven destijds TanKoia, de Nederlanders werden toen in Taiwan ‘Gingerhairs’ genoemd. We rijden naar het dorp Dalin waar we activist Liang Moon ontmoeten. Hij vertelt ons over zijn gemeenschap van duizenden bewoners in het gebied ‘Gingerhair’ rond de oude haven. Bij de uitbreiding van de haven voor containers en industrie ging het gebied, behalve een stukje wat de geschiedenis vertoont (zie foto) verloren. Datzelfde lijkt nu met het naburige dorp Dalin waar de bewoners van Gingerhair heen geplaats werden, te gebeuren. De bewoners vochten in Gingernhair en vechten ook nu weer in Dalin, maar ook in Taiwan is het (vaak in buitenlandse handen) bedrijfsleven machtig…
Volgens goed Taiwanees gebruik sluiten we af met etenSamen met Tammy Yu-Ting Hsieh, curator, onderzoeker en editor bij het museum. Dat waren weer een paar volle dagen. De volgende ochtend vertrek ik samen met gastheer Hsu (hij voor de verdediging van een PhD kandidaat die hij begeleidt) terug naar Taipei!
Dank:
Mijn genereuze gastheer Yen (Walter) Hao Hsu!! National Sun Yat-Sen University, en Yiliu Chen, CC en Liang Moon voor de tours!
Mijn verblijf in Taiwan is op uitnodiging van en mede mogelijk gemaakt door The Department of Cultural Affairs, Taipei City Government, en het MoCA Taipei. Met dank aan Yen Chi-ping (Deputy Directeur Nationaal Theater Taichung) voor het maken van de connectie met MoCa Taipei’s directeur Loh Li-chen. Mijn accommodatie voor lang-verblijf is mogelijk gemaakt door Treasure Hill Artist Village / Attic Hostel en Trendbeheer. MoCA Taipei en Treasure Hill Artist Village/Taipei Artist in Residency vallen beide onder het bestuur van the Taipei Culture Foundation.
Leave a Reply